Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Η ιστορία με το επίθετο, ο Ανδρέας Παπανδρέου και η απόφαση του 1996
- 10 ΙΑΝ 2023
Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών έπειτα από ολιγοήμερη νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας με βαρύ εγκεφαλικό.
Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος με τη σύζυγό του, Άννα Μαρία, είχαν μετακομίσει στο Κολωνάκι από το Πόρτο Χέλι, την περασμένη άνοιξη, προκειμένου να παρακολουθείται από τους γιατρούς του.
Η τελευταία φορά που ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος εμφανίστηκε δημόσια ήταν στις 19 Οκτωβρίου 2022 στο κέντρο της Αθήνας μαζί με τη σύζυγό του και τις αδερφές του, Σοφία και Ειρήνη.
Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Τα νεανικά χρόνια και η πορεία μέχρι τον θρόνο
Ο Κωνσταντίνος Β΄ γεννήθηκε στα Ανάκτορα του Παλαιού Ψυχικού στις 2 Ιουνίου 1940 και διετέλεσε βασιλιάς της Ελλάδας από το 1964 έως το 1973, οπότε με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Με το δημοψήφισμα του 1974 εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην Ελλάδα, καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% την Αβασίλευτη Δημοκρατία.
Ο Κωνσταντίνος με την αδερφή του Ειρήνη, 1964 / © 2023 /AP IMAGES
Γονείς του ήταν ο πρίγκιπας Παύλος της Ελλάδας, αδελφός και διάδοχος του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου Β΄ και η πριγκίπισσα της Ελλάδας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Φρειδερίκη.
Την ημέρα της γέννησής του ρίφθηκαν 101 κανονιοβολισμοί από τον λόφο του Λυκαβηττού, όπως συνηθιζόταν για να αναγγελθεί ότι ο νέος πρίγκιπας ήταν αγόρι.
Βαπτίστηκε στην Αθήνα με ανάδοχο τις Ένοπλες Δυνάμεις. Έχει δύο αδελφές, τη Σοφία και την Ειρήνη. Η Σοφία ήταν βασίλισσα της Ισπανίας από το 1975 μέχρι την παραίτηση του συζύγου της βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄.
Το 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου Β΄, ο πατέρας του ανέβηκε στον θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Το 1955 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Δούκα της Σπάρτης.
Στις 20 Φεβρουαρίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος, εξαιτίας της επιδείνωσης της υγείας του, εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο μετέφερε τις εξουσίες του στον διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος γινόταν πλέον Αντιβασιλέας της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιβασιλείας, ο Κωνσταντίνος περιορίστηκε στην υπογραφή διαταγμάτων και νομοθετημάτων, όπως ο διορισμός και η αποδοχή παραιτήσεων κυβερνητικών μελών.
Στις 6 Μαρτίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος πέθανε από καρκίνο και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο 24χρονος Κωνσταντίνος ως Βασιλιάς της Ελλάδας Κωνσταντίνος Β’.
Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος στα ανάκτορα με την Αλεξία και την Άννα Μαρία, 1965 / Eurokinissi/ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ
Το ζήτημα του ονόματος
Ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1994 αποκάλεσε τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο ως Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ ζητώντας παράλληλα από τα μέλη της οικογένειας να δηλώσουν ένα επίθετο στα ληξιαρχεία ως όρο για την επανάκτηση της ελληνικής ιθαγένειας.
Το επίσημο ελληνικό διαβατήριο του Κωνσταντίνου τον προσδιόριζε ως «Κωνσταντίνο, πρώην βασιλέα των Ελλήνων». Όμως, με βάση τον νόμο του 1994, το διαβατήριο αυτό του αφαιρέθηκε μαζί με την ιθαγένεια. Ο νόμος του έδινε τη δυνατότητα να τα ανακτήσει μόνο εάν υιοθετήσει επώνυμο, κατά το πρότυπο άλλων έκπτωτων βασιλικών δυναστειών της Ευρώπης.
Ο Κωνσταντίνος αρνείται να αποκτήσει επώνυμο. «Δεν έχω επώνυμο. Η οικογένειά μου δεν έχει επώνυμο. Ο νόμος που ο κ. Παπανδρέου λέει ότι θεωρεί ότι δεν είμαι Έλληνας και ότι η οικογένειά μου ήταν ελληνική μόνο ενόσω ασκούσαμε τα μοναρχικά μας καθήκοντα, και έπρεπε να παρουσιαστώ και να αποκτήσω ένα επώνυμο. Το πρόβλημα είναι ότι η οικογένειά μου προέρχεται από τη Δανία, και η δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο.
Το Glücksburg δεν ήταν επώνυμο αλλά το όνομα μιας πόλης. Υπό αυτό το πρίσμα θα μπορούσα να ονομάζομαι κύριος Kensington».
Στον γάμο του με την Άννα Μαρία / © 2023 /AP IMAGES
Το Συμβούλιο της Επικρατείας στην απόφασή του με αριθμό Α4575/1996 αναγνωρίζει ότι η ονομασία «Κωνσταντίνος, τέως Βασιλεύς των Ελλήνων» μπορεί να προσδιορίσει την ταυτότητα του Κωνσταντίνου.
Η απόφαση μεταξύ άλλων αναφέρει: «Στην προκείμενη περίπτωση, ο αιτών, για να προσδιορίσει την ταυτότητά του, αναφέρει, στο δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, ότι η αίτηση αυτή ασκείται από τον Κωνσταντίνο, πρώην βασιλιά των Ελλήνων.
Η ονομασία αυτή, “πρώην βασιλιάς“, αναφέρεται στο δικόγραφο όχι ως τίτλος ευγενείας, ο οποίος απαγορεύεται από το Σύνταγμα (άρθρο 4 παρ. 7), αλλά για να προσδιοριστεί η ταυτότητα του αιτούντος, ο οποίος στερείται, για τους λόγους που αναφέρθηκαν, επωνύμου.
Έχει, δηλαδή, την έννοια ότι ο αιτών είναι ο Κωνσταντίνος εκείνος που διατέλεσε βασιλιάς των Ελλήνων έως την έκπτωσή του. Πρόκειται για αναφορά σε ένα ιστορικό γεγονός που, όπως και άλλα στοιχεία, μπορεί πράγματι να προσδιορίσει την ταυτότητα του πιο πάνω προσώπου, προκειμένου το πρόσωπο αυτό να τύχει δικαστικής προστασίας».
Ο Κωνσταντίνος διαθέτει διπλωματικό διαβατήριο της Δανίας ως “Constantine de Grecia” (ισπανικά: «Κωνσταντίνος της Ελλάδας»). Στην επίσημη ιστοσελίδα του αναφέρεται ως βασιλιάς Κωνσταντίνος, πρώην βασιλιάς των Ελλήνων.
Με τον πρίγκιπα Φίλιππο / © 2023 Aristotle Saris/AP IMAGES
Ο Οίκος του Γκλύξμπουργκ
Ο Οίκος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ ο οποίος είναι κυρίως γνωστός ως Οίκος του Γκλύξμπουργκ, είναι ένας Δανογερμανικός κλάδος του Οίκου του Όλντενμπουργκ, μέλη του οποίου βασιλεύουν ή έχουν βασιλεύσει κατά καιρούς στη Δανία, τη Νορβηγία, την Ελλάδα και αρκετά βόρεια γερμανικά κράτη.
Η οικογένεια πήρε το όνομα της από τo Γκλύξμπουργκ (Glücksburg), μια μικρή παραλιακή πόλη στη νότια, γερμανική πλευρά του φιόρδ του Φλένσμπουργκ, που χωρίζει τη Γερμανία από τη Δανία.
Το 1460 το Γκλύξμπουργκ περιήλθε, ως μέρος των συνενωμένων δανο-γερμανικών δουκάτων Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, στον Κόμη Χριστιανό Ζ΄ του Όλντενμπουργκ, που το 1448 οι Δανοί είχαν εκλέξει βασιλιά τους ως Χριστιανό Α΄, όπως είχαν κάνει και οι Νορβηγοί το 1450.
Με τη σύζυγό του, Άννα Μαρία / Eurokinissi
Το 1564 ο δισέγγονος του Χριστιανού Α΄, ο Βασιλιάς Φρειδερίκος Β΄, κατά την αναδιανομή των φέουδων των Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, διατήρησε κάποιες εκτάσεις για τη δική του ανώτερη βασιλική γραμμή, ενώ παραχώρησε το Γκλύξμπουργκ στον αδελφό του Δούκα Ιωάννη το Νεότερο (1545-1622), μαζί με το Σόντερμπουργκ για τη συντήρησή του.
Οι κληρονόμοι του Ιωάννη υποδιαίρεσαν περαιτέρω το μερίδιό τους και δημιούργησαν, μεταξύ άλλων κλάδων, μια γραμμή από δούκες του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ στο Μπεκ (ένα κτήμα κοντά στο Mίντεν που αγόρασε η οικογένεια το 1605), που παρέμειναν υποτελείς των βασιλιάδων της Δανίας.
Ο πρίγκιπας Χριστιανός του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ, τέταρτος γιος του Δούκα Φρειδερίκου του Γκλύκσμπουρκ, αναγνωρίστηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1852 ως διάδοχος του άτεκνου Βασιλιά Φρειδερίκου Ζ΄ της Δανίας. Έγινε βασιλιάς της Δανίας ως Χριστιανός Θ΄ στις 15 Νοεμβρίου 1863.
Στον γάμο του γιου του, Φίλιππου, με τη Nina Flohr / © 2023 Yorgos Karahalis/AP IMAGES
Ο πρίγκιπας Γουλιέλμος, δεύτερος γιος του πρίγκιπα του Στέμματος Χριστιανού και της πριγκίπισσας του Στέμματος Λουίζας, εξελέγη βασιλιάς των Ελλήνων στις 30 Μαρτίου 1863, διαδεχόμενος τον εκπεσόντα Όθωνα της Ελλάδας των Βίττελλσμπαχ, και βασίλεψε με το όνομα Γεώργιος Α΄.
Ο πρίγκιπας Κάρολος, δεύτερος γιος του Φρειδερίκου Η΄ της Δανίας, μεγαλύτερου γιου του Χριστιανού Θ΄, έγινε βασιλιάς της Νορβηγίας στις 18 Νοεμβρίου 1905 ως Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας.
Οι κόρες του Χριστιανού Θ΄, Αλεξάνδρα της Δανίας και Δάγμαρ της Δανίας (ως Μαρία Φιόντοροβνα) έγιναν σύζυγοι, αντίστοιχα, του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Αλέξανδρου Γ΄ της Ρωσίας. Έτσι το 1914 οι απόγονοι του βασιλιά Χριστιανού Θ΄ κατείχαν τα στέμματα αρκετών ευρωπαϊκών βασιλείων, και έγινε γνωστός ως «Πεθερός της Ευρώπης».
Ο μεγαλύτερος αδελφός του Χριστιανού Θ΄ κληρονόμησε την επίσημη ηγεσία της οικογένειας ως Κάρολος Δούκας του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ και οι δικοί του απόγονοί αντιπροσωπεύουν σήμερα τη μεγαλύτερη γραμμή του κλάδου Σλέσβιχ-Χόλσταϊν του Οίκου του Όλντενμπουργκ.
Με πληροφορίες από τη Wikipedia
