Πώς προστατεύουμε τα παιδιά από τους κινδύνους του διαδικτύου; Ο ειδικός απαντά

Κάπου εδώ λοιπόν εγείρεται το μεγάλο ερώτημα: πώς προστατεύεται ένα παιδί από τις κακοτοπιές του internet χωρίς να καταπατάται το δικαίωμά του στην πρόσβαση σ’ αυτό;

Ζούμε στην εποχή που το διαδίκτυο αποτελεί βασικό μέσο εκπαίδευσης, επικοινωνίας, διασκέδασης, ψυχαγωγίας και εξερεύνησης για ένα παιδί από πολύ μικρή ηλικία. Ο υπολογιστής, το tablet και το smartphone είναι για τους γονείς σύμμαχος αλλά και επικίνδυνος εχθρός, την ίδια στιγμή. Πού σταματούν τα όρια του καλού; Από ποια μετά πρέπει ένα παιδί να έχει πρόσβαση στο internet και υπό ποιες προϋποθέσεις; Για αυτά και μερικά ακόμα καίρια ερωτήματα ζητήσαμε τις απαντήσεις του ειδικού. Ο κύριος Θοδωρής Σιούτης,  Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου είναι ο υπεύθυνος του Σεμιναρίου με τίτλο”Προστασία των Παιδιών στο Διαδίκτυο”, το οποίο πραγματοποιεί η ιστοσελίδα “Ασφάλεια στο Διαδίκτυο” (www.secureonweb.gr), το οποίο παρέχει ολοκληρωμένη ενημέρωση και συμβουλευτική από έμπειρους, ειδικούς επιστήμονες για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, τόσο για τους μικρούς όσο και για τους μεγάλους.

Πώς πρέπει να διαχειρίζονται λοιπόν οι γονείς το δικαίωμα και την επιθυμία των παιδιών τους για ενασχόληση με το internet;

“Όχι μόνο δεν πρέπει να αφαιρέσουμε από τα παιδιά το δικαίωμα στο διαδίκτυο, κάθε άλλο πρέπει να τα ωθήσουμε προς την ολοένα και μεγαλύτερη εκμετάλλευσή του. Το διαδίκτυο στα χέρια των παιδιών μπορεί να αποτελέσει ένα τεράστιο όπλο στην εξέλιξή τους, αρκεί να χρησιμοποιείται σωστά και με ασφάλεια” αναφέρει ο κ.Σιούτης, επισημαίνοντας όμως πως “η χρήση του διαδικτύου με ασφάλεια από τα παιδιά δεν μπορεί να επιτευχθεί από τη μία στιγμή στην άλλη. Απαιτείται σταδιακή εκπαίδευση των παιδιών από μικρή ηλικία, από τις πρώτες στιγμές που θα εκδηλώσουν την περιέργεια της εξερεύνησης του. Η εκπαίδευση των παιδιών ξεκινάει από το σπίτι τους και τους γονείς τους, οι οποίοι δίνοντας το καλό παράδειγμα χρησιμοποιώντας με ασφάλεια το διαδίκτυο και τις εφαρμογές του, και θέτοντας κανόνες χρήσης που πρέπει να τηρούνται κατά τη χρήση του διαδικτύου, βάζουν τα πρώτα λιθαράκια στη σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού στο διαδίκτυο. Στην αρχή είναι μαζί με το παιδί στις διαδικτυακές δραστηριότητες, και σταδιακά, χτίζοντας μια εμπιστοσύνη με το παιδί, επιτρέπουν ολοένα και πιο ελεύθερη χρήση. Είναι διακριτικά πάντα δίπλα στο παιδί, ανοιχτοί να συζητήσουν οτιδήποτε χρειαστεί, ποτέ επικριτικοί και ποτέ απαγορευτικοί.Το να εκπαιδεύεις ένα παιδί για να είναι ασφαλές στο διαδίκτυο είναι μια δύσκολη και υπεύθυνη διαδικασία”.

Όπως εκπαιδεύεις ένα παιδί να συναναστρέφεται, να προσέχει στο δρόμο, να αποφεύγει τις κακοτοπιές, το ίδιο συμβαίνει και με το διαδίκτυο

Πράγματι, πρέπει να μάθουμε τα παιδιά να εκτιμούν και να προστατεύουν τις προσωπικές τους πληροφορίες με τον ίδιο τρόπο που εκτιμούν και προστατεύουν τα προσωπικά τους αντικείμενα. Κανένας γονιός δεν απαγορεύει στο παιδί του να βγαίνει από το σπίτι επειδή εγκυμονούν κίνδυνοι έξω. Το μαθαίνει να προστατεύεται για να κυκλοφορεί με ασφάλεια. Επομένως κανένας δεν πρέπει να απαγορεύσει στα παιδιά τη χρήση του διαδικτύου, αλλά πρέπει να τα μάθει να προστατεύονται από τους κινδύνους του, για να το χρησιμοποιούν με ασφάλεια.

Προσοχή e-κίνδυνος

Ποιοι είναι τελικά οι μεγαλύτερες “παγίδες” για ένα παιδί στον παντοδύναμο κόσμο του internet; “Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους των παιδιών στο διαδίκτυο είναι η υποκλοπή προσωπικών δεδομένων από επιτήδειους. Αν προσωπικές πληροφορίες των παιδιών πέσουν στα χέρια τρίτων, τότε μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να εκβιάσουν, διασύρουν, κλέψουν περιουσιακά στοιχεία και άλλα δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στη ζωή τους. Φανταστείτε να πέσουν στα χέρια τρίτων, φωτογραφίες των παιδιών σας, που μπορούν και να τις επεξεργαστούν και να τις διαμορφώσουν όπως θέλουν, κωδικοί των λογαριασμών κοινωνικής δικτύωσης ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πόσο μεγάλη ζημιά μπορεί να προκληθεί στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή αλλά και στην ψυχοσύνθεσή τους”, αναφέρει ο κ. Σιούτης. Και φυσικά, δεν είναι μόνο αυτό.

Η έκθεσή τους σε σκηνές ακατάλληλου περιεχομένου αποτελεί έναν ακόμα “εφιάλτη”. “Με το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή ή της κινητής συσκευής υλικό ακατάλληλο για τα μάτια των παιδιών και να τα εκθέσει σε σκηνές που μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη στο συναισθηματικό και ψυχολογικό τους κόσμο”. Σύμφωνα με τους ειδικούς του secureonweb.gr υπάρχουν πολλοί άλλοι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά στο διαδίκτυο, αλλά οι παραπάνω δύο είναι οι πιο βασικοί.

Υπάρχει κατάλληλη ηλικία;

 Και κάπου εδώ λοιπόν, μοιραία γεννιέται απορία: από ποια ηλικία και μετά πρέπει ένα παιδί να έχει πρόσβαση στο internet και κυρίως υπό ποιες προϋποθέσεις;

“Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ηλικία κατά την οποία ξεκινά να επιτρέπεται η χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά. Τα παιδιά εκδηλώνουν την περιέργεια της εξερεύνησης του διαδικτύου από τη βρεφική ηλικία, μιας και το διαδίκτυο είναι ο τόπος που θα παρακολουθήσουν παιδικές ταινίες, τραγούδια, θα ανακαλύψουν χρώματα, ήχους, αριθμούς και άλλα”.

Δεν πρέπει να απαγορεύουμε στα παιδιά τη χρήση του διαδικτύου, γιατί είναι σαν να ανακόπτουμε την εξέλιξή τους, την επαφή τους με πράγματα που τα βοηθούν να αναπτύξουν βασικές τους ικανότητες

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο ειδικός, πρέπει να βάζουμε από την αρχή κανόνες στη χρήση του διαδικτύου, οι οποίοι πρέπει να τηρούνται. Κανόνες που αφορούν τη διάρκεια χρήσης, τις στιγμές χρήσης, τους χώρους χρήσης και την επιτήρηση:

– Μπορούμε να επιτρέψουμε τη χρήση του διαδικτύου σε ένα παιδί, αρκεί να γίνεται για 3 φορές την εβδομάδα, για μια ώρα τη φορά, από συγκεκριμένη συσκευή και με εμάς παρόντες. Βλέπουμε πως με βασικούς κανόνες περιορίζουμε την κατάχρηση, και έχουμε επιτήρηση χωρίς να απαγορεύουμε τη χρήση του διαδικτύου.

– Παράλληλα με τους κανόνες, συζητάμε με το παιδί συνεχώς εκφράζοντας τις ανησυχίες μας για τους κινδύνους του διαδικτύου και χτίζοντας μαζί του μια αμοιβαία εμπιστοσύνη. Το επίπεδο της εμπιστοσύνης είναι εκείνο που θα μας δείξει το βαθμό της ελευθερίας που θα δώσουμε στο παιδί.

– Το να έχει ο γονιός τους κωδικούς του παιδιού από τα social media, είναι κάτι που θα κάνει το γονιό να νιώσει μια σιγουριά και το παιδί μια ανασφάλεια για το ότι μπορεί ο γονιός να ελέγξει τους λογαριασμούς του. Όμως και αυτό είναι στα πλαίσια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Μπορεί ο γονιός να έχει τους κωδικούς και να μη χρειαστεί ποτέ να μπει στο λογαριασμό του παιδιού. Αυτό από μόνο του δείχνει ότι υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη ανάμεσα στους δύο, και το πόσο σημαντικό είναι να χτίσουμε αυτήν την εμπιστοσύνη, από το να έχουμε το ρόλο του αυστηρού αστυνόμου. Γιατί όσο αυστηρός κι αν είναι ο αστυνόμος, η παρανομίες συνεχίζουν και συμβαίνουν.

Σεμινάριο για την Προστασία των Παιδιών στο Διαδίκτυο

Για τους γονείς που επιθυμούν να ενημερωθούν ουσιαστικά και να νιώσουν πραγματικά σίγουροι (όσο γίνεται) πως τα παιδιά τους είναι προστατευμένα στον κόσμο του internet, το secureonweb.gr πραγματοποιεί μια σειρά σχετικών σεμιναρίων. Η μία κατηγορία είναι μαθήματα για τα παιδιά. Αποτελούνται από χρήσιμα και άκρως ενδιαφέροντα μαθήματα με ευχάριστα quiz τα οποία βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τους κινδύνους του διαδικτύου και να τα μάθουν τρόπους για να τους αποφεύγουν. Η δεύτερη κατηγορία είναι σεμινάρια τα οποία απευθύνονται στους γονείς και παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια ώστε να ανταποκριθούν στο δύσκολο ρόλο της προστασίας των παιδιών από όλους αυτούς τους κινδύνους που συζητάμε.