Πώς είναι η Marina Abramović από κοντά;

Στις 2 Μαρτίου, λοιπόν, που ήρθε στην Αθήνα και στο Μουσείο Μπενάκη για να παρουσιάσει το πρόγραμμα “As One” που υλοποιεί το Marina Abramović Institute με τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, ήμουν εκεί. Προετοιμασμένη να την κατεβάσω από το βάθρο που την έχω γιατί ποτέ δε ξέρεις αλλά με την ελπίδα να με δικαιώσει για τον θαυμασμό μου. Έγινε το δεύτερο.

Σικάτη, στεκόταν ανάμεσα σε καλλιτέχνες, συνεργάτες και δημοσιογράφους με μια προφανή ηρεμία. Πίστευα ότι θα είχε ένα κάποιο δήθεν χάσιμο αλλά ούτε καν. Ήταν προσιτή και 100% συγκεντρωμένη σε ό,τι διαδραματιζόταν μπροστά της. Αυτό, άλλωστε, φάνηκε και από το γεγονός πως την ώρα που μιλούσε είχε αφήσει τα ακουστικά στα αυτιά της και προφανώς άκουγε τη μετάφραση των όσων έλεγε στα ελληνικά.

Όταν η πρόεδρος του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη, παρενέβη και έκανε ακριβώς αυτή την παρατήρηση, η Abramović γέλασε και έβγαλε τα ακουστικά. Ωστόσο, αρκετές φορές στη συνέχεια της συνέντευξης τύπου, τα ξεχνούσε, δείχνοντας πόσο έχει εξασκήσει τον εγκέφαλο της να παραμένει συγκεντρωμένος ακόμα και αν τα στα αυτιά της φτάνουν ασυνάρτητες λέξεις.

Τη μισή ώρα που μιλούσε για το πρόγραμμά “As One” που είναι ένα από τα μεγαλύτερα perfomance προγράμματα που τρέχουν στην Ευρώπη, είχε μια ήρεμη δύναμη. Εξηγούσε τη λογική της μεθόδου της, που αποτελείται από μια σειρά ασκήσεων και πραγματικά ιντρίγκαρε όσους ακούγαμε να μη χάσουμε την ευκαιρία να ζήσουμε όλα όσα περιέγραφε.

Ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι και πολιτικός. Δε μπορώ να κάνω τίποτα. Είμαστε στα ίδια σκατά.

Της αρέσουν τα δύσκολα, δεν το έκρυψε. “Δεν ενδιαφέρομαι για ιδέες που είναι εύκολες. Ενδιαφέρομαι για ιδέες που με φοβίζουν γιατί μόνο αυτά που φοβόμαστε έχει νόημα να δοκιμάζουμε, αλλιώς επαναλαμβανόμαστε”.

Όπως είπε, όσοι δεχτούν την πρόκληση, θα αποχωριστούν μπαίνοντας στον χώρο όλα τα… ψηφιακά δεσμά. Ούτε ψηφιακές, ούτε κινητά επιτρέπονται. Το αξεσουάρ που θα φοράει ο επισκέπτης θα είναι ακουστικά ώστε να απομονώνεται ο ήχος και να εστιάζει στο τώρα. Αυτός είναι ο στόχος. Φυσικά, στην έκθεση περιλαμβάνεται και η άσκηση που η ίδια η Abramović έχει κάνει στο παρελθόν και έχει προκαλέσει συγκίνηση, όταν απέναντι της κάθισε πρώην αγαπημένος της.

Εκτός όμως από το κοίταγμα στα μάτια, που όπως είπε η ίδια είναι “σαν να ανοίγεις την πόρτα της ψυχής του άλλου”, θα υπάρχουν κρεβάτια, επιφάνειες όπου θα στέκεται ο επισκέπτης και απλά θα ακούει τον αίμα να κυλάει στις φλέβες του.

(Ξέρω τι σκέφτεσαι. Μπορεί αυτά που διαβάζεις να είναι λίγο κουλά. Και το υπέροχο είναι ότι η Abramović συμφωνεί μαζί σου και μάλιστα κόντρα σε ό,τι μπορεί να είναι αναμενόμενο για μια έκθεση και το promo της, εκείνη προέτρεψε όλους τους δημοσιογράφους να μη γράψουν τίποτα αν πρώτα δε ζήσουν οι ίδιοι την εμπειρία. “Κάντε το ταξίδι που δεν έχετε κάνει” ανέφερε χαρακτηριστικά).

Στόχος της Abramović είναι μπορέσει μέσα από τη μέθοδο της να βοηθήσει τους ανθρώπους να βελτιώσουν τη ζωή τους. Να βοηθήσει και  τους Έλληνεςι στη συγκεκριμένη δύσκολη κατάσταση που ζουν. Άλλωστε αγαπά την Ελλάδα και νιώθει σαν να είναι σπίτι της κάθε φορά που έρχεται.

Ωστόσο, δεν τρέφει αυταπάτες. Δεν πιστεύει ότι μπορεί η ίδια να διορθώσει όλες τις αδικίες στον κόσμο και το δήλωσε ρητά όταν της έγιναν ερωτήσεις σχετικά με το πως νιώθει για το προσφυγικό πρόβλημα και την κρίση της Ελλάδας.

“Ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι και πολιτικός. Δε μπορώ να κάνω τίποτα. Είμαστε στα ίδια σκατά” ανέφερε χαρακτηριστικά. “Η τέχνη δε μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Στόχος του καλλιτέχνη είναι να αποτελεί το οξυγόνο. Είναι πολύ εύκολο να κριτικάρουμε πως είναι τα πράγματα αλλά δε ρωτάμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να τα αλλάξουμε. Ο δικός μου τρόπος ήταν να φτιάξω αυτή τη μέθοδο. Αν θες να κάνεις κάτι για να αλλάξεις τον κόσμο, μπορείς πρώτα να αλλάξεις τον εαυτό σου, αυτό είναι το σκεπτικό μου” δήλωσε με τα σπαστά αγγλικά της, λίγο πριν κλείσει και καταχειροκροτηθεί.

Υπέροχη και αληθινή, λοιπόν. Έτσι ήταν η Abramović από κοντά και η αλήθεια είναι ότι μετά την συγκεκριμένη παρουσία της, ανέβηκε ακόμα πιο πάνω στα μάτια μου. Μπορεί να λυπάμαι λίγο που δεν θα δω την ίδια να κάνει performance  όμως δε μπορώ παρά να της βγάλω το καπέλο γιατί όταν αναφέρθηκε σχετικά, τόλμησε να πει ότι πια κλείνει τα 70 της χρόνια και αφήνει χώρο στους νέους καλλιτέχνες. “Δε θα είμαι πάντα εκεί (στο IMA)” σημείωσε χαρακτηριστικά.

*Μάθε περισσότερα για το As One που θα κρατήσει για 7 εβδομάδες και θα παρουσιάσει τη μέθοδο Abramović και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα από performance, διαλέξεις, φιλμς και εργαστήρια, με τη συμμετοχή 29 καλλιτεχνών.