Η Μαρία Ανεστοπούλου και το Animasyros θέλουν να σπάσουν τη «γυάλινη οροφή» στο animation
- 28 ΟΚΤ 2024
Θυμάσαι τις ώρες που περνούσαμε μπροστά στην τηλεόραση, μαγεμένοι από τα κινούμενα σχέδια που γέμιζαν την παιδική μας φαντασία με χρώμα και κίνηση; Από τα κλασικά cartoon μέχρι τις σύγχρονες ταινίες animation, τα κινούμενα σχέδια ήταν και παραμένουν μια αγαπημένη μορφή τέχνης που μας ταξιδεύει, ενώ παράλληλα μεταφέρει σημαντικά μηνύματα και συναισθήματα.
Σήμερα, τα κινούμενα σχέδια έχουν εξελιχθεί σε μια παγκόσμια γλώσσα που ξεπερνά τα όρια ηλικίας και πολιτισμών. Στο πνεύμα της Διεθνούς Ημέρας Κινουμένων Σχεδίων, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, συναντάμε τη Μαρία Ανεστοπούλου, την καλλιτεχνική διευθύντρια του Animasyros, του κορυφαίου φεστιβάλ animation στην Ελλάδα. Η Μαρία Ανεστοπούλου μας μιλά για τη μαγεία των κινουμένων σχεδίων, την εξέλιξή τους και τον ρόλο του φεστιβάλ στη σύγχρονη σκηνή του animation.
Το ξεκίνημα του Animasyros
Alexandros Petrakis
«Μαζί με τον Βασίλη Καραμητσάνη, συνιδρυτή του Animasyros το 2008, και έχοντας ήδη δραστηριοποιηθεί ενεργά στον τομέα της διοργάνωσης οπτικοακουστικών φεστιβάλ στην Αθήνα από το 2003, ξεκινήσαμε το Animasyros. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα φεστιβάλ αφιερωμένο αποκλειστικά στην τέχνη της εμψύχωσης, η οποία ήδη από τότε έδειχνε τη δυναμική της σε διεθνές επίπεδο. Η Σύρος αποτέλεσε έναν φιλόξενο τόπο που αγκάλιασε την ιδέα μας.
Μετά από 17 χρόνια πορείας, το φεστιβάλ έχει εξελιχθεί καλλιτεχνικά και αναπτυχθεί ραγδαία, αποτελώντας πλέον το μεγαλύτερο φεστιβάλ του είδους του στην Ελλάδα και ένα από τα 20 σημαντικότερα διεθνώς. Ταυτόχρονα, παρακολουθήσαμε την εξέλιξη και την προώθηση του ελληνικού animation στο διεθνές οπτικοακουστικό περιβάλλον. Το φεστιβάλ είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται συνεχώς, και κάθε χρόνος αποτελεί ένα νέο βήμα προς την ανάπτυξη και την πρόοδο».
Μαρία Ανεστοπούλου: «Το Animasyros λειτουργεί ως πλατφόρμα επικοινωνίας και δικτύωσης, προβάλλοντας την ποικιλομορφία των δημιουργών, των θεματικών και των τεχνικών του animation, ενώ παράλληλα δημιουργεί γέφυρες μεταξύ νέων δημιουργών και της παγκόσμιας κοινότητας».
Το Animasyros στην παγκόσμια κοινότητα του animation
Alexandros Petrakis
«Η ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας στο Animasyros ήταν εντυπωσιακή από την αρχή. Tο τοπίο της Σύρου, ενός πανέμορφου ελληνικού νησιού, αποτελεί ισχυρό κίνητρο για να επισκεφθεί κάποιος το φεστιβάλ. Όμως, αυτό που έχει πραγματικά οδηγήσει στη διεθνή αναγνώρισή του, είναι η σοβαρότητα με την οποία προσεγγίζουμε τις επαγγελματικές συναντήσεις και τις δράσεις δικτύωσης που διοργανώνονται στο πλαίσιο του φεστιβάλ.
Το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να συνδυάσουν την εμπειρία ενός μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος με σημαντικές ευκαιρίες δικτύωσης, καθιστά το Animasyros βασικό σημείο συνάντησης για την παγκόσμια κοινότητα του animation.
Η 10η επέτειος της Αγοράς του φεστιβάλ είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σηματοδοτεί μια σπουδαία συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ και την Αγορά Κινουμένων Σχεδίων του Ανσί, μέσω της δράσης International Mifa Campus.
Αυτή η συνεργασία, η οποία θα διαρκέσει 3 χρόνια, επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός Pitching Forum με στόχο την ενίσχυση της παραγωγής animation στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την ευρύτερη περιοχή. Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία, καθώς το Ανσί είναι ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ animation στον κόσμο. Αυτή η συνεργασία ανοίγει νέους ορίζοντες τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους διεθνείς δημιουργούς, προσφέροντας μοναδικές ευκαιρίες προβολής και δικτύωσης».
Γυναίκες στο animation
Alexandros Petrakis
«Η παρουσία των γυναικών δημιουργών στο animation είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας, καθώς εμπλουτίζει το μέσο με νέες, πολυδιάστατες προοπτικές και αφηγήσεις που ενισχύουν την ποικιλομορφία του. Ήδη από τις πρώτες διοργανώσεις του φεστιβάλ διοργανώσαμε ένα μεγάλο αφιέρωμα το Women in Anima, όπου όχι μόνο προσκλήθηκαν και συμμετείχαν διεθνείς προσωπικότητες από όλο τον κόσμο σε αυτό, αλλά περιλάμβανε κιόλας μεγάλο αριθμό ταινιών από γυναίκες δημιουργούς ή με θεματική που αφορούσε τις γυναίκες και εν γένει τις θηλυκότητες.
Στο Animasyros, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των γυναικείων φωνών. Ενθαρρύνουμε ενεργά τη συμμετοχή τους στα διαγωνιστικά τμήματα και φροντίζουμε να παρουσιάζουμε έργα που προβάλλουν γυναικείες εμπειρίες, ενώ παράλληλα δημιουργούμε χώρο για ουσιαστικό networking και διάλογο μέσα από ειδικά πάνελ στο πλαίσιο της αγοράς και στα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Επιπλέον, οι γυναίκες κατέχουν ηγετικές θέσεις στην ομάδα διοργάνωσης του φεστιβάλ, κάτι που αποτελεί βασική μας προτεραιότητα. Στις κριτικές επιτροπές μας, η συμμετοχή των γυναικών είναι πλέον αυξημένη, συμβάλλοντας έτσι σε μια πιο ισότιμη και αντιπροσωπευτική αξιολόγηση των έργων. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι αυτή η προσέγγιση δεν ενισχύει μόνο τη συμμετοχή των γυναικών δημιουργών, αλλά και την ίδια την ποιότητα του φεστιβάλ, προβάλλοντας ποικίλες φωνές και οπτικές που κάνουν το Animasyros να ξεχωρίζει στη διεθνή σκηνή του animation».
Μαρία Ανεστοπούλου: «Οι γυναίκες δημιουργοί στο animation έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση νέων τάσεων, εστιάζοντας σε αφηγήσεις που προσεγγίζουν θέματα όπως η προσωπική ταυτότητα, το φύλο, οι ανισότητες, η θέση των θηλυκοτήτων στη σύγχρονη κοινωνία, η δικαιοσύνη».
«Παράλληλα βλέπουμε σπουδαίες ταινίες που αφορούν σε πιο προσωπικά, εσωτερικά ζητήματα. Αυτές οι προοπτικές εμπλουτίζουν το μέσο με αφηγήσεις που συνδυάζουν ευαισθησία, συναισθηματική πολυπλοκότητα και ενσυναίσθηση, στοιχεία που προσδίδουν βάθος και καινοτομία στις ιστορίες που επιλέγουν να αφηγηθούν οι γυναίκες δημιουργοί.
Στο πλαίσιο του Anymasyros 2024, βλέπουμε αυτή την τάση να επιβεβαιώνεται μέσα από τις συμμετοχές και τις παρουσιάσεις γυναικείων δημιουργών, που αναδεικνύουν τόσο προσωπικές ιστορίες όσο και κοινωνικά ζητήματα.
Οι γυναίκες καλλιτέχνιδες προσεγγίζουν το animation με μια μοναδική ματιά, αποκαλύπτοντας πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας, που ίσως δεν έχουν εξερευνηθεί επαρκώς από πιο παραδοσιακές αφηγήσεις.
Η φετινή διοργάνωση είχε αφιερώματα σε γυναίκες δημιουργούς όπως η σπουδαία Regina Pessoa από την Πορτογαλία ή η Isabel Herguera από την Ισπανία, που η ταινία της ξεκίνησε το φεστιβάλ. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν γυναίκες δημιουργοί από την Αφρική, φέρνοντας στο προσκήνιο θέματα όπως η ισότητα των φύλων και η κοινωνική δικαιοσύνη, δημιουργώντας έναν χώρο όπου οι φωνές αυτές μπορούν να ακουστούν δυνατά και καθαρά.
Η παρουσία γυναικών στο animation συμβάλλει σε έναν πιο ισορροπημένο και πολυδιάστατο τρόπο αφήγησης, που εμπνέει και προκαλεί τον θεατή να δει τον κόσμο με νέα ματιά.
Στο Animasyros, επιδιώκουμε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε πλατφόρμες για τις γυναίκες δημιουργούς, ενισχύοντας την προβολή τους και υποστηρίζοντας τις νέες προοπτικές που φέρνουν στην τέχνη του animation.
Ο χώρος του animation είναι αρκετά φιλόξενος χώρος για τις θηλυκότητες. Η συμβουλή που έχω να δώσω στις νεότερες γυναίκες που θέλουν να ακολουθήσουν μια πορεία είτε καλλιτεχνικά στο animation είτε στο κομμάτι της πολιτιστικής διαχείρισης και της διοργάνωσης φεστιβάλ, είναι να εργάζονται με συνέπεια και σεβασμό προς τον εαυτό τους και τους άλλους. Και να στέκονται στη θέση τους, ως ισότιμα άτομα και στον εργασιακό τομέα διεκδικώντας, όπου και όταν χρειάζεται αλλαγές που θα οδηγήσουν σε μια καλύτερη και πιο ισορροπημένη επαγγελματική ζωή συνολικά».
«Η “γυάλινη οροφή” σπάει ευκολότερα από ό,τι μας έχουν κάνει να πιστεύουμε».
Τεχνητή νοημοσύνη και κινούμενα σχέδια
Alexandros Petrakis
«Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αναμφίβολα ανοίγει νέους δρόμους στη δημιουργία animation, πιθανά επειδή, μεταξύ άλλων επιτρέπει και την αυτοματοποίηση χρονοβόρων διαδικασιών και προσφέροντας πρωτοποριακά εργαλεία στους καλλιτέχνες. Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει τον πειραματισμό με νέες μορφές έκφρασης και μπορεί να διευκολύνει ορισμένες τεχνικές πτυχές της παραγωγής. Ωστόσο, στο Animasyros πιστεύουμε ακράδαντα ότι το ανθρώπινο στοιχείο και η δημιουργικότητα θα πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο της τέχνης του animation».
Μαρία Ανεστοπούλου: «Το AI μπορεί να λειτουργήσει ως ένα εργαλείο υποστήριξης της καλλιτεχνικής διαδικασίας, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει το συναίσθημα, την αυθεντικότητα και την μοναδικότητα που φέρνει κάθε δημιουργός μέσα από το προσωπικό του έργο».
«Συνεπώς, αν και αναγνωρίζουμε τις δυνατότητες που φέρνει η AI, πιστεύουμε ότι η τέχνη του animation πρέπει να παραμείνει πρωτίστως ανθρωποκεντρική. Ως φεστιβάλ, επιδιώκουμε να υποστηρίξουμε τις καλλιτεχνικές φωνές που βάζουν το ανθρώπινο στοιχείο στο επίκεντρο των δημιουργιών τους, αποφεύγοντας την άκριτη υιοθέτηση τεχνολογιών που μπορεί να αλλοιώσουν την ψυχή της τέχνης.
Η τεχνολογία και η καινοτομία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του animation. Μία από τις πιο αξιοσημείωτες τάσεις στον χώρο του animation που αναδείχθηκε στο Animasyros 2024 ήταν το animated documentary, το οποίο παντρεύει την πραγματικότητα με την καλλιτεχνική δύναμη του animation, προσφέροντας έναν μοναδικό τρόπο αφήγησης αληθινών γεγονότων.
Αυτή η τεχνική έδωσε στους δημιουργούς τη δυνατότητα να παρουσιάσουν δύσκολα ή περίπλοκα θέματα με καλλιτεχνική ελευθερία, συνδυάζοντας το οπτικό στοιχείο του animation με την αφήγηση πραγματικών ιστοριών και γεγονότων».
Alexandros Petrakis
«Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της τάσης του animated documentary ήταν η παρουσία του Emanuel Blanchard στην Αγορά του Animasyros, όπου παρουσίασε το ντοκιμαντέρ του για την Notre-Dame. H ταινία του Blanchard αποτέλεσε πολύτιμο οδηγό για την πραγματική αποκατάσταση της Παναγίας των Παρισίων, παρέχοντας δεδομένα και οπτικές αναπαραστάσεις, που συνέβαλαν στη διαδικασία ανακατασκευής
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Animasyros ασχολείται με το animated documentary, καθώς στο παρελθόν έχουμε φιλοξενήσει αξιόλογους δημιουργούς που επικεντρώνονται σε αυτό το καλλιτεχνικό υποείδος. Πέρυσι, μάλιστα, φιλοξενήσαμε 3 γυναίκες δημιουργούς που ζουν και εργάζονται στη Μεγάλη Βρετανία, τη Samantha Moore, την Abigail Addison και την Κατερίνα Αθανασοπούλου, οι οποίες εξερευνούν το είδος αυτό μέσα από τις δικές τους μοναδικές καλλιτεχνικές προσεγγίσεις».
Το Animasyros του αύριο
Alexandros Petrakis
«Θέλουμε το Animasyros να συνεχίσει να είναι ένας καλλιτεχνικός θεσμός που συνεχώς θα εξελίσσεται, αλλά ταυτόχρονα θα διατηρεί την αυθεντικότητα του. Η ενίσχυση της διεθνούς απήχησης του φεστιβάλ και η προσέλκυση όλο και περισσότερων καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο βρίσκεται, σε επίπεδο καλλιτεχνικής διεύθυνσης, στους στόχους μας. Η προώθηση και προβολή των σύγχρονων τάσεων του διεθνούς animation, συνεχίζει να είναι στον πυρήνα της ομάδας καλλιτεχνικού σχεδιασμού του φεστιβάλ».
Μαρία Ανεστοπούλου: «Μια σημαντική μελλοντική προοπτική είναι η ανάπτυξη ενός residency project, το οποίο θα φιλοξενεί δημιουργούς για την παραγωγή και την ανάπτυξη νέων έργων animation στη Σύρο».
«Με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργηθεί ένας χώρος έμπνευσης και δημιουργίας, όπου οι καλλιτέχνες θα μπορούν να δουλεύουν τα έργα τους, να ανταλλάσσουν ιδέες και να συνεργάζονται με άλλους επαγγελματίες. Αυτό το πρόγραμμα θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πυρήνα καλλιτεχνικής παραγωγής που θα εμπλουτίσει ακόμα περισσότερο την τοπική και διεθνή κοινότητα του animation.
Επιπλέον, σκοπεύουμε να επενδύσουμε περισσότερο στις εκπαιδευτικές δράσεις, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη νέων δημιουργών και φοιτητών. Με όλα αυτά, το Animasyros φιλοδοξεί να συνεχίσει να είναι ένας χώρος συνάντησης, καινοτομίας και διαλόγου για την παγκόσμια κοινότητα animation».
