Ένας ειδικός απαντά στις πιο συχνές απορίες για την εξωσωματική γονιμοποίηση

Η εξωσωματική γονιμοποίηση εξελίσσεται και παραμένει μια ηχηρή απάντηση στο πρόβλημα της υπογονιμότητας για όλα τα ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν ένα παιδί και αδυνατούν να συλλάβουν φυσιολογικά.

Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις ώστε ένα ζευγάρι να προσφύγει σε αυτή τη λύση; Πόσο παίρνει χρονικά; Πρακτικά πώς γίνεται; Σε όλες αυτές και ακόμα περισσότερες ερωτήσεις μας απάντησε ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Κωνσταντίνος Σφακιανούδης.

1. Πόσο καιρό χρειάζεται να προσπαθεί ένα ζευγάρι για να σκεφτεί τη λύση της εξωσωματικής;

Εφόσον πρόκειται για ένα ζευγάρι που δεν αντιμετωπίζει την πίεση του χρόνου η εξωσωματική θα πρέπει να θεωρηθεί η έσχατη λύση. Όταν λοιπόν πρόκειται για ένα νεαρό ζευγάρι ( ηλικίας <35 ετών) το απαιτούμενο χρονικό διάστημα φυσικών επαφών είναι οι δώδεκα μήνες για να ξεκινήσει η διερεύνηση της υπογονιμότητάς του και η αναζήτηση εναλλακτικών κατ’ αρχήν τρόπων υποβοήθησής του. Τα δεδομένα αλλάζουν όταν η σύντροφος υπερβαίνει το ηλικιακό όριο των 36-38ετών. Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται φρόνιμο η φυσική προσπάθεια να μην διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες.

2. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις (υγείας) που απαιτούνται ώστε ένα ζευγάρι να προχωρήσει στη διαδικασία;

Ένα ζευγάρι θα πρέπει να είναι σε κατάσταση υγείας τέτοια ώστε να μην απειλείται από την επιδιωκόμενη εγκυμοσύνη. Αν υπάρχει κάποιος παράγοντας ανασταλτικός όπως σακχαρώδης διαβήτης ή θυρεοειδοπάθεια, θεωρείται η επιβεβλημένη η έγκαιρη και ουσιαστική αντιμετώπισή του πριν τη σύλληψη με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων ιατρικών ειδικοτήτων.

3. Τι εξετάσεις προηγούνται πριν προχωρήσει σε εξωσωματική;

Όντως είναι απαραίτητη η σωστή προετοιμασία του ζευγαριού με τη διενέργεια όλων των απαραίτητων εξετάσεων. Επιβεβλημένη η διενέργεια υστεροσαλπιγγογραφίας, ορμονικού ελέγχου και σπερμοδιαγράμματος.

4. Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται η ενίσχυση μέσω φαρμακευτικής αγωγής;

Η εξωσωματική δεν είναι απαραίτητο να είναι προϊόν ορμονικής διέγερσης και χρήσης φαρμάκων αλλά μπορεί να είναι και αποτέλεσμα φυσικού κύκλου εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η επιλογή του φυσικού κύκλου είναι λιγότερο αποτελεσματική και σαφώς πιο κουραστική για την ασθενή σε σχέση με την επιλογή της διέγερσης όταν η ασθενής δύναται να ανταποκριθεί σε αυτήν. Όταν όμως πρόκειται για πτωχή ανταποκρίτρια αποτελεί τη μοναδική και ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση.

5. Πόσο απαραίτητη και η ψυχολογική προετοιμασία;

Η υπογονιμότητα αυτή καθ’ εαυτή αποτελεί από μόνη της έντονα αγχογόνο κατάσταση. Η αντιμετώπιση της δε με οποιοδήποτε τρόπο, συμβάλλει στην κορύφωση του άγχους καθότι διενεργείται μέσω πολύπλοκων και πρωτόγνωρων για το ζευγάρι διαδικασιών συχνά σε ένα αφιλόξενο και έντονα δραστήριο περιβάλλον ενός κέντρου εξωσωματικής.

6. Ποια είναι τα βήματα της διαδικασίας;

Κατ’ αρχήν το ζευγάρι πρέπει να εξεταστεί κλινικά από τον ειδικό και στη συνέχεια να αναζητηθούν σε βάθος όλες οι πιθανές παράμετροι της υπογνιμότητάς του. Αν αποφασιστεί η διενέργεια της εξωσωματικής τότε θα πρέπει να συλλεχθούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά για να χορηγήσει ο ΕΟΠΥΥ τα απαιτούμενα φάρμακα ή να τα προμηθευτεί κανείς με ίδια μέσα από το φαρμακείο. Στη συνέχεια επιλέγεται το κατάλληλο πρωτόκολλο ωοθηκικής διέγερσης για το συγκεκριμένο ζευγάρι και ακολουθείται η διαδικασία μέχρι την ωρίμανση των ωοθυλακίων. Ακολουθεί η ωοληψία και η εμβρυομεταφορά μερικές μέρες αργότερα.

7. Η ηλικία του ζευγαριού, και ειδικά της μητέρας, παίζει ρόλο στην επιτυχή έκβαση;

Ασφαλώς και παίζει. Είναι ίσως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας διότι καθορίζει την ποιότητα του γενετικού υλικού με το οποίο θα «δουλέψει» ο ειδικός και η ομάδα του. Δεν παύει όμως η άρτια προετοιμασία του περιστατικού, η σωστή επιλογή πρωτοκόλλου και η άψογη εφαρμογή του να αποτελούν προϋποθέσεις κλειδιά της επιτυχίας.

8. Αν η διαδικασία αποτύχει μετά από πόσο καιρό μπορεί ένα ζευγάρι να ξαναπροσπαθήσει;

Εξαρτάται από το πρωτόκολλο που επελέγη και εφαρμόστηκε. Για παράδειγμα στο μακρύ πρωτόκολλο χρειάζεται ένα δίμηνο μεσοδιάστημα ηρεμίας ενώ αυτό του «ανταγωνιστή» ουσιαστικά δεν απαιτεί «αγρανάπαυση». Από τη στιγμή που αυτή η τεχνική θεωρείται ασφαλής δεν υπάρχει και ουσιαστικός περιορισμός στην εφαρμογή της. Είναι όμως σαφές, ότι όταν κανείς επιχειρεί χωρίς αποτέλεσμα και είναι βέβαιος για την άρτια εφαρμογή του πρωτοκόλλου του, ότι θα πρέπει μετά τις 3-5 προσπάθειες να αναζητηθεί «αλλαγή πλεύσης».

9. Υπάρχουν περισσότερες από μία τεχνικές και πώς επιλέγεται ποια θα εφαρμοστεί;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί την τέχνη της λεπτομέρειας αλλά και της πολυπλοκότητας. Είναι πάρα πολλές οι παράμετροι και οι λεπτομέρειες που ο ειδικός καλείται να λάβει υπόψιν του αλλά και πολλά τα όπλα που έχει στη διάθεσή του.  Το μυστικό της επιτυχίας έγκειται στην ταυτοποίηση όλων των λεπτομερειών και στην επιλογή του καταλληλότερου όπλου από την φαρέτρα του.

10. Άπαξ και η γυναίκα μείνει, τελικά, έγκυος τι πρωτόκολλο ακολουθείται;

Είναι απολύτως ίδια η κύηση όπως για όλες τις άλλες γυναίκες του κόσμου και είναι ιδιαίτερα άτοπος ο χαρακτηρισμός αυτών των κυήσεων ως «ιδιαιτέρως πολύτιμες». Άραγε, για ποιο ζευγάρι ή ποια γυναίκα στον κόσμο μια κύηση δεν θεωρείται πολύτιμη; Αυτό που αλλάζει σε σχέση με τις φυσικές συλλήψεις είναι ότι πρόκειται συχνά για πολύδυμες κυήσεις (δηλαδή να προκύψουν δίδυμα) και σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας.

11. Μπορεί να γεννήσει και φυσιολογικά;

Εφόσον πρόκειται για μονήρη κύηση και συντρέχουν οι μαιευτικές προϋποθέσεις ασφαλέστατα και μπορεί.

12. Υπάρχουν ενδεχόμενοι κίνδυνοι για την υγεία ενός παιδιού όταν αυτό προκύπτει από εξωσωματική;

Απόλυτα διαπιστωμένη στην βιβλιογραφία η ασφάλεια της τεχνικής έναντι του παιδιού αλλά και της μητέρας. Είναι πραγματικά κρίμα να επικρατεί ακόμα στη συνείδηση των Ελλήνων ο αστικός μύθος περί καρκινογένεσης και δημιουργίας «ελαττωματικών» τέκνων την ίδια στιγμή που η τεχνική έχει «χαρίσει» ζωή σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια παιδιών διεθνώς και βοηθάει ζευγάρια για 40 και πλέον χρόνια διεθνώς. Υπήρχε περίπτωση να επικρατήσει αν ήταν τόσο επιβλαβής; Δεν είναι δε τυχαίο ότι οι Έλληνες ως λαός αποτελούμε τον πλέον φοβικό λαό απέναντι στην εξωσωματική την ίδια στιγμή που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι και κυρίως οι Ισπανοί έχουν αγκαλιάσει την ιατρική της αναπαραγωγής ανάγοντας την σε ένα εξαγώγιμο προϊόν και κινητήριο μοχλό της εγχώριας οικονομίας τους.

13. Τι θα συμβουλεύατε ένα ζευγάρι για να βιώσει την εμπειρία χωρίς έξτρα άγχος;

Να διατηρήσει αναλλοίωτες τις πτυχές της προσωπικότητας του καθενός από τα δύο μέρη που το απαρτίζουν, να διατηρήσουν την αγάπη τους και τον έρωτα τους μεταξύ τους και να έχουν εμπιστοσύνη και αφοσίωση στον ειδικό και την ομάδα που τούς πλαισιώνουν. Αν δεν συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις καλύτερα να μην προχωρήσουν.

Ευχαριστούμε πολύ τον Μαιευτήρα- Γυναικολόγο, Σφακιανούδη Κων/νο για την πολύτιμη βοήθειά του. (sfakianoudis.gr)