Fat shaming, skinny shaming και γενικά δεν κοιτάμε τη δουλειά μας

Aπό την Ζωή Κατσιρμά

Body shaming είναι η πράξη της ταπείνωσης του άλλου για την εικόνα του σώματός του. Αυτό φυσικά δεν σταματάει στα κακεντρεχή σχόλια αλλά περιλαμβάνει τα «αστειάκια», τα «πειράγματα», τις passive-aggressive, δήθεν καλοπροαίρετες επισημάνσεις και φυσικά τις απροκάλυπτες προσβολές. Μιας και το συγκεκριμένο άρθρο είναι opinion article, θα παραθέσω δικές μου εμπειρίες. Προσωπικά, έχω υπάρξει εξαιρετικά αδύνατη και υπέρβαρη αν και λόγω επαγγέλματος, τα τελευταία χρόνια παραμένω σταθερά σε φυσιολογικό βάρος1. Έχοντας, λοιπόν, βρεθεί στις τρεις από τις τέσσερις μεγάλες κατηγορίες που ορίζουν την κατάσταση βάρους, η εμπειρία μου είναι ότι δεν σταματάς ποτέ να ακούς αρνητικά σχόλια για το σώμα σου, το βάρος σου και την εμφάνισή σου.

Skinny Shaming

Ούσα εξαιρετικά αδύνατη -γιατί έτσι ήταν το «σκαρί» μου- είχα την ευκαιρία να κάνω φωτογραφίσεις για μεγάλους οίκους μόδας σε μικρή ηλικία και αργότερα να έχω μία λιγότερο άχαρη από το μέσο όρο εφηβεία όσον αφορά το σώμα μου (γιατί με τα σιδεράκια και το Ρέιτσελ κούρεμα ασ’ το το κεφάλι). Μη σε ξεγελά όμως αυτό, καθώς από παιδί μέχρι και σήμερα που το βάρος μου είναι υγιέστατο, ακούω ένα σωρό σχόλια για την εμφάνισή μου. Κάθε φορά που με βλέπουν συγκεκριμένοι άνθρωποι, αντί για «Γεια» ακούω «Αδυνάτισες;», «Είσαι καλά;», «Έχεις χάσει.», «Αρρώστησες;». Σας διαβεβαιώ ότι το βάρος μου είναι σταθερό εδώ και πολλά χρόνια και δείχνω υγιέστατη. Ως αδύνατη, δεν άκουσα ποτέ μία φυσιολογική απάντηση στη δήλωσή μου ότι «Όχι, δεν θα το φάω αυτό τώρα, προσπαθώ να τρώω υγιεινά.» Πάντα έρχεται το «Φάε να στηλωθείς», «Τι ανάγκη έχεις εσύ;», «Μιλάς κι εσύ;» κτλ. κτλ. Εν ολίγοις, αν τρως υγιεινά είναι μόνο για να χάσεις βάρος όχι γιατί έτσι σέβεσαι το σώμα σου και θες να ζήσεις παραπάνω και δικαίωμα στην προσπάθεια μιας πιο υγιεινής διατροφής έχουν μόνο οι παχουλοί. Πολλαπλά eyeroll και συνεχίζουμε.

Fat Shaming

Κάποια στιγμή στη ζωή μου είχα την ατυχία (τα κακά γονίδια) να εμφανίσω μίας βαριάς μορφής νόσου Χασιμότο, που είναι μία μορφή υποθυροειδισμού. Λόγω φόρτου εργασίας, μου πήρε πολύ καιρό να αντιληφθώ ότι τα συμπτώματα δεν οφειλόταν στην κούραση και όταν πλέον διαγνώσθηκα, το σώμα μου είχε αλλάξει αρκετά. Πιο συγκεκριμένα, είχα βάλει πάνω-κάτω δέκα κιλά, που για το ύψος μου η διαφορά είναι εμφανέστατη. Κι από τα «Φάε κάτι» και «Μήπως έχεις ανορεξία», ξαφνικά φτάσαμε στο «Δεν κάνεις καμιά λιποαναρρόφηση;», στο «Πώς έγινες έτσι;» και στο «Σου κρέμονται τα μάγουλα». Ασχολίαστη δε, η χαρά κάποιων που ως τότε ζήλευαν το «σκαρί» μου και με είδαν να παχαίνω, κάτι που αντιμετώπισαν με φράσεις «Σε όλους συμβαίνει κάποια στιγμή», «Ήρθε η σειρά σου» και «Τι έγινε; Φοράμε πια το ίδιο νούμερο;».

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες για το πόσο άσχετοι άνθρωποι ήταν αυτοί που μού έκαναν τα σχόλια, ούτε θα θέσω το ερώτημα γιατί θεώρησαν ότι ήταν πρέπον να μου πουν την άποψή τους για το σώμα μου χωρίς να τη ζητήσω. Θα σας παραπέμψω στο πρώτο παράδειγμα της Eurovision, που ο κάθε πικραμένος κατέληξε να λέει από τη μία ότι η Νέττα είναι πολύ χοντρή για τα γούστα του ενώ η Ελένη είναι «ξυλάγγουρο», λες και τον ρώτησε κανείς, λες και τον έβαλε κανείς παγκόσμιο προστάτη του Medium Size. Δεν ήταν δε λίγοι που «έκραξαν» άλλους για τα κακεντρεχή σχόλια προς τη Νέττα αλλά ταυτόχρονα να στολίζουν την Ελένη με κάθε προσβλητικό επίθετο που αφορά το λεπτό της κορμί, κάτι που εκτός από ασυνέπεια χαρακτήρα, υποδεικνύει τουλάχιστον υποκρισία.

Όλοι σπεύδουν να κρίνουν

Το ίντερνετ μπήκε σε κάθε σπίτι και αντί να δημιουργήσει «το παγκόσμιο χωριό» και να μας κάνει να δούμε τι κοινά έχουμε όλοι μεταξύ μας, ανεξαρτήτως καταγωγής, κάστας ή εμφάνισης, δημιούργησε το «παγκόσμιο χωριό» που όλοι κοιτούν πώς θα κουτσομπολέψουν και θα βγάλουν στη φόρα τα άπλυτα της γειτόνισσας. Και στην Ελλάδα οι περισσότεροι καταγόμαστε οι ίδιοι ή οι γονείς μας από κάποιο χωριό και ξέρουμε καλά πόσο απεχθής γίνεται μία κοινωνία όταν κυριαρχεί η έννοια του «τι θα πει ο κόσμος». Τι θα πει ο κόσμος αν παχύνεις, τι θα πει ο κόσμος αν αδυνατίσεις, τι θα πει ο κόσμος αν φοράς σορτσάκι ενώ έχεις κυτταρίτιδα, τι θα πει ο κόσμος αν φαίνονται τα κόκαλα του στέρνου σου…

Πότε θα φτάσει η μέρα που ο καθένας θα κοιτάζει τη δουλειά του; Όχι, ούτε η Νέττα, ούτε η Ελένη, ούτε η όποια Ελένη τέλος πάντων, ζήτησε την άποψή σου για το σώμα της. Και όχι, δεν είναι οκ να λες ότι η αδύνατη είναι όμορφη επειδή έχει τα κιλά που έχει και η χοντρή είναι άσχημη επειδή έχει παραπάνω κιλά από την πρώτη ούτε φυσικά το αντίστροφο και να αναπτύσσεις τη «θεωρία» σου ότι οι γυναίκες χωρίς καμπύλες είναι λιγότερο γυναίκες. Αν κάποιος είναι υγιής ή όχι, αν διατρέχει κάποιο κίνδυνο, θα του το πει ο γιατρός του και ο διαιτολόγος του. Αν η εμφάνισή του είναι ικανοποιητική ή όχι, θα του το πει ο καθρέφτης σου. Εσένα λόγος δεν σου πέφτει για κανένα. Κι αν ανησυχείς για το βάρος κάποιου δικού σου ανθρώπου υπάρχει πάντα το τακτ και η ευγένεια. Ένας άνθρωπος μπορεί πολύ εύκολα να ξεχωρίσει το αληθινό ενδιαφέρον από το passive aggressive σχόλιο και δεν θα σε παρεξηγήσει αν τον πιάσεις και του μιλήσεις με ειλικρινείς ανησυχίες.

Τα σχόλια για την εικόνα κάποιου στιγματίζουν το άτομο αυτό βαθιά. Δεν είναι όλοι το ίδιο ψυχικά δυνατοί, δεν είναι όλοι εκεί για να δεχτούν πολλαπλά χτυπήματα. Ένα κακό άσχημο σχόλιο μπορεί να οδηγήσει κάποιον στην κατάθλιψη, στις διατροφικές διαταραχές, σε ανθυγιεινές συμπεριφορές. Δεν υπάρχει λόγος να ρισκάρει κανείς με την ψυχική υγεία του συνανθρώπου του απλά για μία «κακιούλα», απλά για να νιώσει λίγο καλύτερα με τον εαυτό του εκείνη τη στιγμή. Αν μη τι άλλο, υπάρχει κάτι που λέγεται ανθρωπιά και μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την κοινή ευγένεια. Δεν σου ζητάει κανείς να γραφτείς στους προσκόπους, να μην προσβάλλεις κάποιον όμως είναι στα βασικά.

Αποδοχή

Αποδοχή δεν σημαίνει σκέφτομαι τις κακίες μου και τις καταπιέζω ή τις λέω πίσω από την πλάτη του ενδιαφερόμενου. Αποδοχή επίσης δεν σημαίνει τάσσομαι με τους όμοιούς μου και οι υπόλοιποι στον Καιάδα. Αποδοχή σημαίνει μπαίνω στη θέση του άλλου. Πριν βιαστείς να κρίνεις έναν υπέρβαρο άνθρωπο, σκέψου ότι μπορεί να ήταν παχύτερος και να έχει χάσει ήδη 5 ή 10 κιλά. Πριν βιαστείς να χαρακτηρίσεις μια αδύνατη κοπέλα «ανορεξικιά» (κάτι που πολύ κακώς χρησιμοποιείται ως προσβολή, καθώς μιλάμε για ασθένεια αλλά αυτό είναι άλλη μια μεγάλη κουβέντα), σκέψου ότι μπορεί να θέλει να βάλει βάρος και να δυσκολεύεται. Όσο λίγα ξέρεις για ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του, τόσο λίγα ξέρεις και για έναν άνθρωπο αν τον κρίνεις από το βάρος του. Όσο κρίνεις εσύ κάποιον για το σώμα του, ένας τρίτος κρίνει εσένα. Αυτός ο φαύλος κύκλος κάπου πρέπει να κοπεί.

Ευχαριστούμε την Ζωή Κατσιρμά

Διαιτολόγο – Διατροφολόγο MSc

FB: Zoe Katsirma