Στη βουή του κόσμου: Είδα το ντοκιμαντέρ για τον φεμινισμό που πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία
- 6 ΜΑΡ 2025
Δηλώνεις φεμινίστρια; Παλεύεις για την ισότητα όπου και όπως μπορείς; Ξέρεις πόσο βαθιές ρίζες έχουν οι αγώνες σου; Αν απάντησες «ναι- ναι- όχι» όπως ακριβώς έκανα κι εγώ ξέρω τι πρέπει να δεις για να γιορτάσεις όπως πρέπει την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Το ντοκιμαντέρ Στη βουή του κόσμου: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας, θα ξεκινήσει να προβάλλεται από το Σάββατο, 8 Μαρτίου, στο YouTube κανάλι του ETERON Ινστιτούτο για την Έρευνα για την Κοινωνική αλλαγή και στο κανάλι του Κέντρου Διοτίμα. Και θα πατήσεις play.
Βρέθηκα την Τετάρτη 5 Μαρτίου στην Ταινιοθήκη και παρακολούθησα σε μία κατάμεστη αίθουσα το ντοκιμαντέρ Στη βουή του κόσμου: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας, που δημιούργησαν οι Μαρία Λούκα, Νατάσα Κεφαλληνού και Νιόβη Αναζίκου. Για 70′ λεπτά η «βουή του κόσμου» έξω σίγησε μέσα μου και περιπλανήθηκα στην ιστορία του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος με έναν τρόπο που πραγματικά ως τώρα και να ήθελα δεν είχα τη δυνατότητα να κάνω.
Το Στη βουή του κόσμου: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας είναι το ντοκιμαντέρ που ήρθε να καλύψει το οπτικοακουστικό κενό που υπάρχει για τους γυναικείους αγώνες και τον φεμινισμό στην Ελλάδα και η ελπίδα να αγγίξει ένα μεγαλύτερο κοινό, που δεν έχει ούτε την εξοικείωση με τον ακτιβισμό και τον αγώνα που έχει γραφτεί στους δρόμους ή που δεν διαθέτει την ιστορική γνώση για τα «προηγούμενα επεισόδιο» του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα γεννήθηκε μέσα μου.
Για πολλές γυναίκες εκεί έξω ο φεμινισμός και οι αγώνες του είναι πρωτίστως το βίωμα του σήμερα. Και οι Μαρία Λούκα, Νατάσα Κεφαλληνού και Νιόβη Αναζίγου με τη συλλογή του αρχειακού υλικού, το σενάριο που αφηγήθηκε η ηθοποιός Αμαλία Καβάλη και κυρίως με τις μαρτυρίες που κατέγραψαν (μιλούν οι: Κατερίνα Δαλακούρα, Νέλλη Καμπούρη, Βενετία Καντσά, Μαρία Καραμεσίνη, Αλίκη Κοσυφολόγου, Μαρία Λιάπη, Άννα Μιχοπούλου, Ζιζή Σαλίμπα, Δήμητρα Σαμίου, Κατερίνα Σεργίδου και Μυρτώ Τσιλιμπουνίδη) δείχνουν ότι το σήμερα έρχεται να πατήσει στα βήματα του χθες.
Από την περίφημη «Εξέγερση των Κυριών», τις γράφουσες γυναίκες της εποχής της Καλλιρρόης Παρρέν και τον φεμινισμό που επικεντρωνόταν κυρίως στην ισότητα στην εκπαίδευση, μέχρι τον φεμινισμό και τα αιτήματα του σήμερα, ο δρόμος που έχει διανυθεί είναι μεγάλος. Οι γυναίκες βγήκαν στον δημόσιο χώρο, διεκδίκησαν την επαγγελματική τους αυτονομία, πάλεψαν για τα πολιτικά τους δικαιώματα, χρειάστηκε να αγωνιστούν για να κάνουν αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, να απαλλαγούν από τον νόμο της προίκας, να κρατήσουν τα παιδιά τους κοντά τους, να αποκτήσουν το δικαίωμα στις αμβλώσεις. Οι γυναίκες χρειάζεται ακόμα να βγαίνουν στους δρόμους για να γλιτώσουν πισωγυρίσματα στα δικαιώματά τους, για να προστατεύουν τις αδελφές τους, για να υψώσουν τη φωνή τους απέναντι στην πατριαρχία που ακόμα και σήμερα (κυρίως σήμερα με τον νεοσυντηρητισμό που βλέπεις να απλώνεται στον κόσμο) τις θέλεις μακριά από «τη βουή του κόσμου».
«Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί το οδοιπορικό των φεμινιστικών αγώνων στη χώρα μας, από την πρώτη φεμινιστική αφύπνιση στα τέλη του 19 ου αιώνα έως τους πολύμορφους φεμινισμούς του σήμερα. Σημαντικοί σταθμοί σε αυτή τη διαδρομή: η “εξέγερση των Κυριών” και η διαμόρφωση της γυναικείας συνείδησης, το φεμινιστικό κίνημα του Μεσοπολέμου για ισονομία και ισοπολιτεία που διεκδίκησε τη χειραφέτηση των γυναικών, το αυτόνομο ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα της Μεταπολίτευσης, που άρθρωσε φωναχτά το αίτημα της απελευθέρωσης τους, αλλά και οι σύγχρονοι διαθεματικοί φεμινισμοί που συνομιλούν με την queer κριτική και την ψηφιακότητα.
Ανιχνεύοντας τις τομές και τις συνέχειες, φωτίζοντας όχι μόνο τις ανθηρές αλλά και τις άνυδρες περιόδους της κινηματικής ύφεσης, αναγνωρίζουμε ότι ερχόμαστε από μακριά ότι η ιστορία της γυναικείας αμφισβήτησης έχει βαθιές ρίζες που αγνοήθηκαν από τις επίσημες καταγραφές. Κοιτώντας το παρελθόν, συμβάλλοντας στη συγκρότηση της συλλογικής μας μνήμης, αναστοχαζόμαστε το παρόν και το μέλλον των φεμινιστικών αγώνων, σε μια εποχή πατριαρχικής αντεπίθεσης στα έμφυλα δικαιώματα», ανέφερε το σχετικό Δελτίου Τύπου για την εκδήλωση που παρακολούθησα μαζί με δεκάδες άκόμα ανθρώπους στην Ταινιοθήκη.
Το ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε σε παραγωγή του ETERON Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή σε συνεργασία με το Κέντρο Διοτίμα (που όπως μάθαμε ήταν ένα από τα παράγωγα του αυτόνομου ριζοσπαστικού φεμινιστικού κινήματος της Μεταπολίτευσης) ήταν αποτέλεσμα της αφοσίωσης των 3 συντελεστριών του που μπόρεσαν να υπερβούν όλες τις δυσκολίες στη συγκέντρωση αρχειακού υλικού για την ιστορία των γυναικείων αγώνων, που όπως συμβαίνει συνήθως με τους κοινωνικούς αγώνες των καταπιεσμένων αυτής της χώρας δεν σπεύδει κανείς με ζέση να καταγράψει.
Πέρα από ιστορικά ανεκτίμητο το ντοκιμαντέρ Στη βουή του κόσμου: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας, ήταν διαφωτιστικό για τον δρόμο που έχει διανυθεί από την πρώτη αφύπνιση της γυναικείας ταυτότητας μέχρι το σήμερα και πολύτιμο για τη συγκρότηση της συλλογικής μας μνήμης. Βλέποντας το δεν μπορούσα να μην σκεφτώ πόσό θα ήθελα την εποχή της εφηβείας μου, την εποχή της πρώτης αφύπνισής μου σε σχέση με τις ανισότητες που βίωνα ζώντας σε έναν κόσμο φτιαγμένο με πατριαρχικούς όρους, στον χώρο του σχολείου να τα είχα διδαχτεί όλα αυτά. Να είχα δει ένα ντοκιμαντέρ σαν αυτό.
Ο πρόλογος και η παρουσίαση των συντελεστριών από τη δική μας Μαριλέλλα Αντωνοπούλου, τη Διευθύντρια Σύνταξης του LadyLike, ήταν σαν να εξέφραζε αυτό το αίσθημα ευγνωμοσύνης που η ιστορία των γυναικών πριν από εμάς συνάντησε τις σημερινές γυναίκες σε ένα ντοκιμαντέρ, πολύτιμη καταγραφή του χθες που μας «γέννησε».
Ο ζωηρός διάλογος που ακολούθησε στο Q&A στην αίθουσα τόνισε αυτό που ήδη οι συντελέστριες και οι μαρτυρίες του ντοκιμαντέρ είχαν τονίσει, ότι ο φεμινισμός δεν είναι ένας, οι σύγχρονοι φεμινισμοί είναι πολλοί και διαθεματικοί και ο παλμός μέσα στην αίθουσα έμοιαζε με συνέλευση όπου οι απόψεις διατυπώνονταν και διαδέχονταν η μία την άλλη σε έναν διάλογο που ολοένα και περισσότερο ανοίγει για να μας συμπεριλάβει όλ@.
Αυτό είναι μάλλον το πιο σημαντικό που συνέβη στην προβολή αυτού του ντοκιμαντέρ. Μας άνοιξε τα μάτια, την καρδιά και τα αυτιά. Μας άνοιξε έναν διάλογο για το σήμερα και το αύριο μας, που δεν ξεχνά τις βάσεις του στο χθες.
Βγαίνοντας από την ταινιοθήκη, άκουσα ότι ήδη αρκετοί δήμοι έχουν ζητήσει το ντοκιμαντέρ Στη βουή του κόσμου: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας για τη διοργάνωση προβολών. Κι αυτό δεν μπορούσε παρά να γεννήσει μία ελπίδα μέσα μου, ότι οι επόμενες γενιές γυναικών που θα δηλώνουν φεμινίστριες θα απαντούν «ναι, ναι και ναι» στις αρχικές μου ερωτήσεις. Η γνώση είναι δύναμη κι εμείς έχουμε τη δυνατότητα να την αποκτήσουμε. Γι’ αυτό σου λέω, ξέρω σε τι θα πατήσεις play το Σάββατο, 8 Μαρτίου.
