Το έμφυλο παράδοξο της αυτοκτονίας
- 10 ΣΕΠ 2024
H 10η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε από τη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2003, ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας. Στόχος της συγκεκριμένης ημέρας αποτελεί η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού στα πεδία της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Επίσημες στατιστικές και ερευνητικές μελέτες επισημαίνουν μια σειρά από διαφορές μεταξύ των φύλων στην αυτοκτονία. Αυτές οι διαφορές είναι γνωστές ως το έμφυλο παράδοξο της αυτοκτονίας. Για παράδειγμα, ενώ οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να βιώσουν σκέψεις αυτοκτονίας, οι άνδρες είναι πολύ πιο πιθανό να αυτοκτονήσουν. Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω, καθώς μεγάλο μέρος της έρευνας, δεν περιλαμβάνει μη δυαδικά άτομα. Η κατανόηση αυτών των διαφορών ωστόσο είναι εξαιρετικά σημαντική: Aφενός μπορεί να βοηθήσει τους ειδικούς να αναπτύξουν στρατηγικές πρόληψης και παρέμβασης. Aφετέρου μπορούν να βοηθήσουν στη δική μας καλύτερη ενημέρωση γύρω από ένα παγκόσμιο, πολυδιάστατο ζήτημα.
Η εικόνα στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της οργάνωσης «ΚΛΙΜΑΚΑ», αυξητική είναι η τάση των αυτοκτονιών από το 2020 έως το 2022 που καταγράφεται στη χώρα μας, αγγίζοντας σχεδόν το 25%. Αναλυτικότερα, τα στοιχεία διαμορφώθηκαν ως εξής:
- Η πλειοψηφία των αυτοχείρων ήταν άντρες κατά συντριπτική πλειοψηφία (78%) και ακολούθησαν οι γυναίκες σε ποσοστό 22%.
- Αναφορικά με την ηλικιακή ομάδα, τα άτομα άνω των 60 ήταν εκείνα που σημείωσαν τις περισσότερες αυτοκτονίες. Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι για τους άντρες συγκεντρώθηκαν στις ηλικίες 60 – 64. Εν αντιθέσει στις γυναίκες οι θάνατοι συγκεντρώθηκαν στις νεαρές ηλικίες των 35 – 39 ετών.
- Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20) σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021.
- Ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών για το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (το 17% του συνολικού αριθμού των θανάτων) και έπειτα ακολούθησε η Κεντρική Μακεδονία.
- Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας σε επίπεδο πληθυσμού αποτέλεσε ο απαγχονισμός και ακολούθησαν η πτώση και ο αυτοπυροβολισμός.
- Το μεγαλύτερο μέρος των αυτοχείρων άνηκε στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας και βρισκόταν εντός γάμου.
- Το 55% των θανάτων έλαβε χώρα εντός της οικείας του αυτόχειρα.
- Η πλειοψηφία σημειώθηκε κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν η Δευτέρα και η Τρίτη.
- Οι περισσότεροι θάνατοι έλαβαν χώρα τα ξημερώματα.
Απόπειρες και κίνδυνος θανάτου
Pexels
Οι στατιστικές αυτοκτονιών αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες είναι περίπου 3 φορές πιο πιθανό να επιχειρήσουν αυτοκτονία, αν και οι άνδρες έχουν 2 έως 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν. Σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονικής σκέψης, μη θανατηφόρας αυτοκτονικής συμπεριφοράς και απόπειρας αυτοκτονίας.
Οι διαφορές αυτές, έχουν κάνει λανθασμένα πολλούς ανθρώπους να πιστεύουν ότι οι απόπειρες αυτοκτονίας στις γυναίκες είναι συχνά μια μέθοδος για να τραβήξουν την προσοχή και όχι σοβαρός κίνδυνος. Άποψη η οποία απέχει πολύ από την αλήθεια.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μεταξύ των γυναικών, μια απόπειρα αυτοκτονίας είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία στο μέλλον και όλες οι απόπειρες αυτοκτονίας, είτε σε άνδρες είτε σε γυναίκες, πρέπει να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη.
Μέθοδοι αυτοκτονίας
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τη διαφορά μεταξύ απόπειρας αυτοκτονίας και ολοκληρωμένων αυτοκτονιών μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται. Οι άνδρες τείνουν να επιλέγουν βίαιες και άρα εν δυνάμει πιο θανατηφόρες μεθόδους, όπως αυτοπυροβολισμό, απαγχονισμό και ασφυξία, ενώ οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να κάνουν υπερβολική δόση φαρμάκων ή ναρκωτικών. Υπάρχουν όμως κι άλλες διαφορές. Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι:
- Οι άντρες που ήταν παντρεμένοι είχαν περισσότερες πιθανότητες να χρησιμοποιήσουν πυροβόλα όπλα, ενώ οι άνδρες που ήταν άγαμοι είχαν περισσότερες πιθανότητες να κρεμαστούν.
- Οι ανύπαντρες γυναίκες ήταν λιγότερο πιθανό να κρεμαστούν από τις παντρεμένες.
- Οι άνδρες με ιστορικό χρήσης ουσιών είχαν περισσότερες πιθανότητες να τερματίσουν τη ζωή τους εξαιτίας υπερβολικής δόσης σε σχέση με γυναίκες με αντίστοιχο ιστορικό.
- Τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, η πιθανότητα δηλητηρίασης ήταν σημαντικά υψηλότερη μεταξύ όσων ακολουθούσαν ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή.
- Μέθοδοι όπως η σκόπιμη υπερδοσολογία, είναι πιο συχνές σε άτομα τα οποία ζουν με κατάθλιψη για κάποιο χρονικό διάστημα.
Συμπεριφορές σκόπιμου αυτοτραυματισμού
Ενώ οι άνδρες είναι πιο πιθανό να πεθάνουν ως αποτέλεσμα μιας απόπειρας, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε σκόπιμους αυτοτραυματισμούς. Ουσιαστικά μιλάμε για οποιοδήποτε είδος αυτοτραυματιστικής συμπεριφοράς, είτε ο σκοπός είναι ο τερματισμός της ζωής, είτε όχι.
Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που σκοπίμως αυτοτραυματίζονται δεν προσπαθούν συνήθως να βάλουν τέλος στη ζωή τους, αν και μερικές φορές μοιραία μπορεί να συμβεί. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία να υπογραμμίσουμε, είναι ότι πολλοί άνθρωποι συνδέουν τον αυτοτραυματισμό με την επιθυμία για προσοχή. Γεγονός που φυσικά δεν ισχύει, καθώς συχνά οι συμπεριφορές αυτές εκδηλώνονται σε ιδιωτικό περιβάλλον και κρυφά από οικογενειακό ή φιλικό περίγυρο.
Παραδείγματα σκόπιμου αυτοτραυματισμού είναι:
- Τομές σε διάφορα σημεία του σώματος είτε εμφανή είτε μη εμφανή
- Κοψίματα
- Καψίματα
- Χτυπήματα
- Αυτοδηλητηρίαση
- Υπερβολική δόση ουσιών
Αν και η επιθυμία για τον τερματισμό της ζωής, μπορεί να μην είναι το κίνητρο, πολλοί άνθρωποι που αυτοτραυματίζονται μπορεί να έχουν αυτοκτονικές σκέψεις. Mπορεί επίσης η αυτοτραυματιστική συμπεριφορά τους, να τους οδηγήσει σε θάνατο.
