Οι πυροσβέστριες στους Δίδυμους Πύργους «σβήστηκαν» από την ιστορία. H Brenda Berkman θυμάται
- 13 ΣΕΠ 2021
Στο ανατολικό άκρο του σημείου μηδέν, το απόγευμα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, η πυροσβέστρια Brenda Berkman μαζί με μία μικρή ομάδα πυροσβεστών στέκονταν απέναντι σε έναν τοίχο φωτιάς και σκόνης. Οι Δίδυμοι Πύργοι είχαν καταρρεύσει αλλά όλα τα άλλα κτίρια στον δρόμο είχαν τυλιστεί στις φλόγες. Η Brenda Berkman ήταν αξιωματικός με 20 χρόνια εμπειρίας κι είχε ρεπό εκείνο το μοιραίο πρωί της τρομοκρατικής επίθεσης που άλλαξε τον κόσμο.
Όταν είδε στην τηλεόρασή της τον πρώτο πύργο να καταρρέει, έπιασε όσο εξοπλισμό είχε στο σπίτι της, πήγε στο πυροσβεστικό τμήμα του Brooklyn, φόρεσε τη στολή κάποιου συναδέλφου της κι έτρεξε στο πεδίο προς την πηγή του καπνού. Όπως αναπολεί η Brenda Berkman, η εικόνα που είδαν καθώς πλησίασαν τους Δίδυμους Πύργους έμοιαζε με ένα αδιαπέραστο τοπίο χαλασμάτων, στάχτης και σκότους. Καθώς έβλεπε τις φωτιές στα κτίρια γύρω από τους πύργους που είχαν καταρρεύσει, κατάλαβε ότι σίγουρα υπήρχαν άνθρωποι μέσα, ότι δεν θα μπορούσαν να τους φτάσουν όλους, αλλά θα προσπαθούσαν ακόμα κι αν αυτό ήταν το τελευταίο πράγμα που έκαναν στη ζωή τους.
Τα ονόματα των πεσόντων πυροσβεστών κι εκείνων που αγνοούνταν, διαδόθηκαν γρήγορα πριν ακόμα ολοκληρωθούν οι προσπάθειες διάσωσης. Η Berkman ήταν επίσης ανάμεσα στους αγνοούμενους για ένα διάστημα. Ο συνάδελφος τη φόρμα του οποίου είχε φορέσει, ήταν ανάμεσα στους νεκρούς. Είχε πεθάνει καθώς σκαρφάλωνε στον Νότιο Πύργο πριν καταρρεύσει.
Τους επόμενους μήνες, η δουλειά των ανθρώπων που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή συνεχιζόταν χωρίς σταματημό. Δούλευαν ενώ πενθούσαν τους συναδέλφους τους. Η Brenda Berkman δεν είχει χρόνο να βλέπει πώς τα media κάλυπταν τα γεγονότα, μέχρι που γυναίκες από τα πυροσβεστικά σώματα της χώρας, που ήξερε άρχισαν να της τηλεφωνούν. Τη ρώτησαν γιατί δεν υπήρχαν γυναίκες διασώστριες στις οποίες να αναφέρονται τα ΜΜΕ, ενώ οι ίδιες γνώριζαν γυναίκες που βρέθηκαν εκεί.
Η Brenda Berkman το σκέφτηκε. Εκείνη ήταν εξάλλου η γυναίκα χάρη στην οποία οι υπόλοιπες μπόρεσαν να μπουν στο Πυροσβεστικό Σώμα της Νέας Υόρκης, όταν στη δεκαετία του 1980 όταν μήνυσε επωνύμως την πόλη της Νέας Υόρκης για έμφυλες διακρίσεις. Παρόλο που είχε περάσει τις εξετάσεις για να μπει στο πυροσβεστικό σώμα, εκείνη και 89 ακόμα γυναίκες είχαν αποκλειστεί στα αγωνίσματα, που σύμφωνα με τη μήνυση είχαν σχεδιαστεί για να «κρατήσουν τις γυναίκες εκτός».
Η Brenda Berkman ανάμεσα στις πρώτες γυναίκες που αποφοίτησαν από την Πυροσβεστική Ακαδημία της Νέας Υόρκης το 1982. / @2021 David Bookstaver/ AP Images
Κέρδισε τη δικαστική μάχη και μία νέα σειρά εξετάσεων σχεδιάστηκε για την πυροσβεστική ακαδημία. Η Brenda Berkman και 40 ακόμα πυροσβέστριες κατάφεραν να μπουν για πρώτη φορά στην πυροσβεστική ακαδημία. Όχι ότι τα πράγματα ξαφνικά έγιναν ρόδινα. Όπως είπε η Berkman σε συνέντευξή της στον οργανισμό 19th News, χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν χρόνια διακρίσεων και παρενοχλήσεων. Η ακαδημία έκανε ότι μπορούσε για να δείξει ότι οι γυναίκες δεν χωρούσαν στο επάγγελμα. Πεισματικά όμως, εκείνες συνέχιζαν.
«Αν ένας άνδρας έκανε κάποιο λάθος, συνήθως το απέδιδαν στο γεγονός ότι ήταν άνδρας. Αλλά αν μία γυναίκα έκανε κάποιο λάθος ήταν επειδή οι γυναίκες είναι πιο αδύναμες ή όχι και τόσο γενναίες. Όχι επειδή δεν ήξερε τι έπρεπε να κάνει, αλλά επειδή όλες οι γυναίκες είναι αδύναμες. Ήταν τεράστια η πίεση που ένιωθαν πολλές γυναίκες να είναι τέλειες. Δεν αποδίδεις όσο καλύτερα μπορείς όταν είσαι κάτω από το μικροσκόπιο», σημειώνει η Brenda Berkman. Τα πράγματα δεν έγιναν πολύ καλύτερα από το 2001 στο σήμερα. Σύμφωνα με το The 19th, το 2001 μόλις 2,5 % των πυροσβεστών ήταν γυναίκες. Το 2021 το ποσοστό έχει ανέλθει μόλις στο 4,4%. Ίσως σε αυτό να έπαιξε το ρόλο του το γεγονός ότι το 2001, από την πιο σκοτεινή ημέρα των ΗΠΑ, οι γυναίκες μαχήτριες σβήστηκαν από την ιστορία. Και η γυναίκα που τους άνοιξε τον δρόμο, το είδε να συμβαίνει.
«Έλεγαν “Ε, αφού δεν σκοτώθηκαν πυροσβέστριες εκεί, δεν θα πρέπει να υπήρχε καμία εκεί ή οι γυναίκες ήταν άχρηστες αφού δεν σκοτώθηκε καμία. Ήταν λες και έπρεπε να σκοτωθούμε εν ώρα εργασίας», είπε σχετικά η Brenda Berkman στη συνέντευξή της με αφορμή την 20 στη επέτειο της τρομοκρατικής επίθεσης.
Τρεις γυναίκες στην πρώτη γραμμή, η Kathy Mazza του λιμεναρχείου, η Moira Smith της αστυνομίας της Νέας Υόρκης και η Yamel Marino, διασώστρια του αντίστοιχου ΕΚΑΒ των ΗΠΑ, σκοτώθηκαν στο σημείο μηδέν. Δεκάδες ακόμα γυναίκες έσπευσαν εκεί για να κάνουν τη δουλειά τους. Αλλά στα media η προσοχή στρεφόταν στους ήρωες πυροσβέστες και αστυνομικούς και οι γυναίκες εμφανίζονταν μονο ως χήρες ή νοσηλεύτριες. «Ένα ακόμα παράδειγμα του πώς οι γυναίκες συχνά σβήνονται από την ιστορία», εξήγησε η Berkman.
Η Brenda Berkman εκείνο το πρώτο διάσημα δεν ήξερε πώς ακριβώς να μιλήσει για το θέμα, αν οποιαδήποτε κριτική της θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «αντιπατριωτική». «Τι είναι πιο πατριωτικό από το να πούμε ότι όλοι στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των μαύρων, της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, έκαναν όλοι το ίδιο πράγμα, όλοι προσπαθούσαν να συνέλθουν, όλοι έκαναν θυσίες», πρόσθεσε η πυροσβέστρια που αποσύρθηκε από το σώμα το 2006.
Από τη στιγμή που σταμάτησε την ενεργό δράση και μέχρι σήμερα στα 69 της χρόνια, 20 χρόνια μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, η Brenda Berkman έχει αφοσιωθεί στο να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες συνεχίζουν να είναι μέρος του αληθινού αφηγήματος για το τι έγινε εκείνη την ημέρα στο σημείο μηδέν. Έχει πραγματοποιήσει ομιλίες σχετικά, έχει συμμετάσχει στο βιβλίο “The Women of Ground Zero” το 2002, αλλά και σε ένα ντοκιμαντέρ του CNN με τίτλο Beyond Bravery: The Women of 9/11, που γυρίστηκε 10 χρόνια πριν.
Παρόλο που τα πράγματα άλλαζαν πολύ αργά, άλλαζαν και τώρα, στην 20στη επέτειο της επίθεσης, η Berkman λέει ότι επιτέλους υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις ιστορίες των γυναικών που βρέθηκαν πρώτες στο πεδίο την 11η Σεπτεμβρίου. H ίδια έχει καταφέρει να αποδώσει φόρο τιμής σε αυτές τις γυναίκες και σε αυτή τη σελίδα της ιστορίας μέσα από την τέχνη της. Από το 2006 η Brenda Berkman δημιουργεί λιθογραφίες με θέμα την αλλαγή στον ορίζοντα της πόλης. Η έκθεση της, με 36 λιθογραφίες και τίτλο Altered Skyline: Brenda Berkman’s Thirty-Six Views of One World Trade Center, φιλοξενείται στο St Olaf College στη Minesota.
Αυτή η χρονιά η επέτειος της επίθεσης έχει ιδιαίτερο βάρος για εκείνη. Η πανδημία και τα θύματα μέσα σε έναν χρόνο, αλλά και η ανακατάλυψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν και οι ιστορίες των γυναικών εκεί, την έκαναν να νιώθει ότι οι γυναίκες κινδυνεύουν και πάλι. Οι λιθογραφίες της είναι ένας τρόπος να θυμίσει ότι κάποτε η ίδια και οι συνάδελφοί της στέκονταν επίσης εκεί προσπαθώντας να βοηθήσουν. Οι διαχρονικοί της αγώνες, προσπαθούν να εξασφαλίσουν ότι καμία από εμάς δεν θα «σβηστεί» στο μέλλον.
