Μήπως το “Zero Day” του Netflix προέβλεψε το blackout σε Ισπανία και Πορτογαλία;
- 29 ΑΠΡ 2025
Τι προκάλεσε το χάος στην Ισπανία; Μήπως πρέπει να βγει κάποιος υπεύθυνα να μας πει αν ήταν κυβερνοεπίθεση (και από ποιους); Η Ισπανία, η Πορτογαλία και μέρος της νοτιοδυτικής Γαλλίας υπέστησαν μαζικές διακοπές ρεύματος τη Δευτέρα (28/5), με μεγάλες πόλεις όπως η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη και η Λισαβόνα να έχουν παραλύσει. Οι εκτεταμένες διακοπές έχουν ήδη προκαλέσει προβλήματα στις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές, στα εμπορικά κέντρα και στους δρόμους. Επικράτησε κυκλοφοριακό χάος καθώς οι ηλεκτρικοί σηματοδότες δεν λειτουργούν.
Τι συνέβη;
Το ρεύμα χάθηκε — και μαζί του, κάθε αίσθηση κανονικότητας. Τι στο καλό προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες διακοπές ρεύματος στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία; Η Red Eléctrica de España (REE), το ηλεκτρικό δίκτυο της Ισπανίας, είπε ότι η Ισπανία και η Πορτογαλία επλήγησαν από το “el cero” – το μηδέν. Οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου ενός στη Γαλλία, αποσυνδέθηκαν αυτόματα καθώς η συχνότητα του δικτύου έπεσε επικίνδυνα κάτω από το τυπικό όριο των 50 hertz. Μέχρι το απόγευμα, οι μηχανικοί επανέφεραν το σύστημα σε λειτουργία με κόπο — προσεκτικά, κομμάτι-κομμάτι, για να αποφύγουν την επιδείνωση των πραγμάτων.
Ο Πορτογάλος ομόλογός του, Redes Energéticas Nacionais (REN), είπε ότι η διακοπή ξεκίνησε στις 11:33 π.μ. (καλοκαιρινή ώρα Δυτικής Ευρώπης). Το Εθνικό Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας (INCIBE) διερευνά το ενδεχόμενο το blackout να οφείλεται σε κυβερνοεπίθεση. Οι πανικόβλητοι κάτοικοι έσπευσαν να αδειάσουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ φοβούμενοι ότι το χάος θα μπορούσε να διαρκέσει για μέρες.Τεράστιες ουρές σχηματίστηκαν έξω από καταστήματα και τράπεζες, καθώς οι κάτοικοι και οι τουρίστες προσπαθούσαν απεγνωσμένα να προμηθευτούν είδη πρώτης ανάγκης και να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα μετρητά.
Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Luís Montenegro, δήλωσε ότι το πρόβλημα προήλθε από την Ισπανία. Η REN της Πορτογαλίας δήλωσε ότι ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο» προκάλεσε σοβαρή ανισορροπία στις θερμοκρασίες που οδήγησε σε εκτεταμένες διακοπές λειτουργίας. Η REN δήλωσε: «Λόγω ακραίων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας στο εσωτερικό της Ισπανίας, υπήρξαν ανώμαλες ταλαντώσεις στις γραμμές πολύ υψηλής τάσης (400 kV), ένα φαινόμενο γνωστό ως “επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση”. Αυτές οι ταλαντώσεις προκάλεσαν βλάβες συγχρονισμού μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων, οδηγώντας σε διαδοχικές διαταραχές σε όλο το διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο».
Ποιος είναι ο ρόλος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;
Τι αποκαλύπτει η διακοπή ρεύματος στην Ισπανία και την Πορτογαλία για το μέλλον της πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη; Η Ισπανία κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Η περασμένη χρονιά ήταν μια περίοδος ρεκόρ για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, η οποία αντιπροσώπευε το 56% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιήθηκε. Μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 81%.
Αυτή η μετατόπιση θα βοηθήσει την Ισπανία να τερματίσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας, αλλά φέρνει και τις δικές της προκλήσεις. Κάθε εθνικό δίκτυο στον κόσμο θα χρειαστεί να δαπανήσει πολλά για να αναβαθμίσει τα συστήματα διανομής, ώστε να συνδέσει τη διάσπαρτη παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διασφαλίσει την ισορροπία της.
Η Ιβηρική Χερσόνησος βίωσε μια μαζική και ιστορική διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 28 Απριλίου, η οποία άφησε τις ηπειρωτικές περιοχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα για ώρες. «Στα περισσότερα από 40 χρόνια που εργάζομαι σε αυτόν τον τομέα, δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος της Red Eléctrica, της δημόσιας εταιρείας που διαχειρίζεται το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία.
Αυτή η απώλεια ισχύος προκλήθηκε από την ξαφνική εξαφάνιση 15 GW παραγωγής για 5 δευτερόλεπτα. Η διακύμανση που προκλήθηκε από αυτή την πτώση, τα αίτια της οποίας εξακολουθούν να διερευνώνται, πυροδότησε την αποσύνδεση του ισπανικού ηλεκτρικού συστήματος από το ευρωπαϊκό δίκτυο, το οποίο βασίζεται σε διασύνδεση με τη Γαλλία. Αυτή η αποσύνδεση «οδήγησε στην κατάρρευση» του συστήματος και στην επακόλουθη εκτεταμένη διακοπή ρεύματος.
Θα μπορούσε να είναι κυβερνοεπίθεση;
Από τότε που σημειώθηκε η μαζική διακοπή ρεύματος, έχουν διατυπωθεί οι εικασίες ότι θα μπορούσε να προκλήθηκε από κυβερνοεπίθεση. Ο πρώτος που το υποστήριξε με μεγαλύτερη σθεναρότητα ήταν ο πρωθυπουργός της Ανδαλουσίας, Χουάν Μανουέλ Μορένο (Juanma Moreno), ο οποίος δήλωσε ότι, σύμφωνα με πληροφορίες από το περιφερειακό κέντρο κυβερνοασφάλειας, «όλα δείχνουν ότι μια διακοπή ρεύματος αυτού του μεγέθους θα μπορούσε να οφείλεται μόνο σε κυβερνοεπίθεση». Λίγες ώρες αργότερα, η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Teresa Ribera, δήλωσε στις Βρυξέλλες ότι, αφού επικοινώνησε με τις ισπανικές και πορτογαλικές αρχές, δεν υπήρχαν «ενδείξεις ότι [η διακοπή ρεύματος] προκλήθηκε σκόπιμα».
Θα ήταν δυνατή μια κυβερνοεπίθεση αυτής της κλίμακας;
Οι κυβερνοεπιθέσεις σε ηλεκτρικά δίκτυα είναι δυνατές τόσο θεωρητικά όσο και στην πράξη, επειδή οι ενεργειακές υποδομές είναι πολύπλοκα συστήματα, γεμάτα ευάλωτα σημεία. Έχουμε δει και το Zero Day. Οι μόνες επιτυχημένες επιθέσεις αυτής της κλίμακας πραγματοποιήθηκαν στην Ουκρανία το 2015 και το 2016, με τη Ρωσία να είναι η υπαίτια. Tο κακόβουλο λογισμικό BlackEnergy χρησιμοποιήθηκε από Ρώσους χάκερ στις 23 Δεκεμβρίου 2015 για να σαμποτάρουν τους διανομείς ηλεκτρικής ενέργειας στην ουκρανική περιοχή Ivano-Frankivsk, προκαλώντας διακοπή ρεύματος που επηρέασε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους.
Η αλήθεια είναι εκεί έξω.
