Γιατί το να τρως τα νύχια σου δεν είναι τόσο αθώο
- 19 ΙΑΝ 2015
Το πιθανότερο είναι ότι κανένας ειδικός δε μπορεί να μας απαντήσει με σιγουριά, αν το να τρώει κανείς τα νύχια του φέρνει όντως γρουσουζιά, όπως λέγεται. Μπορεί όμως, να μας εξηγήσει τι σημαίνει αυτή η συνήθεια και πως μπορεί όποιος την έχει, να την αποβάλει.
Άλλωστε, αφορά ένα σημείο του σώματος μας, που επιβάλλεται να προσέχουμε εμείς οι γυναίκες. Γιατί εδώ που τα λέμε είναι κρίμα να στερούμαστε ένα καλό μανικιούρ ή ένα τέλειο μανό, για μια κακιά συνήθεια.
Συζητήσαμε λοιπόν, με την ψυχολόγο – ψυχοθεραπεύτρια, Μυρτώ Μπεχράκη και μας έλυσε όλες τις απορίες. Γιατί τρώμε τα νύχια, τι κρύβεται πίσω από αυτή την συχνά μηχανική κίνηση και πως μπορούμε να της πούμε “αντίο”.
Τι δείχνει αυτή η συνήθεια;
Το να μασάει κάποιος τα νύχια του (ονυχοφαγία) δείχνει ότι εσωτερικεύει το άγχος του και αντί να το επικοινωνήσει προς τα έξω με υγιείς και λειτουργικούς τρόπους, το εκφράζει ασυνείδητα και δυσλειτουργικά προς τον εαυτό του.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει αναγκαστικά πως έχει μικρή ανοχή στο στρες. Ίσα ίσα το αντίθετο. Μασώντας τα νύχια του ως μηχανισμό άμυνας σε οτιδήποτε τον αγχώνει, βρίσκει διέξοδο και συνεπώς μπορεί να διαχειρίζεται με επιτυχία την στρεσογόνα κατάσταση.
Το “κρυφό” μήνυμα
Αυτό που θα έχεις αναρωτηθεί πολλές φορές, είναι γιατί κάποιος επιλέγει να τρώει τα νύχια και δεν εκφράζει το άγχος του σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος. Ρωτήσαμε λοιπόν την κ. Μπεχράκη, γιατί το άγχος εκφράζεται εκεί. Γιατί τα χέρια και συγκεκριμένα τα νύχια;
Η απάντηση, έχει πολλή δόση επιστήμης, αλλά αξίζει να τη διαβάσεις γιατί θα καταλάβεις πως πίσω από μια απλή και … μηχανική κίνηση, μπορεί να κρύβονται πολλά.
“Όσο περίεργο και αν φαίνεται, το ενδιαφέρον των ειδικών δεν επικεντρώνεται τόσο στα νύχια, όσο στο στόμα. Δηλαδή, όπως είχε προτείνει και ο Freud, εκείνο που ανακουφίζει και προκαλεί ευχαρίστηση είναι η ενασχόληση του στόματος με κάτι.
Κατά τον Freud η ονυχοφαγία είναι αποτέλεσμα καθήλωσης στο στοματικό στάδιο.
Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Ότι μέχρι την ηλικία των 2 περίπου, τα παιδάκια αντλούν ευχαρίστηση και μειώνουν το άγχος τους, τη θλίψη τους ή τη ματαίωσή που νοιώθουν τοποθετώντας πράγματα στο στόμα και θηλάζοντας. Αν λοιπόν ένα παιδάκι δεν έχει λάβει αρκετή ευχαρίστηση, ή ακριβώς το αντίθετο (έχει λάβει υπερβολικά πολλή), τότε το παιδί αυτό θα αναπτύξει καθήλωση στο συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο. Αυτό σημαίνει ότι ως ενήλικας, θα χρησιμοποιεί το ίδιο μέσο (το στόμα) για να μειώνει το άγχος του, να ηρεμεί και αντλεί κάποιου είδους ευχαρίστηση. Έτσι λοιπόν, είτε θα τρώει τα νύχια του, θα τρώει πολύ, θα καπνίζει ή θα ‘πιπιλίζει’ συνέχεια αντικείμενα (πχ στυλό).
Μια άλλη άποψη αντιμετωπίζει την ονυχοφαγία ως μια αυτοκαταστροφική συνήθεια.
Μασάμε τα νύχια μας όταν αισθανόμαστε θυμό ή όταν είμαστε στεναχωρημένοι και επειδή αυτή η κίνηση μας προκαλεί ευχαρίστηση, παράλληλα με τον πόνο, καταφέρνουμε έτσι να ηρεμήσουμε. Όσο δυσάρεστη και αν είναι η ιδέα ότι κάποιοι έχουμε αυτοκαταστροφικές συνήθειες, είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο. Έτσι, επειδή το να μασάμε τα νύχια μας είναι σαφώς πιο αποδεκτό από το να τρώμε πάρα πολύ (βουλιμία), από το να τραβάμε τα μαλλιά μας (τριχοτιλλομανία) ή να προκαλούμε σωματικές βλάβες στο ίδιο μας το σώμα, όσοι έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις βρίσκουν διέξοδο στα νύχια.
Μια άλλη –πιο οργανική- εξήγηση του γιατί επιλέγουμε τα νύχια και τα χέρια για να εκδηλώσουμε το άγχος έχει να κάνει με τη λειτουργία του εγκεφάλου. Δεδομένου πως χρησιμοποιούμε τα χέρια μας για μια πληθώρα ενεργειών που μας εξασφαλίζουν την επιβίωσή μας (τρώμε, πίνουμε, ντυνόμαστε και αγκαλιαζόμαστε), οι κινήσεις των χεριών αναπτύσσονται πολύ εύκολα. Έτσι με λίγες επαναλήψεις, κάποιες νέες κινήσεις στο ήδη υπάρχον ρεπερτόριο (όπως το μάσημα) μπορούν εύκολα και γρήγορα να γίνουν αυτόματες και να τις κάνουμε δίχως να το σκεφτόμαστε. Πόσο μάλλον αν έχουν και κάποια θετική έκβαση (μας βγάζουν στιγμιαία από την αμηχανία, μας ‘παίρνει’ το μυαλό από κάτι άλλο που μας απασχολεί κλπ), τότε οι πιθανότητες να γίνει μια εκούσια κίνηση ακούσια είναι πολύ μεγάλες.
Ένα ακόμα ενδεχόμενο ‘κρυφό’ μήνυμα πίσω από την ονυχοφαγία είναι πως ίσως έχουμε ψυχαναγκαστικό χαρακτήρα.
Σε αυτή τη περίπτωση, εκδηλώνουμε το άγχος μας και ανακουφιζόμαστε όταν αισθανόμαστε άβολα με το να κάνουμε επαναλαμβανόμενες κινήσεις, τις οποίες δεν ελέγχουμε. Με τον καιρό αυτές οι κινήσεις γίνονται κομμάτι του εαυτού μας. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν όμως ότι όταν μιλάμε για ψυχαναγκασμό, το μάσημα των ονύχων θα συνδυάζεται και με άλλες συμπεριφορές ψυχαναγκαστικού τύπου, είτε φανερές (πχ υπερβολική τακτικότητα, πλύσιμο χεριών πολλές φορές μέσα στην ημέρα) είτε πιο κρυφές (πχ υπερβολική συνέπεια και ευσυνειδησία, περιορισμένη προσαρμοστικότητα κλπ)”.
Κόβεται;
Τι μπορεί να κάνει κάποιος που θέλει να σταματήσει αυτή τη συνήθεια; Σύμφωνα με την κ. Μπεχράκη:
– Να συνειδητοποιήσει πότε μασάει να νύχια του και τι συναίσθημα του προκαλεί.
– Να παρατηρήσει αν κάνει κάτι άλλο πριν μασήσει τα νύχια του. Μπορεί πχ να σπρώχνει τα πετσάκια προς τα πάνω, ή να παίζει με τα δάχτυλά του. Έτσι, όταν βλέπει τον εαυτό του να κάνει τις προκαταρκτικές αυτές κινήσεις, μια αυτόματη κίνηση γίνεται συνειδητή και εκούσια.
– Μπορεί να χρησιμοποιεί και να “παίζει” με άλλα αντικείμενα με τα χέρια του. Επίσης, θα βοηθήσει να απασχολεί το στόμα του μασώντας μια τσίχλα, πίνοντας νερό κλπ.
– Μπορεί να χρησιμοποιεί κάποια λαδάκια ή βερνίκια που έχουν απωθητική γεύση. Έτσι θα διακοπεί ο σύνδεσμος: μάσημα ονύχων = ευχαρίστηση.
– Μόλις ξεκινήσουν να μεγαλώνουν έστω και λίγο τα νύχια, είναι σημαντικό να τα περιποιείται! Το μανό δυσκολεύει το έργο της μάσησης, αλλά είναι και μια υπενθύμιση ότι ‘αυτό δεν μου κάνει καλό’.
– Να επιβραβεύει τον εαυτό του με υγιείς τρόπους όταν “κερδίζει μια μάχη”.
Βασικά όχι εγώ, μια φίλη
Σε περίπτωση που αυτή τη συνήθεια την έχει κάποιος από το περιβάλλον σου, είναι σημαντικό να ξέρεις πως να φερθείς και να βοηθήσεις. Η κ. Μπεχράκη συμβουλεύει:
– Να μην το κάνεις μείζον θέμα μεν, αλλά να μην το αγνοείς κιόλας. Με άλλα λόγια, αν συνέχεια μασάει τα νύχια του, να τον ρωτήσεις “αισθάνεσαι άβολα;” Σε μια συχνότητα 1/5 .
– Να του κάνεις δώρο αυτά τα ειδικά λαδάκια που μπορεί να προμηθευτεί από τα φαρμακεία.
– Να τον επιβραβεύεις θετικά όταν ΔΕΝ μασάει τα νύχια του, εκεί που άλλες φορές θα τα μασούσε.
Αν αντιλαμβάνεσαι ότι το μάσημα δηλώνει υπερβολικό άγχος, τότε ίσως θα ήταν σκόπιμο να του προτείνεις να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό. Όχι για το μάσημα των νυχιών… αλλά για το άγχος και τη πίεση που βιώνει.
Να προστατεύεις τον φίλο σου από το να αισθάνεται άβολα σε ό,τι αφορά τα νύχια. Αν παραδείγματος χάρη είσαι μαζί σε μια παρέα, και η κουβέντα γυρίζει προς τη περιποίηση ονύχων, τότε μπορείς διακριτικά να στρέψεις το θέμα της συζήτησης αλλού.
