1η Μαΐου: Ένα ποίημα για τον Τάσο Τούση

Το 1936, όπως και κάθε χρόνο, σε πολλές πόλεις του κόσμου λάμβαναν χώρα οι διαδηλώσεις μνήμης για την ημέρα της Πρωτομαγιάς. Το ίδιο συνέβαινε και στην ταραγμένη Ελλάδα. Ωστόσο στη Θεσσαλονίκη ξέφυγαν τα πράγματα, καθώς η κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά διέταξε τη Χωροφυλακή να πατάξει με κάθε τρόπο τους διαδηλωτές.

Το αποτέλεσμα ήταν 12 νεκροί, μέσα στο πρώτο 10ημερο του Μάη. Ανάμεσά τους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής, Τάσος Τούσης, που είχε φτάσει στη Θεσσαλονίκη από το Ασβεστοχώρι για να συμμετάσχει στις παλλαϊκές συγκεντρώσεις.

Το πτώμα του κείτεται στο δρόμο, η μητέρα του θρηνεί από πάνω του, η συγκλονιστική εικόνα κάνει το γύρο του κόσμου και εμπνέει τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο για τον Επιτάφιο, μέρος του οποίου είναι και το ποίημα “Μέρα Μαγιού με μίσεψες”, αφιερωμένο στο νεκρό Τούση και την απαρηγόρητη μητέρα του.

Ο Επιτάφιος γίνεται σχεδόν best seller, η κυβέρνηση Μεταξά αντιδρά, καίγοντας το έργο μπροστά στους στύλους του Ολυμπίου Διός το 1938 για παραδειγματισμό. Παρόλ’ αυτά, ο Γιάννης Ρίτσος καταφέρνει να τον επανεκδώσει το 1958, το δίνει στο Μίκη Θεοδωράκη κι εκείνος μελοποιεί μέσα σε μια νύχτα 8 αποσπάσματα του έργου.

“Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

μέρα Μαγιού σε χάνω

άνοιξη γιε που αγάπαγες

κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες

και δίχως να χορταίνεις

άρμεγες με τα μάτια σου

το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή

γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια

τόσα όσα μήτε του γιαλού

δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου ‘λεγες πως όλ’ αυτά

τα ωραία θα ‘ν’ δικά μας

και τώρα εσβήστης κι έσβησε

το φέγγος κι η φωτιά μας”.

Κλείνω, δανειζόμενη κάτι που είδα σήμερα στο facebook για τη μέρα και νομίζω περικλείει ό,τι μπορεί να πει κανείς ή να γράψει σχετικά: η Εργατική Πρωτομαγιά δεν είναι τίποτα περισσότερο ή τίποτα λιγότερο από την υπενθύμιση ότι οι απλοί άνθρωποι για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, θα πρέπει να αγωνιζόμαστε.

Χρόνια πολλά.