Η ζήλεια και η μεγάλη δύναμή της
- 31 ΜΑΙ 2015
Το Savoirville γράφει για το συναίσθημα που ''βράζει'' σε πολλές μέσα μας. Τη ζήλεια.
Όταν λέω δύναμη, υπονοώ ότι, όπως σε όλα τα πράγματα, έτσι κι εδώ μπορεί να έχει θετικές κι αρνητικές συνέπειες. Κατά βάση είναι αρνητικές γιατί η ζήλεια υποδηλώνει ότι θες να κάνεις κακό σε κάποιον, τον φθονείς και φαντασιώνεσαι το αργό και φρικτό τέλος του (τί μόνο εγώ;). Πριν φτάσουμε στην καλή πλευρά της ζήλειας, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν κάποια αίτια που μας οδηγούν σε αυτό το συναίσθημα. Δεν γεννηθήκαμε μνησίκακοι ή άνθρωποι που θέλουμε το κακό των άλλων, ούτε είναι ένα βασικό αυθεντικό συναίσθημα που μας ακολουθεί εκ γενετής. Οι λόγοι και τα αίτια ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και συνήθως συμβαίνει ερήμην μας, χωρίς να έχει κάποια πολύ λογική εξήγηση.
Δεν είμαστε ποτέ αρκετοί. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι μόνοι τους οδηγούν τον εαυτό τους στα άκρα και ότι έχουν υψηλές απαιτήσεις από φυσικού, λες και γεννήθηκαν με το γονίδιο της τελειομανίας. Στην πραγματικότητα, το να μην νιώθεις αρκετός διαμορφώνεται από τα μικράτα σου. Σου είναι καθόλου οικεία η αίσθηση της μόνιμης σύγκρισης με τον αδερφό σου ή τη γειτόνισσα που είχε πάντα καλύτερους βαθμούς ή πιο υπάκουη συμπεριφορά; Μήπως το αυστηρό ή ελαφρώς απογοητευμένο βλέμμα της μαμάς σου όταν δεν είχες ικανοποιητικές επιδόσεις στις εξετάσεις; Ή μήπως όταν ήσουν λίγο άτακτη και αντιδραστική με αποτέλεσμα να ”δημιουργείς πρόβλημα και να τους κάνεις ρεζίλι”; Αν δεν βρίσκεις τη σύνδεση με το σήμερα, όπου θεωρείς ότι όλοι είναι καλύτεροι από εσένα και τους ζηλεύεις γι αυτό, δεν θα καταλάβεις ποτέ ότι δεν είναι δικό σου πρόβλημα.
Δεν έχεις ακούσει αρκετά μπράβο. Μία φίλη μου που είναι μαμά, μου είπε ότι άκουσε πρόσφατα στην τηλεόραση έναν ψυχολόγο που έλεγε ότι δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά ‘μπράβο’ για επιβράβευση, αλλά ”σε ευχαριστώ για τη συνεργασία σου”. Εγώ την ρώτησα σε ποιο σημείο μπαίνουν οι υπογραφές και κατά πόσο οι ψυχολόγοι αυτής της χώρας θα βρουν το θάρρος να λοβοτομηθούν επιτέλους. Εννοείται ότι ένα παιδί χρειάζεται συνεχή επιβράβευση, ακόμα κι όταν δεν αποδίδει. Μόνο έτσι μαθαίνει την έννοια της αυτοεκτίμησης και ότι μπορεί να κάνει ό,τι επιθυμήσει (κι ας φάει τα μούτρα του). Υπάρχει επίσης ένα άλλο ”γνωμικό” που λέει ότι δεν παινεύουμε συνέχεια το παιδί μας για να μην το πάρει πάνω του. Γιατί υποθέτω, αν νιώσει ότι το αγαπάς και είσαι υπερήφανη για εκείνο, θα τραυματιστεί ψυχικά (what the fuck);
Είσαι ελαφρώς κακομαθημένος/η και τα θες όλα δικά σου την ίδια στιγμή. Εδώ μιλάμε για το άλλο άκρο, όπου σε έχουν μεγαλώσει στα πούπουλα, αλλά είναι λίγο φαινομενικό. Η παντελής έλλειψη ορίων και άρνησης σε ένα παιδί δημιουργεί κατόπιν έναν ενήλικα που απαιτεί τα πάντα και ζηλεύει τους άλλους επειδή θεωρεί ότι απογοητεύεται σε μόνιμη βάση. Και είναι λογικό να απογοητεύεσαι, όταν έχεις την προσδοκία ότι όλοι οφείλουν να σε υπηρετούν και να ικανοποιούν τις ανάγκες σου.
Η ζήλεια για τους άλλους είναι τα αρνητικά συναισθήματα προς τον εαυτό μας. Θα έχεις ακούσει σίγουρα τον όρο ‘προβολή’ που είναι βασικός στην ψυχολογία και μεγάλο trend στις καθημερινές συζητήσεις. Επειδή κανείς μας δεν είναι τέλειος και όλοι περνάμε μέρες που δεν αντέχουμε μέσα στο ίδιο μας το πετσί, αντί να δούμε τι μας συμβαίνει και γιατί τα βάζουμε με εμάς, στρέφουμε αυτόν το θυμό απέναντι στους άλλους. Κι επειδή ο θυμός είναι ένα ”απαγορευτικό” συναίσθημα σύμφωνα με τα κοινωνικά στερεότυπα, γίνεται ζήλεια για όλα αυτά που νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να πετύχουμε.
Η ζήλεια στον έρωτα είναι κατηγορία και θέμα προς ανάλυση από μόνο του. Εδώ δεν έχει να κάνει μόνο με το πώς έχουμε δημιουργηθεί εμείς σαν προσωπικότητες, αλλά και με το πώς βιώνουμε τον έρωτα, το άλλο (ή το ίδιο) φύλο και τι θεωρούμε ‘νορμάλ’ σε μία σχέση. Χωρά μεγάλη ανάλυση αλλά οι βασικές κατηγορίες είναι ότι ”νιώθεις μοναδικός/ή και όλα στρέφονται γύρω από εσένα” και ”δημιουργείς τη ζήλεια γιατί έτσι θεωρείς ότι λειτουργεί μία ενδιαφέρουσα και κανονική σχέση”.
Άφησα για το τέλος την καλή πλευρά της ζήλειας, αν και δεν είμαι σίγουρη για το κατά πόσο ισχύει αυτό, οπότε θα το αφήσω στη δική σας κρίση. Κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να κινητοποιηθούν και να πάρουν σημαντικές αποφάσεις, οπότε ίσως χρειάζονται ένα role model για έμπνευση. Έναν άνθρωπο που σέβονται και εκτιμούν και τον ζηλεύουν χωρίς ίχνος κακίας ή μίσους. Είναι λοιπόν ένα καλό motivation για να εξελιχθούν οι ίδιοι σαν προσωπικότητες.
