Η Alexis Blake μέσα σε 30 λεπτά αποδομεί την πατριαρχία
- 13 ΔΕΚ 2023
H Alexis Blake μπορεί να έχει την απάντηση στο ερώτημα του ΕΜΣΤ με τίτλο Kι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; Σίγουρα, η Αμερικανίδα καλλιτέχνης ξέρει ότι τα γυναικεία σώματα μπορούν να γίνουν φορείς αλλαγών. Και για πρώτη φορά στην Ελλάδα, θα παρουσιάσει το εμβληματικό έργο της Allegory of the Painted Woman, για 2 χορεύτριες και 4 μουσικούς, το οποίο αντλεί από το ατελείωτο απόθεμα αρχετυπικών, πατριαρχικών απεικονίσεων των γυναικών στην ιστορία της τέχνης, για να αναδείξει και να ανατρέψει αυτή την επαναλαμβανόμενη τυποποίηση και αντικειμενοποίηση του γυναικείου φύλου.
-Alexis Blake, πώς θα περιέγραφες το Allegory of the Painted Woman σε κάποιον που δεν έχει ιδέα;
H Alexis Blake / Photo by Callie's_40
Με αυτή την περφόρμανς θα έρθεις αντιμέτωπη με τις εσφαλμένες αντιλήψεις σου και τα περιοριστικά μέτρα στο βίωμα των συναισθημάτων σου. Θα σκεφτείς τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι κι επεξεργάζεσαι τα πάντα. Τον τρόπο που κολλάει το βλέμμα σου σε κάτι και πώς επικοινωνείται αυτό. Θα έρθεις αντιμέτωπη με τον τρόπο που συσχετίζεσαι. Κι αν επιτρέψεις στον εαυτό σου να το κάνει, θα νιώσεις υποχρεωμένη να θέσεις ερωτήματα.
-Γιατί πιστεύεις ότι το female gaze είναι σημαντικό στην Τέχνη;
Η γυναικεία οπτική είναι κρίσιμη για τον πολιτισμό μας (στις εικαστικές τέχνες, στον χορό, τον κινηματογράφο, το θέατρο και τη λογοτεχνία). Είναι εξίσου σημαντικό με την ΛΟΑΤΚΙ+ οπτική και την οπτική της μαύρης κοινότητας, το βλέμμα των γηγενών πληθυσμών και όλων των εθνοτήτων. Και είναι σημαντικό να διασταυρωθούν όλες οι παραπάνω κοινότητες σε κάθε gaze. Κι αν αναρωτιέται κανείς γιατί, η απάντηση είναι απλή. Είμαστε όλοι κομμάτι αυτού του κόσμου. Συνυπάρχουμε. Δεν είναι ένας αστερίσκος ή μια υποσημείωση. Είναι αναπόσπαστο και ζωτικής σημασίας να υπάρχουν όλες οι φωνές κι όλα τα βλέμματα. Δεν ζητούν την επικύρωση μας. Αν υπάρχει μόνο το αντρικό βλέμμα, όπως συμβαίνει για αιώνες, τότε η αφήγηση είναι μονοδιάστατη. Βαρετή και επίπεδη.
-Alexis Blake, είναι το σώμα ένα αρχειακό υλικό;
Εννοείται. Το σώμα μας είναι αρχείο που κρατά τις μνήμες και τα συναισθήματα και τα διαγενεολογικα βιώματά μας. Είναι ένα κόνσεπτ που με αφορά. Η πολυεπιστημονική πρακτική μου συνδυάζει τις εικαστικές τέχνες, την περφόρμανς και τον χορό, και διερευνά την αναπαράσταση του σώματος ως αρχείου το οποίο στη συνέχεια εξετάζω, διαταράσσω και επανασυντάσσω.
-Ζούμε την εποχή ενός φεμινιστικού αναθεωρητισμού στις Τέχνες;
Το ελπίζω. Σίγουρα γεννιούνται κινήματα και βλέπεις μια αλλαγή. Το πιο απτό παράδειγμα είναι η πρωτοβουλία της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ, Κατερίνας Γρέγου, που αποσκοπεί να επανεξετάσει ριζικά το πώς θα ήταν ένα μουσείο εάν τα περισσότερα έργα της συλλογής του είχαν δημιουργηθεί από γυναίκες καλλιτέχνιδες.
Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης διοργανώνει την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση της Λήδας Παπακωνσταντίνου, από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Και παρουσιάζει τη Χρύσα Ρωμανού μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες καλλιτέχνιδες που αναδύθηκαν την δεκαετία του 1960. Αυτές οι καλλιτέχνιδες στο παρελθόν δεν πήραν την προβολή και την αναγνώριση που τους άξιζε επειδή ήταν γυναίκες. Αυτές οι προσπάθειες είναι τα κυματάκια που θα φέρουν το κύμα της αλλαγής.
-Ποιες είναι οι καλλιτέχνιδες που θαυμάζεις;
Η νόρμα στις δυτικές κοινωνίες είναι δημιούργημα μιας λευκής, ετερόφυλης πατριαρχίας. Δεν θα δεχθώ ότι μόνο ορισμένες γυναίκες που έγιναν αποδεκτές από το σύστημα της πατριαρχίας αξίζουν να μείνουν στην ιστορία. Θαυμάζω άπειρες γυναίκες στις τέχνες, κάποιες που με εμπνέουν και τα ονόματά τους έρχονται κατευθείαν στο μυαλό μου είναι οι εξής: Artemisia Gentileschi, Ana Mendieta, Adrian Piper, Joan Jonas, Yvonne Rainer, Simon Forti, Trisha Brown, Noa Eshkol, Barbara Chase-Riboud, Laurie Anderson, Lina Bo-Bardi, Audre Lorde, Hannah Wilke, Shirin Neshat, Helen Frankenthaler, Meret Oppenheim, Eva Hesse, Senga Nengudi, Carolee Schneemann. Καταλαβαίνετε ότι θα μπορούσα να απαριθμώ ονόματα για ώρες.
-Alexis Blake, κι εμείς ως κοινό κουβαλάμε τις πατριαρχικές νόρμες, σωστά;
Φυσικά. Οι περισσότεροι έχουν εσωτερικευμένη καταπίεση από την πατριαρχία. Το να θέτεις ερωτήματα για τον τρόπο που βλέπεις ή βιώνεις κάτι δεν ενθαρρύνεται στην πατριαρχική κοινωνία. Η ύπαρξη και η διαιώνιση της πατριαρχίας βασίζεται στην αναπαραγωγή της υπάρχουσας κουλτούρας. Είναι εγγεγραμμένες νόρμες στο dna της πατριαρχίας ανά τους αιώνες. Τις κουβαλούν οι κυβερνήσεις, οι θεσμοί, τις διδάσκουν στα σχολεία και στις οικογένειες. Αν κάποιος μάθει μικρός ότι δεν πρέπει να αμφισβητεί την κανονικότητα που του κατασκεύασαν, δεν θα τολμήσει ποτέ να το κάνει, εκτός κι αν γνωρίσει κάποιον που τον εισάγει σε ένα διαφορετικό τρόπο αντίληψης της ιστορίας. Μια αντίληψη που θα αποδομήσει την ιστορία και τις οπισθοδρομικές αντιλήψεις που κουβαλάμε χωρίς λόγο.
-Το έργο σου βασίζεται στην κιναισθητική ενσυναίσθηση. Δίνεις έτσι στο κοινό την ευκαιρία να απολαύσει μια θεραπευτική περφόρμανς;
Alexis Blake
Allegory of the Painted Woman, 2012-2015
BOZAR: Centre of Fine Art, Performatik19, Brussels, BE, 2019
Φωτογραφία: Maxime Fauconnier
Σε αρκετές δουλειές μου. Συνδυάζω τις εικαστικές τέχνες, την περφόρμανς και τον χορό και χρησιμοποιώ την κιναισθητική ενσυναίσθηση στη διαδικασία των προβών με τους χορευτές. Θέλω να αντιλαμβάνεται ο θεατής τη διαδικασία. Μου έχουν πει αρκετές φορές ότι το έργο μου λειτουργεί εξαγνιστικά ως τελετουργικό. Υπάρχει μεγάλη έρευνα πίσω από κάθε δουλειά μου, θεωρητική, πρακτική και σωματική. Είναι μια περφόρμανς που γίνεται αντιληπτή με όλες τις αισθήσεις και εσωτερική. Κουβαλά ενέργεια και συναίσθημα το σώμα των χορευτών κι αυτό διαχέεται.
– Είμαι κομμάτι του περφόρμανς ως κοινό; Συμμετέχω στο δρώμενο της Alexis Blake;
Ναι, κάθε άτομο που παρευρίσκεται ως κοινό είναι κομμάτι της περφόρμανς. Κουβαλά την ενέργεια του. Εσύ και όλοι όσοι συμμετέχουν φέρνετε στο χώρο την ενέργειά σας. Και τα συναισθήματα που βιώνετε κατά τη διάρκεια του δρώμενου. Αυτά τα μοιράζεστε όλοι ασυνείδητα. Υπάρχει μια συλλογική ενέργεια πίσω από κάθε περφόρμανς. Μοναδική κάθε φορά. Συνέργεια. Όμως αυτό που θα πάρεις ως θεατής ως φυσική, συναισθηματική και αισθητηριακή μνήμη, θα μείνει μαζί σου για πάντα.
-Πιστεύεις ότι ο κόσμος της Τέχνης είναι γεμάτος ρατσισμό και μισογυνισμό ακόμη και σήμερα;
Γενικά μιλώντας, ναι. Σε κάποιους χώρους είναι χειρότερα από άλλους. Ο κόσμος της Τέχνης αντικατοπτρίζει τον κόσμο μας. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος ρατσισμό,μισογυνισμό, μισαναπηρία, τρανσφοβία και ομοφοβία. Κι αυτός είναι ο λόγος που παίρνουμε πρωτοβουλία είτε ως γυναίκες καλλιτέχνιδες, είτε τα μέλη της μαύρης κοινότητας (και άλλων εθνοτήτων) και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Για να καταπολεμήσουμε την ανισότητα, να διεκδικήσουμε το χώρο που μας ανήκει και να αντισταθούμε δημιουργώντας ασφαλείς και αλληλέγγυους χώρους. Τώρα που μιλάμε, θεωρώ ότι αντίσταση είναι η χαρά και η αγάπη.
Info:Alexis Blake, Allegory of the Painted Woman στο ΕΜΣΤ. Παρασκευή 15.12.2023, στις 14.00 /Σάββατο 16.12.2023, στις 14.00/ Κυριακή 17.12.2023, στις 14.00
