Νιώθω θυμό και βουρκώνω συνέχεια. Ο πλανήτης φωνάζει το αυτονόητο #blacklivesmatter κι εδώ δεν ξέρω αν ακούμε

Ο George Floyd, 46 ετών, δολοφονήθηκε από τον 44χρονο αστυνομικό Derek Chauvin έξω από ένα μίνι μάρκετ στη Μινεάπολη της Μινεσότα στις 25 Μαΐου. Για την ακρίβεια δολοφονούνταν επί 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα με το γόνατο του αστυνομικού στον λαιμό του.

Φώναζε #icantbreathe και τη μαμά του. Είχε προηγηθεί μια καταγγελία από έναν νεαρό υπάλληλο του καταστήματος ότι είχε την υποψία πως το 20δολαρο που είχε δώσει ο Floyd για να αγοράσει τσιγάρα ήταν πλαστό. Και μια νεαρή γυναίκα κατέγραψε όλο το σκηνικό στο κινητό της. Tο ανέβασε στα social media. O κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους. Και η Αμερική κάηκε.

Οι ρατσιστικές δολοφονίες αφροαμερικανών από την αστυνομία ή απλούς πολίτες δεν είναι νέο στις ΗΠΑ. Δες εδώ τον κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, Andrew Cuomo να απαριθμεί μερικές.

Λίγους μόλις μήνες πριν, στις 23 Φεβρουαρίου, ένας άοπλος αφροαμερικανός που έκανε τζόκινγκ, ο Ahmaud Arbery έπεσε νεκρός από τα πυρά ενός πατέρα που με τον γιο του τον κυνήγησαν και τον σκότωσαν «γιατί νόμιζαν ότι είναι διαρρήκτης».

Στις 13 Μαρτίου, η Breonna Taylor μέλος της αμερικανικής ΕΜΑΚ (στο ιατρικό κομμάτι υποστήριξης), πυροβολήθηκε 8 φορές μέσα στο σπίτι της στο Λούιβιλ, όταν η αστυνομία εισέβαλε απροειδοποίητα μέσα στη νύχτα στα πλαίσια μιας έρευνας για ναρκωτικά (ψάχνοντας άλλον ύποπτο, όχι την Breonna ή τον σύντροφό της), ο σύντροφός της νομίζοντας ότι πρόκειται για διαρρήκτη πυροβόλησε και η αστυνομία άνοιξε πυρ.

Όμως το βίντεο, αυτή η εικόνα και αυτός ο ήχος από το βίντεο με τον George Floyd, ήταν η σπίθα που άναψε την πυρκαγιά.

Αρχικά δυσκολεύτηκα να καταλήξω στον όρο που πρέπει να χρησιμοποιώ. Έψαξα στο internet αλλά στη γλώσσα μας δεν καλύφθηκα. Το έγχρωμοι το σιχαίνομαι, το βρίσκω εξ’ ορισμού υποτιμητικό. Έγχρωμοι σε σχέση με ποιον; Τους λευκούς, που για κάποιο λόγο είναι «η νόρμα»; Το people of colour που χρησιμοποιείται στην Αμερική είναι λιγότερο υποτιμητικό, γιατί έχει μπροστά το “people”.

Το μαύροι άνθρωποι ακούγεται πιο ισότιμο εφόσον λέμε λευκοί άνθρωποι. Αλλά κι αυτό είναι εξίσου ρατσιστικό. Γιατί δεν λέμε τους Κινέζους π.χ. κίτρινους ανθρώπους. Το αφροαμερικανοί είναι το πιο κοινώς αποδεκτό, αλλά ούτε και αυτό είναι ολόσωστο. Δεν λέμε μεξικανοαμερικανοί ή κινεζοαμερικανοί. Θα μείνω όμως με το αφροαμερικανοί. Για χάρη του κειμένου.

Γιατί το δικό μου μυαλό εξ’ απαλών ονύχων έχει αχρωματοψία. Χωρίς κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια από τους γονείς μου. Χωρίς δηλαδή μια συγκεκριμένη “κατήχηση”. Απλώς δεν είδα ποτέ από τους ίδιους καμία διαφορετική συμπεριφορά σε κανέναν άνθρωπο άλλης εθνικότητας. Όλοι ήταν απλώς άνθρωποι. Όταν πιτσιρίκι στη Μάνη έκανα παρέα με τον Τάσο, με μπαμπά αφρικανό και μαμά καυκάσια (ο ίδιος είχε σκούρο δέρμα), δεν μου είπαν ποτέ τίποτα, γιατί ήταν απλώς ο Τάσος, όπως εγώ ήμουν απλώς η Μίνα.

Βλέποντας λοιπόν αρχικά το βίντεο με τη δολοφονία του George Floyd λίγες ώρες αφού συνέβη, ξέσπασα σε γοερά κλάματα. Είπα στον σύντροφό μου “αυτή δεν είναι άλλη μια φορά που ένας αφροαμερικανός δολοφονείται από αστυνομικό μόνο και μόνο λόγω χρώματος. Είναι τόσο αδύνατο να ξεκολλήσεις από το μυαλό σου αυτές τις εικόνες και αυτό τον ήχο, που ο κόσμος θα βγει στους δρόμους. Η Αμερική θα καεί”.

Δεν συμφώνησε, αλλά δεν με άκουγε και πολύ γιατί βούιζε το κεφάλι του από το #icantbreathe. Tην ίδια μέρα ο κόσμος βγήκε οργισμένος στη Μινεάπολη. Όχι μόνο οι Αφροαμερικανοί, έτοιμοι να εκδικηθούν στο όνομα του “αδερφού” τους. Όλοι. Λευκοί, Ασιάτες, Μεξικάνοι.

Δεν ήταν θέμα μιας κοινότητας πια. Ήταν θέμα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και δικαιωμάτων. Και οι διαδηλωτές είχαν θυμό και δάκρυα να τρέχουν ποτάμι. Τη νύχτα η Μινεάπολη κάηκε. Από τα πολυκαταστήματα Target μέχρι τα μικρομάγαζα, μέχρι ένα αστυνομικό τμήμα, όλα παραδόθηκαν στις φλόγες. Οι υπόλοιπες μεγάλες πόλεις της Αμερικής πήραν σειρά. Ένας ιδιοκτήτης μπαγκλαντεσιανού εστιατορίου που κάηκε, με σόκαρε με τρόπο που δεν περίμενα. Είπε «Ας καεί το κτίριό μου. Πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη».

Ένα συγκινητικό βίντεο με έναν αφροαμερικανό που μιλούσε για τη ζωή του και την οικογένειά του δείχνοντας ότι είναι απλώς ένας άνθρωπος όπως όλοι μας, έγινε viral. Με έκανε ακόμα πιο θυμωμένη. Να προσπαθεί ένας άνθρωπος να πείσει ότι δεν είναι κτήνος ή επικίνδυνος απλώς γιατί η επιδερμίδα του είναι σκούρα.

Από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Κάνσας κι από το Λος Άντζελες μέχρι το Ντένβερ, οι πορείες ήταν μαζικές και τεράστιες σε συμμετοχή. Η οργή συνέχισε, η βία έγινε η απάντηση στη βία που τόσα χρόνια ασκείται από την αστυνομία στην αφροαμερικανική κοινότητα. Και τη φρικτή βία που έχουν υποστεί οι αφροαμερικανοί ιστορικά στις ΗΠΑ (δουλεία, Κου Κλουξ Κλαν, διάλεξε).

Κι άλλες πόλεις, κι άλλα σημεία παραδόθηκαν στις φλόγες. Άρχισαν τα πλιάτσικα. Όχι προφανώς από τις χιλιάδες, τα εκατομμύρια κόσμου που φώναζαν No Peace, No Justice. Αλλά πολλά media έσπευσαν να τους τα χρεώσουν. Γιατί τα κτίρια που καίγονται και οι τηλεοράσεις που κλέβονται πουλάνε περισσότερο από μια ειρηνική πορεία.

 

Εν τω μεταξύ, ο Chauvin συνελήφθη και κατηγορήθηκε για φόνο τρίτου βαθμού. H σύζυγός του κατέθεσε αίτηση διαζυγίου.

Ο πιο επικίνδυνος και λίγος Πρόεδρος που είχαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής δεν έκανε κάποιο διάγγελμα ομόνοιας και ενότητας. Ο Trump κρύφτηκε πίσω από το σουρεαλιστικό Twitter account του και τουίταρε εμπρηστικές ανοησίες εναντίον των δημοκρατικών, των «αριστερών» και ρατσιστικά τσιτάτα.

Το περίφημο “when the looting starts, the shooting starts” ανάγκασε το Twitter να του προσθέσει ειδοποίηση ως «λόγο που εξιδανικεύει και ωθεί στη βία» και να μην επιτρέπει τα likes και τις απαντήσεις σε αυτό. Ο Trump σαν καρικατούρα δικτατορίσκου, απάντησε απειλώντας να κλείσει ή να θέσει υπό κρατικό έλεγχο το Twitter. H ατάκα αυτή είχε προωτοειπωθεί από τον γνωστό για τις ρατσιστικές απόψεις του αστυνομικό διοικητή στο Μαϊάμι, Walter Headley, το 1967.

Αλλά ο Trump δεν έμεινε σε αυτό. Σαν βαθιά διαταραγμένος νάρκισσος, όταν οι πορείες έφτασαν έξω από τον Λευκό Οίκο, τουίταρε τα συγχαρητήριά του στη Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ που τον κράτησαν ασφαλή και που «κανένας διαδηλωτής δεν τόλμησε να πλησιάσει τον φράχτη, γιατί αν το έκανε θα ερχόταν αντιμέτωπος με τα πιο άγρια σκυλιά και τα πιο τρομακτικά όπλα και θα τραυματιζόταν άσχημα, στην καλύτερη». Φίου Donald, φίου. Ευτυχώς.

Εν τω μεταξύ, κάπου στο ενδιάμεσο έβγαλε και μια ανακοίνωση (όχι στο Twitter) για το πόσο τραγικός ήταν ο θάνατος (όχι η δολοφονία) του Floyd και πως δεν έπρεπε να συμβεί και πως γέμισε τους Αμερικανούς τρόμο, θυμό και θλίψη. Δήλωσε επίσης ότι στηρίζει τις ειρηνικές διαδηλώσεις. Λίγο μετά, απείλησε με στρατιωτική παρέμβαση της εθνοφρουράς.

Η αστυνομία, υπόλογη συνολικά, στα μάτια του πλήθους, προσπάθησε να αντιδράσει. Συλλήψεις και λαστιχένιες σφαίρες ακόμα και σε δημοσιογράφους (μία έχασε την όρασή της από το ένα μάτι), ντου με αυτοκίνητα στη μέση πορειών, γκλομπς.

Κάποιοι διαφοροποιήθηκαν. Σήκωσαν μαζί με τον κόσμο πανό #blacklivesmatter.

Άλλοι γονάτισαν μπροστά στον κόσμο, όπως είχε κάνει ο παίχτης του αμερικανικού football Colin Kaepernick το 2016 στη διάρκεια του εθνικού ύμνου ως διαμαρτυρία για το πως φέρεται η Αμερική στις μειονότητες.

Άλλοι συμμετείχαν στην πορεία.

Ένας οδηγός λεωφορείου που επιστράτευσε η αστυνομία της Νέας Υόρκης για να μεταφέρει συλληφθέντες κατέβηκε και αρνήθηκε να το οδηγήσει.

Και οι διαδηλωτές ανταπέδωσαν. Δεν ήταν όλοι οι αστυνομικοί εχθροί τους. Οι ρατσιστές αστυνομικοί και η ανοχή απέναντι σε αυτούς ήταν οι εχθροί τους.

Η εθνοφρουρά και η αστυνομία περιόρισαν το κάψιμο και το πλιάτσικο. Το Beverly Hills και όχι μόνο, είδε τις μπουτίκ των πανάκριβων οίκων, πρώτα να καταστρέφονται και μετά να θωρακίζονται από πάνω ως κάτω με ξύλινες σανίδες. Χαρακτηριστικό το video με το πλιάτσικο στην μπουτίκ Louis Vuitton στο Portland.

Είναι το πλιάτσικο κομμάτι της οργής και της αντίδρασης; Είναι οι βίαιες εξεγέρσεις η «γλώσσα αυτών που δεν ακούγονται», όπως είπε ο (εμβληματικά εναντίον της βίας) Martin Luther King; Είναι και απόρροια της μεγάλης ανεργίας και φτώχειας και κοινωνικών ανισοτήτων που οξύνθηκαν κι άλλο στη διάρκεια της καραντίνας; Είναι. Είναι όμως αυτό το ζητούμενο αυτή τη στιγμή; Ξεκάθαρα όχι.

Οι οργανώσεις των αφροαμερικανών – με τη συμμετοχή επωνύμων όπως ο Jamie Foxx και διάσημων ακτιβιστών όπως ο ράπερ Killer Mike και η Tamika Mallory (μια από τις διοργανώτριες του περίφημου Women’s March του 2017) βγήκαν και μίλησαν και ζήτησαν να βγουν όλοι στους δρόμους, να διαδηλώσουν και να προστατεύσουν τις πορείες τους από τα ταραχοποιά στοιχεία που καίνε και κάνουν πλιάτσικο (ναι, έχουν κι εκεί μπαχαλάκηδες).

Και είδαμε διαδηλωτές να κάνουν ανθρώπινες αλυσίδες μπροστά από καταστήματα και να τα βάζουν με ταραχοποιούς με ρόπαλα και δαδιά στο χέρι.

Είδαμε γνωστούς αθλητές όπως ο LeBron James -μέχρι και ο Michael Jordan- να λένε “ως εδώ”. Καλλιτέχνες όπως η Ariana Grande και ο John Cusack (που του επιτέθηκαν με μπατόν οι αστυνομικοί) να βγαίνουν στον δρόμο. Είδαμε κολοσσούς όπως το Netflix να παίρνουν θέση. Και το πρωτοφανές, η Adidas να ριτουϊτάρει τη Nike.

Δεν μπορείς να τσουβαλιάσεις τα εκατομμύρια ανθρώπων που είναι στους δρόμους κάτω από την ταμπέλα πλιάτσικο. Το 99% δεν έχουν καμία σχέση με τις κλεμμένες τηλεοράσεις και τις Louis Vuitton τσάντες. Μην χάνεις τη μεγάλη εικόνα και το μομέντουμ για να μην νιώσεις άβολα.

Οι πορείες συνεχίζονται ακάθεκτες. Με συγκλονιστικές στιγμές, όπως η πορεία στο Κολοράντο, κατά την οποία χιλιάδες άνθρωποι ξάπλωσαν μπρούμυτα για 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα με δεμένα πίσω τα χέρια και φώναζαν #icantbreathe.

Και οι πορείες ξέφυγαν από τα σύνορα της Αμερικής. Το Βερολίνο, το Λονδίνο, η Κοπεγχάγη, ακόμα και πόλεις στη Νέα Ζηλανδία, είδαν τους δρόμους τους να πλημμυρίζουν και να αντηχεί το όνομα του George Floyd και τα συνθήματα #blacklivesmatter και #icantbreathe.

Όσο για το επιχείρημα, γιατί οι black lives μόνο και όχι #alllivesmatter θα αφήσω την Billie Eilish να σου απαντήσει.

Καταλαβαίνεις λοιπόν γιατί η Αμερική που είναι στους δρόμους, η Αμερική που καίγεται σε αφορά; Γιατί μπορεί εδώ να μην τους πυροβολούν αλλά αλλάζουν πεζοδρόμιο. Τους θεωρούν εξ’ ορισμού κακοποιά στοιχεία. Βλέπεις μικρά παιδιά να λένε υποτιμητικά «μαύρους» τους Αφρικανούς που βλέπουν στον δρόμο, γιατί έτσι έχουν ακούσει να τους λένε οι γονείς τους.

Λυπάμαι που θα σε σοκάρω, αλλά αν μιλήσεις με μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους και δη ναυτικούς (γιατί η αφρικανική κοινότητα στην Αθήνα μετράει λίγα χρόνια και οι ναυτικοί τους συναναστράφηκαν πολλές δεκαετίες πριν) θα ακούσεις τον όρο «αραπάδες». Και ιστορίες για αυτούς που τους παρουσιάζουν σχεδόν σαν εξωτικά μεν, ζώα δε.

Θέλεις να σου θυμίσω και το τραγούδι του 1964 του Ζαμπέτα, «Ο Αράπης» με τον στίχο «Μελαμψές Βεδουίνες, ξελογιάστρες, τσαχπίνες
χορεύουνε τα βράδια τους χορούς της αγάπης, ενώ το ταμ-ταμ
το χτυπάει ο αράπης, ο μαύρος, ο σκύλος, ο μπλάκ, ταμ, ταμ, ταμ
Ταμ, ταμ, ταμ, χτυπάει ο σκυλάραπας»;

Και μην μου πεις ότι άλλες εποχές τότε. Ήταν άλλες εποχές όντως, αλλα πιστεύεις αλήθεια ότι τότε ήταν λιγότερο ρατσιστικό, ότι οι αφρικανοί το άξιζαν περισσότερο στα 60ς ή ότι μπήκαμε ποτέ στον κόπο να σκεφτούμε και να αποταχθούμε συνειδητά αυτές τις άλλες εποχές;

Θέλεις να σου θυμίσω τις φορές που είδες στην ελληνική τηλεόραση blackface σαν κωμικό στοιχείο; Και δεν εννοώ παλιά, τον υπηρέτη του Κωνσταντάρα στο Ο Άνθρωπος που γύρισε από τη ζέστη. Ούτε τον Κώστα Βουτσά στην ταινία Τον Αράπη κι αν τον πλένεις. Εννοώ τώρα.

Ένιωσες άβολα που είδες γραμμένες αυτές τις λέξεις και αφορούν την ελληνική ρετρό ποπ κουλτούρα; Τέλεια. Έτσι πρέπει να νιώσεις. Και να βάλεις καλά μέσα στο κεφάλι σου ότι δεν μπορείς να βάζεις μια ετικέτα σε μια ολόκληρη φυλή.

Κι αντί να νιώθεις ήρεμος και ασφαλής με το περίφημο white privilege σου, δηλαδή το παράλογο προνόμιο που έχεις στη ζωή, μόνο και μόνο γιατί γεννήθηκες λευκός, να το χρησιμοποιήσεις για να στηρίξεις αυτούς που το χρειάζονται. Όπως αυτό εδώ το έφηβο κορίτσι.

Δεν έχεις δικαιολογία να κάνεις ποτέ τα στραβά μάτια όταν βλέπεις ρατσιστική επίθεση, ναι και λεκτική, σε κάποιον στον δρόμο, μέσα στο λεωφορείο, μέσα σε ένα μαγαζί, γιατί έχει διαφορετικό χρώμα δέρματος.

Δεν έχεις κανένα δικαίωμα να εξοντώσεις τη φυσική αχρωματοψία του παιδιού σου προς το χρώμα του δέρματος των ανθρώπων, που όλοι έχουμε όταν γεννιόμαστε. Το αντίθετο, έχεις την υποχρέωση να του την προστατεύσεις. Κι αν ποτέ, το ακούσεις να λέει κάτι ρατσιστικό που άκουσε π.χ. στο σχολείο, οφείλεις να το βάλεις κάτω και να του μιλήσεις, να του εξηγήσεις.

Δεν είναι και τόσος κόπος αν σκεφτείς ότι στις ΗΠΑ, οι αφροαμερικανοί αναγκάζονται να εξηγήσουν στους γιους τους, μόλις κλείσουν τα 10 πως να φέρονται στον δρόμο για να μην προκαλούν και τι να κάνουν αν τους σταματήσει η αστυνομία για να μην τους σκοτώσει.

Μην ανεχτείς άλλη αδικία. Μην γυρίσεις το βλέμμα σου και πεις που να μπλέκω τώρα. Εκτός αν θεωρείς τη δικαιοσύνη και την ισότητα μπλέξιμο.