Τα 5 βήματα για να βοηθήσεις το παιδί σου να δέχεται νέες τροφές και να μην κολλάει στις ίδιες
- 27 ΣΕΠ 2021
«Πώς θα πείσω το παιδί μου να δοκιμάζει νέες τροφές;», «Έχεις βρει τρόπο να δέχεται το παιδί σου νέες τροφές εύκολα;», αυτές είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που θα βρεις αν ανοίξεις το κινητό μου και ψάξεις τα τσατ μέσω των οποίων επικοινωνώ με φίλες-μαμάδες. Ναι, το φαγητό είναι ένα ζήτημα που καίει πολλές από εμάς που τα παιδιά μας δεν είναι και τα πιο εύκολα στο φαγητό.
Επικοινωνώντας στην Ντόρα Πιτσικάλη, Λογοθεραπεύτρια MSc το θέμα που ήθελα να συζητήσουμε εδώ στο No Filter Motherhood, μου εξήγησε πως αρχικά είναι λάθος να χρησιμοποιούμε τη λέξη «πείθω». Όπως μου σημείωσε, η τέχνη της πειθούς δεν είναι μια τέχνη που έχει χρησιμοποιήσει η ίδια σαν επαγγελματίας με τα παιδιά ούτε για να επικοινωνήσουν, ούτε για να μιλήσουν, ούτε για να φάνε. Ωστόσο έχει δει πολλούς φροντιστές να παρακαλούν και προοδευτικά να ικετεύουν τα παιδιά τους ακόμα και για μια γουλιά γάλα. Είναι κάτι που φέρνει αποτέλεσμα; Κατά την ειδικό όχι.
Για να κατανοήσουμε, λοιπόν, τη διαδικασία της σίτισης θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ποια είναι η αρχή; Η τυπική ανάπτυξη.
0 έως 3 μήνες: Νευροφυσιολογική Οργάνωση
Tα βρέφη προσπαθούν να οργανωθούν νευροφυσιολογικά (ύπνος, θερμοκρασία, πρόγραμμα σίτισης, προσοχή, εγρήγορση κτλ). Τα βρέφη είναι υπεύθυνα για το πόσο φαγητό τρώνε (Satter, 1990). Οι φροντιστές είναι υπεύθυνοι να διαβάσουν σωστά τις ενδείξεις (cues) και να βοηθήσουν το βρέφος να οργανωθεί. Οι φροντιστές είναι επίσης υπεύθυνοι για το τι τρώει το παιδί (Satter, 1990).
4 έως 7 μήνες: Αμοιβαία Αλληλεπίδραση
Καθώς ο φροντιστής μαθαίνει να διαβάζει σωστά τις ενδείξεις του μωρού, το μωρό με τη σειρά του μαθαίνει να ανταποκρίνεται στη συμπεριφορά του γονέα. Η κοινωνική αμοιβαιότητα που αναπτύσσεται είναι απαραίτητη για την αλληλεπίδραση της σίτισης (Satter, 1990). Τα μωρά αναπτύσσουν επίσης μηχανισμούς για σίτιση με κουτάλι. Οι γονείς είναι υπεύθυνοι για το τι θα φάει το παιδί και για το πότε θα το φάει.
8 έως 14 μήνες: Πρωτοβουλία & Ισορροπία, Εξερεύνηση & Προσάρτηση
Τα μωρά μαθαίνουν να εξερευνούν τον κόσμο τους και να διαχειρίζονται ταυτόχρονα το άγχος. Το παιδί ελέγχει το πώς και το αν θα φάει. Οι γονείς ενθαρρύνουν νέες πρωτοβουλίες στην αυτοσίτιση και επιτρέπουν την εξερεύνηση τροφίμων ενώ παρέχουν δομή, ρουτίνες και ασφαλή όρια. Ο γονέας ελέγχει τι και πού θα φάει το μωρό. (Satter, 1990).
15 έως 17 μήνες: Μετατόπιση της ευθύνης για τη σίτιση. Αλλαγή σε Συν-σίτιση.
Τα μωρά αναλαμβάνουν όλο και περισσότερο την ευθύνη της σίτισης. Το παιδί ελέγχει τι θα φάει από αυτά που προσφέρονται. Οι φροντιστές πρέπει να παραχωρήσουν όλο και περισσότερο από την ευθύνη του ταΐσματος. Συνεχίζουν να παρέχουν επιλογές τροφίμων, δημιουργώντας μια ρουτίνα γευμάτων και δουλεύοντας τα όρια. Η μετακίνηση του παιδιού στο οικογενειακό τραπέζι, είναι σημαντικότατο βήμα που πρέπει να γίνει.
18 έως 30 μήνες: Αναδυόμενη Εσωτερικοποίηση
Το παιδί αναλαμβάνει όλο και περισσότερο τη διαχείριση του σώματός του. Το παιδί θέλει να κάνει τα πράγματα διαφορετικά και μόνο του. Συχνά τα παιδιά περνούν ένα στάδιο νεοφοβίας που αρνούνται να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. Οι φροντιστές πρέπει να διατηρήσουν μια θετική σχέση. Αποφασίζουν για το τι, πότε και πού θα φάει το παιδί, προσέχοντας για food jags.
Αφού, λοιπόν, μας έγινε λίγο πιο ευδιάκριτο και σαφές για το τι αποφασίζουν οι φροντιστές, ας δούμε πέντε σημαντικούς παράγοντες που βοηθούν το παιδί να μάθει να δοκιμάζει νέα τρόφιμα, σύμφωνα με την ειδικό.
5 βήματα για να βοηθήσεις το παιδί σου να δοκιμάζει νέες τροφές
1. Η γεύση της διατροφής της μητέρας άρα και η γεύση του αμνιακού υγρού στο τελευταίο τρίμηνο επηρεάζει τις απαντήσεις του νεογέννητου σε παρόμοια τρόφιμα μετά τη γέννηση (π.χ. προσανατολίζεται στο σκόρδο ως νεογέννητο, εάν η μητέρα έτρωγε τακτικά το τελευταίο τρίμηνο). Η συμπάθεια για το γλυκό και το αλμυρό και η αντιπάθεια για το πικρό οργανώνονται εγγενώς. (Winberg & Porter, 1998; Porter, 1999; Delaney & Arvedson, 2008; Browne, J. V. 2008; Mennella & Trabulsi, 2012). Ο θηλασμός δείχνει να διευκολύνει την αποδοχή νέων γεύσεων. Εάν ένα βρέφος θηλάζει αποκλειστικά μέχρι την ηλικία των 3 μηνών, είναι πιο πιθανό να καταναλώσει λαχανικά ως παιδί προσχολικής ηλικίας (Coulthard, H., Harris, G. & Emmett, P. 2009).
2. Η συχνότητα της έκθεσης σε τρόφιμα. Η καθημερινή προσφορά λαχανικών αυξάνει την αποδοχή έναντι της προσφοράς τους σε εναλλασσόμενες ημέρες (Mura Paroche κ.ά. ,2017). Βοηθάμε τα παιδιά να μάθουν να προτιμούν τα λαχανικά μέσω της έκθεσης.
3. Η παρουσίαση είναι ένας ακόμη παράγοντας που ευνοεί τη δοκιμή νέων τροφίμων. Το να δώσεις σε ένα βρέφος ένα οικείο φαγητό σε συνδυασμό με ένα νέο φαγητό μπορεί να το βοηθήσει να πάρει μια πρώτη μπουκιά του νέου φαγητού. Αυτό θα το βοηθήσει επίσης να συνηθίσει σε μια ποικιλία νέων τροφίμων.
4. Η επανειλημμένη έκθεση σε ποικιλία τροφίμων διευκολύνει την αποδοχή νέων. Μην ξεχνάς να προσφέρεις 2-3 γεύσεις ανά γεύμα από την πρώιμη βρεφική ηλικία (πολλοί γονείς προσφέρουν μόνο μία γεύση ανά γεύμα στα μωρά).
5. Τελευταίο και άκρως σημαντικό: «επιτρέποντας σε ένα παιδί να φτύσει το φαγητό, αυξάνει την προθυμία του να δοκιμάσει το φαγητό» Ross. Ε. (2017). Πολλά παιδιά έχουν τη λανθασμένη εντύπωση ότι αν βάλουν μια τροφή στο στόμα τους θα πρέπει απαραίτητα να την καταπιούν. Αν το παιδί έχει την επιλογή να βγάζει από το στόμα του ό,τι δεν του αρέσει, θα είναι πιο εύκολο να δοκιμάσει ξανά κάτι νέο.
Συνοψίζοντας, λοιπόν, δουλειά των φροντιστών είναι να αποφασίζουν το τι θα προσφέρεται σαν φαγητό στο παιδί, το πότε θα το προσφέρουν (δομούν τα γεύματα) και το πού θα το προσφέρουν (φέρνουν το παιδί στο τραπέζι). Όπως οι γονείς δεν μπορούν να αποφασίσουν για την ποσότητα που το παιδί θα καταναλώσει (αποφασίζει το ίδιο το παιδί), έτσι και τα παιδιά δεν αποφασίζουν για το τι θα φάνε και πού θα το φάνε.
* Ευχαριστούμε την Ντόρα Πιτσικάλη, Λογοθεραπεύτρια MSc για τις πληροφορίες.
** Οι πηγές μπαίνουν στο κείμενο για να γίνει σαφές πως όσα διαβάζεις στηρίζονται σε μελέτες και έρευνες ετών.
