Το δέρμα των ασθενών με καρκίνο χρειάζεται τη δική του, ξεχωριστή φροντίδα

Μετά τη διάγνωση , ακολουθεί η θεραπεία κατά του καρκίνου. Επειδή οι θεραπείες επηρεάζουν και το δέρμα, η καθημερινή φροντίδα με τα κατάλληλα προϊόντα είναι απαραίτητη. Παρόλο που η επιστήμη τα τελευταία χρόνια έχει κάνει άλματα όσον αφορά τη θεραπεία του καρκίνου, πάνω από το 80% των ασθενών βιώνουν ανεπιθύμητες ενέργειες στο δέρμα τους .

Τι συμβαίνει όμως όταν βλέπουν τις επιπτώσεις να επηρεάζουν και το δέρμα τους; Τα στατιστικά δεν είναι ακριβώς ενθαρρυντικά, αφού το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών δεν επισκέφθηκε ποτέ δερματολόγο.

Η κατάλληλη φροντίδα του δέρματος μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή και – το σημαντικότερο – να του δώσει αυτοπεποίθηση και δύναμη ώστε να βγει νικητής .

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των θεραπειών, μπορούν να επηρεάσουν ποικιλοτρόπως τους ασθενείς. Κανένας όμως δεν πρέπει να αποθαρρύνεται, να επιβραδύνει ή να διακόπτει την θεραπεία του, εξαιτίας των επιπτώσεων στο δέρμα του. Ασθενείς, αλλά και οι άνθρωποι που βρίσκονται στο πλευρό τους και τους στηρίζουν, θα πρέπει να γνωρίζουν όχι μόνο ότι μπορούν, αλλά και τον τρόπο που θα τους βοηθήσει να προλάβουν τις ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες στο δέρμα.

Υγιές δέρμα και καλή ποιότητα ζωής για τους καρκινοπαθείς

Από τις αρχές του 2019, η La Roche-Posay ενισχύει το έργο του Ομίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου «ΑγκαλιάΖΩ», με μια σειρά δράσεων που στόχο έχουν την ενημέρωση και ανακούφιση των ασθενών από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των θεραπειών κατά του καρκίνου, στο δέρμα. Η εταιρεία παρέχει τα κατάλληλα δερμοκαλλυντικά προϊόντα που μπορούν να ανακουφίσουν τους ογκολογικούς ασθενείς και να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητά τους.

Ακόμα, μέσα από τη συνεργασία με τον Αντίνοο Αλμπάνη, η La Roche-Posay στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά και τη βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών τόσο κατά τη διάρκεια των θεραπειών, όσο και στην περίοδο της αποθεραπείας.

«Σαφώς υπάρχει φόβος όταν μαθαίνεις ότι είσαι άρρωστος. Όμως ο φόβος γίνεται πείσμα και το πείσμα ελπίδα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τις θεραπείες ήταν πολλές. Αρκετές ήταν και δερματικές οι οποίες ήταν επίπονες σωματικά και ψυχολογικά. Τα προϊόντα της La Roche-Posay με βοήθησαν στο να περιοριστούν και να ανακουφιστούν», σημειώνει ο Αντίνοος Αλμπάνης, ενώ συμπληρώνει: «Μαζί με τη La Roche-Posay μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα. Tην ενημέρωση του κοινού για την αντιμετώπιση των αλλαγών στο δέρμα και το να σταθούμε δίπλα σε ανθρώπους που νοσούν»

Στόχος του κειμένου αυτού, λοιπόν, είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση όλων μας για τους καρκινοπαθείς και κάθε κομμάτι της ζωής του που επηρεάζεται από την θεραπεία τους. Για τον λόγο αυτό, μιλήσαμε με την δερματολόγο και αναπληρώτρια καθηγήτρια δερματολογίας του Α.Π.Θ, Ζωή Απάλλα, η οποία μας μιλά ανοιχτά γι’ αυτή την μέχρι πρότινος άγνωστη πτυχή των θεραπειών των καρκινοπαθών.

Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι οι θεραπείες για τον καρκίνο επηρεάζουν και το δέρμα του ασθενή. Πώς ακριβώς επηρεάζεται το δέρμα ενός ανθρώπου με καρκίνο; Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει μια θεραπεία στην επιδερμίδα του;

Το θέσατε πολύ σωστά! Παραδοσιακά έχουμε συνδυάσει τις ογκολογικές θεραπείες με απώλεια μαλλιών και κάποια συστηματικά συμπτώματα, όπως η ναυτία και η κόπωση, αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Οι ογκολογικές θεραπείες είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές για το δέρμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν από ξηρότητα και κνησμό ως βαριές δερματοπάθειες, όπως ψωριασιόμορφα, εκζεματοειδή και πομφολυγώδη εξανθήματα.

Πρόκειται μόνο για τις θεραπείες με ακτινοβολία; Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στις ανεπιθύμητες ενέργειες;

Τόσο οι κλασσικές χημειοθεραπείες, όσο και η ακτινοθεραπεία σχετίζονται με δερματικές ανεπιθύμητες δράσεις. Ωστόσο, και τα νεότερα στοχευτικά φάρμακα, καθώς και η ανοσοθεραπεία προκαλούν σε υψηλά ποσοστά δερματική τοξικότητα. Οι παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν ή να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης δερματικών παρενεργειών διαφοροποιούνται ανάλογα με το φάρμακο, αλλά σε γενικές γραμμές είναι η ηλιοέκθεση και το ατομικό ιστορικό προϋπάρχουσας δερματοπάθειας.

Η φροντίδα του δέρματος ενός ασθενή είναι μόνο καλλωπιστικό/δευτερεύον στοιχείο την περίοδο της θεραπείας, ή μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας;

Η φροντίδα του δέρματος του ογκολογικού ασθενή με τα κατάλληλα δερμοκαλλυντικά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας, καθώς βοηθά καταλυτικά στην προετοιμασία του δέρματος να δεχθεί την αντινεοπλασματική αγωγή. Η έγκαιρη χρήση τους φαίνεται πως αμβλύνει τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες και διευκολύνει την ανεμπόδιστη ολοκλήρωση της ογκολογικής αγωγής, προς όφελος του ασθενή.

Είναι υποχρεωτικό για έναν ασθενή να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη θεραπεία για το δέρμα του από την αρχή ή πρέπει να το κάνει μόνο όταν δει την επιδερμίδα του να πλήττεται;

Ακριβώς λόγω της υψηλής συχνότητας δερματικών ανεπιθύμητων ενεργειών από τα συγκεκριμένα φάρμακα και την ακτινοθεραπεία, υπάρχει ισχυρή σύσταση όλοι οι ασθενείς που πρόκειται να λάβουν αντικαρκινική αγωγή να χρησιμοποιούν ευθύς εξαρχής συγκεκριμένα δερμοκαλλυντικά για να είναι το δέρμα τους κατάλληλα προετοιμασμένο.

Τι προϊόντα προτείνετε εσείς στους ασθενείς για τη φροντίδα του δέρματός τους;

Ένα ήπιο καθαριστικό, μια ενυδατική, μαλακτική κρέμα για ευαίσθητα δέρματα και ένα αντηλιακό είναι τα τρία πλέον απαραίτητα προϊόντα για τον ογκολογικό ασθενή.

Είναι το καθαρό και ενυδατωμένο δέρμα ένα ζητούμενο που επηρεάζει συνολικά και την ψυχολογία του ασθενή σε αυτή την δύσκολη περίοδο;

Έχει καταγραφεί μέσα από μελέτες πως η αλλαγή στο δέρμα των ασθενών με καρκίνο έχει δραματική επίδραση τόσο στην ψυχολογία, όσο και στην ποιότητα ζωής τους. Έτσι λοιπόν, στο ψυχολογικό βάρος του ίδιου του καρκίνου, έρχεται να προστεθεί και το φορτίο από τη δερματική τοξικότητα. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να τονίσω πως οι νέες ογκολογικές θεραπείες έχουν καταφέρει να μετατρέψουν πολλές μορφές καρκίνου σε χρόνια νόσο. Με αυτήν την τόσο αισιόδοξη εξέλιξη έχουμε ασθενείς που ζούνε πολλά χρόνια. Εμείς ως δερματολόγοι οφείλουμε να τους διασφαλίσουμε με τις συστάσεις και τις θεραπευτικές μας οδηγίες, ένα όσο το δυνατόν υγιές δέρμα και μια καλή ποιότητα ζωής.

Εσείς από την εμπειρία σας, πώς βλέπετε να δέχονται οι ασθενείς σας τις συστάσεις για κρέμες για την επιδερμίδα τους την περίοδο των θεραπειών; Ανταποκρίνονται θετικά ή διστάζουν; 

Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι άνθρωποι με καρκίνο επιθυμούν να διασφαλίσουν μια καθημερινότητα που θα επηρεάζεται το δυνατόν λιγότερο από τη νόσο. Στο πλαίσιο αυτό, και καθώς το δέρμα είναι ένα όργανο του ανθρωπίνου σώματος που φαίνεται, επιδιώκουν να το διατηρήσουν υγιές. Θα έλεγα λοιπόν πως η δική μου εμπειρία με αυτούς τους ανθρώπους δείχνει ότι το υγιές δέρμα το θεωρούν όχι ήσσονος, αλλά μείζονος σημασίας.

Πόσο καιρό χρειάζεται να έχουν στην ρουτίνα τους αυτές τις κρέμες; Πόσο παίρνει μέχρι να δουν αποτελέσματα;

Τα αποτελέσματα από τη χρήση των δερμοκαλλυντικών φαίνονται άμεσα και διατηρούνται για όσο καιρό τα χρησιμοποιούμε. Πρακτικά η συμβουλή είναι να τα χρησιμοποιούν πριν την έναρξη και καθ’ όλη τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής αγωγής. Βέβαια, αν λάβουμε υπόψη ότι κάποιες θεραπείες μπορεί να οδηγήσουν σε πιο μόνιμες αλλοιώσεις ή διαταραχές στη λειτουργία του δέρματος και των εξαρτημάτων του (τρίχες, νύχια, σμηγματογόνοι και ιδρωτοποιοί αδένες), τότε η σύσταση είναι για μόνιμη χρήση τους.

Ζωή Απάλλα, PhD
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δερματολογίας Α.Π.Θ
Β’ Δερματολογική Κλινική Γ.Ν. Παπαγεωργίου
DERMOMEDICA, Θεσσαλονίκη