Πρώτες μέρες με το μωρό στο σπίτι και νιώθεις χαμένη; Σου έχουμε πλήρη οδηγό επιβίωσης

Αποδοχή στα κλάματα (και δεν εννοώ του μωρού, αλλά τα δικά σου). Αποδοχή στις μεταπτώσεις της ψυχολογίας σου. Αποδοχή στη μαυρίλα που μπορεί να σε σκεπάσει. Αποδοχή στην τάση φυγής σου. Αποδοχή της μοναξιάς που θα βιώσεις. Αποδοχή του αδιεξόδου σου. Αποδοχή των baby blues σου. Τι σου λέω τώρα ε; Το να αποδεχτείς, λοιπόν, όσα αισθάνεσαι, το να μιλάς για αυτά, το να εξωτερικεύεις αυτά που σε ζορίζουν στους δικούς σου είναι η μισή δουλειά για να καταφέρεις να βγεις δυνατή από όλο αυτό.

Μπορεί πριν γεννήσεις να πίστευες πως «δεν μπορεί, πόσο δύσκολο να είναι; Είμαι υπομονετική με το κλάμα, αντέχω χωρίς πολλές ώρες ύπνο κλπ» αλλά η πραγματικότητα των πρώτων εβδομάδων είναι δύσκολη. Δύσκολη και απαιτητική. Αν αναρωτιέσαι γιατί οι 40 (τουλάχιστον) πρώτες μέρες με το μωρό στο σπίτι είναι ΤΟΣΟ δύσκολες και με τόσες μεταπτώσεις στη διάθεσή σου, θα καταλάβεις όσο συνεχίζεις την ανάγνωση.

Ζήτησα, λοιπόν, από την παιδίατρο, νεογνολόγο και πιστοποιημένη σύμβουλο γαλουχίας (IBCLC), Γιάννα Γιαλελή, να μας εξηγήσει με όσο πιο απλά λόγια γίνεται τι συμβαίνει στον οργανισμό μας μετά τη γέννα και έχουμε τρομερές μεταπτώσεις στην ψυχολογία μας. Η απάντηση είναι μία: ορμόνες.

Οι ορμόνες που σου δημιουργούν όλα αυτά τα περίεργα συναισθήματα τα οποία δεν μπορείς να ελέγξεις είναι οι εξής τρεις:

1. Προγεστερόνη

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι τιμές της είναι πολύ υψηλές. Αυτό βοηθάει στο να χαλαρώσουν οι σύνδεσμοι και να προετοιμαστεί η μήτρα σου να υποδεχθεί το μωράκι που μεγαλώνει μέσα σου. Αμέσως μετά την έξοδο του πλακούντα η τιμή της παρουσιάζει απότομη πτώση και παραμένει χαμηλή μέχρι την πρώτη έμμηνο ρύση μετά τον τοκετό.

2. Προλακτίνη

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ανταγωνίζεται τη δράση της προγεστερόνης, όμως οι υψηλές τιμές της προγεστερόνης στην ουσία εξουδετερώνουν τη δράση της. Μετά τον τοκετό η τιμή της παραμένει υψηλή, αλλά καθώς η προγεστερόνη είναι πλέον σε χαμηλά επίπεδα της επιτρέπει να δράσει. Η κύρια δράση της είναι η παραγωγή του μητρικού γάλακτος. Αυτό που μερικές φορές δεν τονίζεται είναι ότι η προλακτίνη επηρεάζει τη ντοπαμίνη (την ορμόνη που είναι υπεύθυνη για τη χαρά και την εφορία). Η υψηλή τιμή της προλακτίνης είναι εκείνη που κρύβεται πίσω από την κυκλοθυμία, τη μειωμένη ενέργεια και το χαμηλό μεταβολισμό μετά τη γέννηση του μωρού σου.

3. Ορμόνες θυρεοειδούς

Μετά τον τοκετό μειώνονται τα επίπεδά τους και μπορεί να ευθύνονται για κόπωση και αίσθημα κατάθλιψης που πιθανώς αισθάνεσαι.

Με αυξημένες τιμές προλακτίνης, σχεδόν καθόλου προγεστερόνη και χαμηλές τιμές ντοπαμίνης είναι απολύτως φυσιολογικό η διάθεσή σου, η ενέργειά σου και τα συναισθήματά σου να βρίσκονται σε ένα χάος μετά τον ερχομό του μωρού σου.

Γράφω επίτηδες τη λέξη «φυσιολογικό» γιατί είμαι σίγουρη πως θα έχεις σκεφτεί πολλές φορές αυτό το διάστημα αν είναι φυσιολογικό να αισθάνεσαι έτσι. Και ναι, η απάντηση της ειδικού είναι πως είναι απολύτως φυσιολογικό. Οι ορμονικές μεταβολές που παρατηρούνται μετά τη γέννηση του μωρού είναι η αιτία που μπορεί να σε κάνει να νιώθεις ότι «κάτι δεν πάει καλά». Τα καλά νέα είναι πως τα ”baby blues” δεν κρατάνε για πάντα. Είναι παροδικά.

Τι είναι τα baby blues που σε έχουν ταράξει

”Baby blues” είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγραφούν οι συναισθηματικές μεταπτώσεις που βιώνει η λεχώνα (αστεία λέξη, το ξέρω). Ενώ τη μία στιγμή είσαι τρισευτυχισμένη, χαμογελάς και βγάζεις φωτογραφίες με το μωρό, μετά από μία ώρα ξαφνικά νιώθεις λυπημένη, κυκλοθυμική, αγχωμένη, συναισθηματικά φορτισμένη και θέλεις να μείνεις μόνη σου στο

υπνοδωμάτιο να κλάψεις (το έπαθα αρκετές φορές). Το γεγονός ότι ξαφνικά ένας άλλος άνθρωπος εξαρτάται απόλυτα από εσένα και σε έχει ανάγκη 24 ώρες το 24ωρο, αυτό, λοιπόν, από μόνο του αρκεί για να πιεστείς και να μην ξέρεις πώς να το διαχειριστείς. Νέα μαμά, ανάσες. Πάλι κλισέ θα σου ακουστεί αλλά όλα αυτά είναι παροδικά. Και δεν το λέω μόνο εγώ που το βίωσα, το επιβεβαιώνει και η γιατρός.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

OPINIONS

Πρώτη φορά μαμά: 40 μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες

Με το πέρασμα των ημερών οι ορμόνες σου σιγά-σιγά θα τα βρουν μεταξύ τους, εσύ θα συνηθίζεις το μωρό και τη νέα σου καθημερινότητα και όλα θα πάρουν τον δρόμο τους. Είναι οκ να μην είσαι οκ, αλλά εμείς είμαστε εδώ για να σε κάνουμε να νιώσεις όσο πιο οκ γίνεται αυτό το δύσκολο διάστημα.

Παρακάτω συγκέντρωσα τις συμβουλές της παιδιάτρου και πιστοποιημένης σύμβουλου θηλασμού Γιάννας Γιαλελή, οι οποίες ελπίζω να σε βοηθήσουν κι εσένα.

Συμβουλές για να αισθανθείς καλύτερα

• Μην κρύβεις τα συναισθήματά σου 

Αν θες να κλάψεις, κλάψε, αλλά βεβαιώσου ότι επικοινωνείς αυτό που νιώθεις στους οικείους σου. H υποστήριξη από ανθρώπους που αισθάνεσαι κοντά σου είναι πολύ σημαντική αυτή την περίοδο. Μερικές φορές ακόμα και το να μιλήσεις με κάποιον και να μοιραστείς αυτό που νιώθεις είναι ένας τρόπος να σε κάνει να διώξεις το βάρος από πάνω σου. Μία μαμά, για παράδειγμα, που βρίσκεται σε παρόμοια φάση με εσένα μπορεί να είναι πολύ βοηθητική.

• Δέξου τη βοήθεια που σου προσφέρεται

Μπορεί να είναι η κολλητή σου ή ένας συγγενής σου που προτίθεται να προσέχει το μωρό όσο εσύ απολαμβάνεις το μπάνιο σου ή πίνεις έναν καφέ με την ησυχία σου. Δεν χρειάζεται να τα κάνεις όλα μόνη σου. Μπορεί στην αρχή να σου φανεί αδιανόητο να το αφήσεις και να νιώθεις τύψεις αν το δοκιμάσεις, όμως έχε κατά νου πως το μωρό χρειάζεται μια ήρεμη, ξεκούραστη (όσο γίνεται) και χαρούμενη μαμά. Μερικά λεπτά ηρεμίας θα σε βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Αν εν μέσω covid, το να έχεις επισκέπτες σε αγχώνει περισσότερο από το να σε χαλαρώνει, τότε εννοείται απόφυγέ το και μην νιώθεις άσχημα να βάλεις τους περιορισμούς σου.

• Περιποιήσου τον εαυτό σου.

Όταν το αισθανθείς, πήγαινε κομμωτήριο να φτιάξεις τα μαλλιά σου, πέρνα μία ώρα με μία φίλη σου κουβεντιάζοντας ή τρώγοντας. Ντύσου ωραία ακόμα και μέσα στο σπίτι. Μικρά πράγματα που παλιότερα τα έκανες ασυναίσθητα, πλέον θα δεις πως θα έχουν άλλη σημασία. Τα μικρά αυτά, λοιπόν, πράγματα θα βοηθήσουν την ψυχολογία σου.

• Δοκίμασε την ήπια άσκηση.

Όσο κουρασμένη κι αν νιώθεις, μία ήπιας μορφής άσκηση θα δεις πως θα σε αναζωογονήσει. Όταν λέμε ήπια άσκηση, εννοούμε κυρίως το περπάτημα, μιας και ειδικά το πρώτο διάστημα η έντονη άσκηση δεν προτείνεται. Βγες στον ήλιο, είτε μόνη. είτε με το καρότσι και περπάτα για περίπου 30 λεπτά. Το καθημερινό περπάτημα θα σε βοηθήσει να αναρρώσεις πιο άμεσα και να ανακτήσεις την ενέργεια που τόσο χρειάζεσαι.

• Υγιεινή διατροφή

Θυμάμαι μία γνωστή μου στο παρελθόν μου είχε πει πως τις πρώτες μέρες με το μωρό δεν θα προλαβαίνω καν να φάω. Ε, και γελούσα. Έλεγα πώς είναι δυνατόν. Κι όμως, αμέτρητα βράδια έπεφτα ημιλιπόθυμη για ύπνο χωρίς να έχω βάλει κάτι στο στόμα μου το βράδυ. Εσύ, λοιπόν, μην ακολουθήσεις το παράδειγμά μου και φρόντισε όσο δύσκολο κι αν είναι να τρέφεσαι υγιεινά και θρεπτικά. Η ειδικός τονίζει να κάνεις το γεύμα σου προτεραιότητα και άκουσέ την, καθώς αυτό αποτελεί τη βάση για να επανέλθεις μετά τη γέννα. Επιπλέον, ειδικά αν θηλάζεις είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνεις αρκετές θερμίδες για να ανταπεξέλθεις. Όσο κι αν θέλεις να μπεις ξανά στο τζιν προ εγκυμοσύνης, μην κάνεις εξαντλητικές δίαιτες και μην πιέζεις τον εαυτό σου ψυχολογικά. Μην ξεχνάς ότι το σώμα σου προετοιμαζόταν 9 μήνες για να υποδεχθεί το μωρό, θέλει τους αντίστοιχους μήνες για να επανέλθει (ειδικά η λεκάνη).

• Μην πιέζεσαι με τα προγράμματα

Κάθε μωράκι είναι διαφορετικό κι έχει διαφορετικές ανάγκες. Μην φτιάχνεις αυστηρό χρονοδιάγραμμα, ειδικά τους πρώτους μήνες. Άφησε στην άκρη τα apps και τα κουτάκια με τα πρέπει και ανταποκρίσου στις ανάγκες του. Αν επιμένεις στο πρόγραμμα, τότε ακολούθησε την εξής σειρά: «φαγητό, παιχνίδι, ύπνος». Θα σε βοηθήσει να στρώσεις την καθημερινότητά του.

• Μην περιμένεις το μωρό σου να κοιμάται όλη τη νύχτα

Το πεπτικό του σύστημα είναι μικρό και χρειάζεται τροφή ανά μερικές ώρες. Ειδικά το πρώτο διάστημα, θα πρέπει να ξυπνάς το μωρό σου το βράδυ για να φάει, μέχρι να ανακτήσει το βάρος γέννησης. Έχε επίσης κατά νου πως ειδικά τα νεογέννητα κάνουν τη νύχτα μέρα. Είναι πιο ξύπνια και ενεργητικά κατά τη διάρκεια της νύχτας και πιο ήρεμα και κοιμισμένα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άδραξε την ευκαιρία και κοιμήσου κι εσύ, ακόμα κι αν είναι 11 το πρωί. Ο κανόνας είναι να προσπαθείς να κοιμάσαι όταν κοιμάται κι εκείνο.

• Πέρνα χρόνο με τον σύντροφό σου.

Ναι, είσαι συναισθηματικά φορτισμένη. Ναι, έχεις την τάση να ξεσπάς συχνά πάνω του. Ναι, τσακωνόσαστε περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικά και δεν σημαίνουν σε καμία περίπτωση πως η σχέση σας έχει καταστραφεί (όπως πιθανά πιστεύεις αυτό το διάστημα). Προσπάθησε να χαλαρώσεις λίγο κάθε μέρα στο πλευρό του, συζητώντας, τρώγοντας παρέα, είτε βλέποντας μαζί μια σειρά (οκ όση προλάβετε). Η επαφή θα κάνει καλό στην ψυχολογία σας. Μόλις 15 λεπτά οι δυο σας, συζητώντας, αρκούν για να γίνει το bonding το σωστό.

Και πάμε στο μωρό τώρα. Γιατί μιλάμε χωρίς τον ξενοδόχο τόση ώρα. Ειδικά το πρώτο διάστημα το μωρό δεν αντιλαμβάνεται πού βρίσκεται. Είναι τρομαγμένο από το δυνατό φως, τους έντονους ήχους, τον κόσμο. Ένα μωρό που είναι αναστατωμένο σίγουρα σε αγχώνει περισσότερο, για αυτό ακολούθησε τα tips της παιδιάτρου-νεογνολόγου Γιάννας Γιαλελή για να το κρατήσεις όσο πιο ήρεμο γίνεται.

Συμβουλές για να τα βγάλεις πέρα με το μωρό το πρώτο δύσκολο διάστημα

• Δέσου συναισθηματικά με το μωρό σου. Το συναισθηματικό δέσιμο με το μωρό σου γίνεται αυτόματα αμέσως μετά τη γέννηση. Όμως υπάρχουν τρόποι που μπορεί να σε βοηθήσουν λίγο περισσότερο. Το να περνάς ώρες «δέρμα με δέρμα» (skin to skin), να το έχεις αγκαλιά και να το κουνάς ρυθμικά, να το νανουρίζεις, ακόμα και κάνοντάς του μασάζ ή απλά έχοντας βλεμματική επαφή μαζί του είναι μερικοί μόνο τρόποι που θα σας φέρουν ακόμα πιο κοντά. Αυτό το συναισθηματικό δέσιμο βοηθά στη συναισθηματική ανάπτυξη του μωρού σου, το οποίο θα επηρεάσει και τη φυσική του ανάπτυξη. Ιδανική στιγμή για το πρώτο skin to skin είναι αμέσως μετά τη γέννηση. Καθώς αυτό θα το συνεχίσεις και στο σπίτι, θα προσφέρει τόσο στο μωρό όσο και σε εσένα στιγμές χαλάρωσης και απόλαυσης. Επίσης αυτό είναι κάτι που μπορεί να κάνει και ο μπαμπάς.
• Κάνε το μπάνιο του μωρού σου απόλαυση. Κάνοντας μπάνιο το μωρό το βραδάκι το βοηθάς χαλαρώσει και να κοιμηθεί πιο εύκολα. Το να επιπλέει του θυμίζει τη μήτρα, ένα πολύ γνώριμο περιβάλλον. Είναι και μία καλή στιγμή για να δεθείς ακόμη περισσότερο με το μωρό σου μιλώντας του ή τραγουδώντας του. Αν το μωρό σου, ειδικά τις πρώτες μέρες, δεν το απολαμβάνει, δεν χρειάζεται να το κάνεις μπάνιο κάθε μέρα. Βεβαιώσου ότι το έχεις πλύνει καλά στην περιοχή της πάνας κι αυτό αρκεί.
• Τα μωρά λατρεύουν τους ήχους της φωνής. Μιλώντας, τραγουδώντας, ακόμα και ψιθυρίζοντας στο μωρό σου είναι κάτι που θα χαλαρώσει τόσο εσένα, όσο και εκείνο. Φρόντισε να του μιλάς κοιτώντας το στα μάτια και αφού έχεις έρθει στο ίδιο ύψος με εκείνο.
• Ανταποκρίσου στις ανάγκες του. Μερικά μωρά μπορεί να αντιδρούν υπερβολικά σε ένα άγγιγμα, στον ήχο ή στο φως ή να κλαίνε και να αναστατώνονται σχετικά εύκολα. Σε αυτή την περίπτωση κράτησε τα φώτα και τους ήχους στο ελάχιστο δυνατό και προσπάθησε να του μιλάς με ήρεμο και σταθερό τόνο. Η αγκαλιά, το λίκνισμα και η φωνή σου θα το ηρεμήσουν.
• Τύλιγμα. Το μωρό 9 μήνες ήταν μέσα στη μήτρα, σε ένα περιβάλλον περιορισμένο, με συνεχή κινητικότητα που του εξασφάλιζε σιγουριά και ηρεμία. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να μιμηθείς αυτό το περιβάλλον. Κράτα τα χέρια του κοντά στο πρόσωπό του και τύλιξέ το με ένα σεντονάκι/κουβερτούλα έτσι ώστε να νιώθει ζεστασιά και ασφάλεια αλλά ταυτόχρονα να του επιτρέπεται και μία κινητικότητα, όπως ακριβώς μέσα στη μήτρα. Το ελαφρύ φάσκιωμα θα το βοηθήσει να ηρεμήσει.

• Φόρεσε το μωρό σου. Όπως είπαμε και παραπάνω δεν είναι όλα τα μωρά το ίδιο. Αν με το που το αφήνεις κάτω κλαίει, τότε φόρεσέ το. Στην αγορά υπάρχουν πολλοί εργονομικοί μάρσιπποι που θα σου λύσουν κυριολεκτικά τα χέρια. Φόρεσε το μωρό σου και συνέχισε να κάνεις τις δουλειές σου ή βγες βόλτα. Μέσα στον μάρσιππο υπάρχουν και περισσότερες πιθανότητες να κοιμηθεί.
• Συγχρονίσου με το μωρό σου. Αν το μωρό σου κλαίει, προσπάθησε να το ηρεμήσεις. Αν γελάει, ανταποκρίσου τραγουδώντας. Είναι σημαντικό να του δείχνεις ότι το καταλαβαίνεις και ότι επικοινωνείς μαζί του.
• Ναι στους λευκούς ήχους. Τις στιγμές που το μωρό δεν ηρεμεί με τίποτα, δοκίμασε τους λευκούς ήχους. Κατέβασε ένα app (υπάρχουν αμέτρητα – εγώ έχω κατεβάσει το White Noise και παίζει non stop καταρράκτες) και αφού θέσεις το κινητό σε flight mode άφησέ το να παίζει τους λευκούς ήχους κοντά σας. Διαφορετικά προμηθεύσου κάποιο αρκουδάκι με λευκούς ήχους ή πολύ απλά άφησε τον απορροφητήρα ανοιχτό.

Και για το τέλος, θέλω να σου υπενθυμίσω τη λέξη «αποδοχή» που σου είπα στην αρχή. Όσα και να διαβάσεις, όσο και να προετοιμαστείς μέσα σου, όταν το μωρό σου θα έρθει στον κόσμο, οι ισορροπίες θα αλλάξουν. Να θυμάσαι πως όλα είναι παροδικά και πως όλες οι μητέρες νιώθουν το ίδιο με εσένα. Κρατήσου από τα θετικά του νέου σου ρόλου και σύντομα θα ξεχάσεις όλες τις δυσκολίες. Nα σου ζήσει!

*Ευχαριστούμε τη Γιάννα Γιαλελή, παιδίατρο, νεογνολόγο και πιστοποιημένη σύμβουλο γαλουχίας (IBCLC)

Επικοινωνία: 6979778535, [email protected]