Πίσω από τα κάγκελα, μια μέρα για γυναίκες: Το LadyLike στις γυναικείες φυλακές Ελεώνα
- 8 ΜΑΡ 2023
«Θα πω κάτι που ίσως ακουστεί σκληρό, αλλά αν γινόμουν πρωθυπουργός για μια μέρα, θα ζητούσα από τα παιδιά, εκεί κοντά στα 12 και παραπάνω, να μπουν σε μια φυλακή, με ασφάλεια βέβαια, για να καταλάβουν από νωρίς πόσο πολύτιμο πράγμα είναι η ελευθερία. Να μπορείς να φας ό,τι ώρα θες, να ξυπνάς όποτε γουστάρεις, να βγεις έξω, απλά στον δρόμο, να βήξεις με την ησυχία σου, να πας τουαλέτα, να κάνεις ένα μπάνιο, να εκτιμήσεις τη ζωή. Θα είχαμε πολύ λιγότερη εγκληματικότητα και οι άνθρωποι δεν θα έβλαπταν τόσο ο ένας τον άλλον».
Η «Κατερίνα» στα 52 της, είναι μία από τις 400 γυναίκες που εκτίουν την ποινή τους στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Γυναικών Ελεώνα Θήβας. Τη μοναδική φυλακή στην Ελλάδα αποκλειστικά για γυναίκες. Η «Κατερίνα» κρύβει όνομα και πρόσωπο, «γιατί εκεί έξω υπάρχει μία οικογένεια».
Οι γυναικείες φυλακές ήρθαν, από τον Κορυδαλλό, στον Ελεώνα της Θήβας πριν 15 χρόνια. Το κεντρικό κτίριο των 8.000 τμ. που θυμίζει λαβύρινθο, στέγαζε κάποτε το άβατο «κάστρο» των Ιεχωβάδων. Εδώ υπήρχε τυπογραφείο, μαγειρεία και συγκροτήματα κατοικιών που σήμερα λειτουργούν ως θαλαμωτή φυλακή (η φυλακή που κατά κύριο λόγο έχει μεγάλους θαλάμους αντί για κελιά). Ανάμεσα στα ανενεργά απομεινάρια εκείνης της εποχής και εντελώς κόντρα στην τρέχουσα χρήση των εγκαταστάσεων, ένα επιβλητικό υπαίθριο barbeque, ένα τζακούζι και ένα δωμάτιο- σάουνα.
Τα αμέτρητα σιδερένια κάγκελα ασφαλείας λειτουργούν προστατευτικά- κυρίως- για τον έξω κόσμο. Αφού ενισχύθηκαν με το γνώριμο αγκάθινο συρματόπλεγμα, φυλακίζουν τις περίπου 400 γυναίκες που έχουν κριθεί ένοχες για παραβατική συμπεριφορά στη χώρα μας. Όλες οι καταδικασμένες γυναίκες για εγκλήματα που «συγκλόνισαν το πανελλήνιο», εκτίουν- ή θα εκτίσουν την ποινή τους εδώ.
Στις γυναικείες φυλακές του Ελεώνα ο χρόνος καταφέρνει να κυλά. Αργά, βασανιστικά ίσως, αλλά η αίσθησή του καταφέρνει και νικά το βαρύ φορτίο του εγκλεισμού με τη βοήθεια των μόλις 3 γυναικών της Κοινωνικής Υπηρεσίας. «Είμαστε ίσως το πιο “ανοιχτό Κατάστημα φυλακών σε δράσεις», λέει η Βούλα Καρακατσάνη, η γυναίκα που «ζει» τις φυλακές του Ελεώνα ως προϊσταμένη της Κοινωνικής Υπηρεσίας.
Τα όσα προσφέρει με τις συναδέλφους της υπερβαίνουν το τυπικό καθηκοντολόγιο. «Τις βλέπουμε, τις ακούμε, ασχολούμαστε πολύ. Υπήρχε ένα δίκτυο ανθρώπων και επαφών από τότε που λειτουργούσαμε στον Κορυδαλλό, το οποίο καταφέραμε και ανεβάσαμε στη Θήβα. Η τοπική κοινωνία βοηθάει επίσης πάρα πολύ, αλλά οι ανάγκες εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλες. Σε πάνες, σε ρούχα, σε καφέ, σε τσιγάρα, σε πολλά. Στόχος μας είναι οι γυναίκες να βιώνουν ομαλά και με αξιοπρέπεια τον εγκλεισμό τους και απώτερος σκοπός μας είναι η προσωπική τους ανάπτυξη και η εύρυθμη επανένταξή τους στην κοινωνία».
Πίσω στην «Κατερίνα», που μπήκε φυλακή για ένα ζήτημα οικονομικής φύσεως. Όπως λέει, έκανε μια δουλειά για την οποία δεν εκπαιδεύτηκε ποτέ και όλα πήγαν λάθος. «Σαφώς και έπρεπε να πληρώσω με κάποιον τρόπο την απροσεξία και την αφέλειά μου, θα μπορούσα όμως να έχω πληρώσει το τίμημα, προσφέροντας κοινωφελή εργασία στο κράτος. Πριν μπω στη φυλακή ήμουν ήμουν άνθρωπος και αυτό παλεύω να παραμείνω. Ντρέπομαι που είμαι εδώ μέσα γιατί δεν μπορώ να πιστέψω ότι μου αξίζει να συνυπάρχω με άτομα που έχουν ασελγήσει σε παιδιά ή που τα έχουν σκοτώσει. Δεν είναι δυνατόν να μπαίνουμε όλοι στο ίδιο τσουβάλι για τόσο ετερόκλιτα αδικήματα και αυτό με εξαγριώνει».
«Έφτασα στο σημείο να σκεφτώ πως “ευτυχώς” η μάνα μου έχει αλτσχάιμερ, γιατί δεν μπορώ να της προσφέρω τίποτα από εδώ μέσα».
Ως προς τις συνθήκες συμβίωσης, δηλώνει τυχερή. «Ο θάλαμός μου έχει μόνο 6 γυναίκες. Έχω δυο κόρες, έναν άντρα που με στηρίζει απόλυτα και μια οικογένεια που με αγαπά. 18,5 χιλιάδες μόρια έγραψε το μεγάλο μου το κορίτσι. Κι αφού τα παιδιά μου δεν ντρέπονται για μένα, δεν με νοιάζει τίποτα άλλο».
«Κάποια στιγμή, πήρα τηλέφωνο έναν καθηγητή της κόρης μου, που δεν ήξερε ότι είμαι στη φυλακή για να του ζητήσω να είναι επιεικής μαζί της λόγω της κατάστασης που ζει το παιδί με μένα μακριά του. Του είπα πως δεν ζητάω ευνοϊκή μεταχείριση, μόνο να γνωρίζει πως το παιδί κάνει τριπλή προσπάθεια. Ο άνθρωπος αυτός αντί να μου πει το οτιδήποτε, είπε “λυπάμαι πολύ, αυτό θα μπορούσε να έχει συμβεί στον καθένα μας. Εγώ έχω ένα παιδί 4 ετών και θα σας εμπιστευόμουν απόλυτα για να το μεγαλώσετε. Τα παιδιά σας είναι αξιόλογα”».
«Έξω με περιμένουν 2 κόρες διαμάντια για τις οποίες όλοι μου δίνουν συγχαρητήρια και να σου πω κάτι; μπράβο μου, είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτά τα παιδιά».
Η «Κατερίνα» σβήνει μέρες ποινής δουλεύοντας 11 ώρες την ημέρα σε ένα από τα καλά πόστα της φυλακής. «Είναι σαν να φεύγω από τον θάλαμο, να βγαίνω να δουλέψω και να επιστρέφω μέσα το βράδυ. Βγαίνοντας θα δουλέψω πολύ, έχω απίστευτη ενέργεια. Σπουδάζω κιόλας. Η φυλακή μού έδωσε την ευκαιρία να σπουδάσω στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο και η κοινωνική υπηρεσία κάνει ό,τι μπορεί και τους ευχαριστώ πολύ. Γιατί φεύγοντας από ‘δω, θα χω κερδίσει κάτι. Θα βγω έξω πολύ πιο συνειδητοποιημένη, θα τσαντίζομαι με πολύ λιγότερα πράγματα, θα αδιαφορώ για ακόμα περισσότερα. Τρωγόμαστε πολύ έξω. Δεν εκτιμάμε».
Πρωινό ξύπνημα
Κάθε πρωί στους θαλάμους των γυναικείων φυλακών Ελεώνα μια υπάλληλος μπαίνει για την καταμέτρηση. Ο απώτερος σκοπός είναι να επιβεβαιώσει πως όλες τους είναι ζωντανές. Πολλές από τις κρατούμενες κοιμούνται με μουσική στα ακουστικά τους, αφού τα ραδιόφωνα και τα MP3 είναι οι μόνες ατομικές ηλεκτρονικές συσκευές που επιτρέπονται. Όσες εργάζονται, αφού φάνε πρωινό, φεύγουν και πάνε στο πόστο τους όπου θα απασχοληθούν μέχρι και το απόγευμα.
Άλλες θα πάνε στο σχολείο ή στα προγράμματα που «τρέχουν» ανά περιόδους στη φυλακή, όπως η θεατρική ομάδα σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, τα μαθήματα μουσικής, η ομάδα αθλητισμού, μαγειρικής, χορού, ή η ανάγνωση λογοτεχνίας στη βιβλιοθήκη. Τα πρωινά λειτουργεί και το σχολείο.
Στις 12:00 η φυλακή κλείνει και οι κρατούμενες επιστρέφουν στους θαλάμους και τα κελιά τους για να ξεκουραστούν. Είναι οι ώρες που στη φυλακή πέφτει ησυχία. Οι πόρτες ανοίγουν στις 15:00 και μια ξαφνική, σχεδόν αγριευτική φασαρία δίνει και πάλι τον ρυθμό. Οι φωνές ανακατεύονται με θορύβους, σύρσιμο επίπλων και ακατάστατα χτυπήματα στους τοίχους. Όποιες δεν έχουν φάει, θα το κάνουν τότε.
Όπως λέει η «Κατερίνα» στο φαγητό, οι μαγείρισσες κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. «Και την μπριζόλα μας θα την φάμε, αλλά εντάξει, στη φυλακή είμαστε. Τα βράδια έχει ζεστό νερό για μπάνιο, με εξαίρεση κάτι πολύ χειμωνιάτικες νύχτες που η Θήβα παγώνει. Στις 20:30 μπαίνουμε στους θαλάμους για την τελευταία καταμέτρηση και οι πόρτες κλείνουν». Στην περίπτωση που κάποια πάθει κρίση πανικού ή νιώσει άρρωστη, το κουδούνι άμεσης ανάγκης βρίσκεται ακριβώς κάτω από τους διακόπτες. Πάντα θα έρθει κάποιος να βοηθήσει υπεύθυνα. Οι κρίσεις πανικού είναι συνηθισμένες στη φυλακή.
«Το βράδυ βλέπουμε τηλεόραση. Οι πιο πολλές θέλουν Σασμό, κάποιες τη Γη της Ελιάς. Μετά το γυρίζουμε στο Survivor, μας αρέσει για τα αγωνίσματα».
Τα έξοδα, πέρα από την τηλεκάρτα που είναι το πιο σταθερό έξοδο, είναι τα τσιγάρα, αν καπνίζεις ή το νερό αν δεν θες να πίνεις από τη βρύση.
Σύμφωνα με τη Βούλα Καρακατσάνη, από τις 400 έγκλειστες οι 280 γυναίκες είναι άπορες. Αρκετές από αυτές στερούνται επισκεπτηρίων και οι ανάγκες τους σε είδη υγιεινής, καθαριότητας, ρουχισμού, τηλεκαρτών για την επικοινωνία με τον έξω κόσμο καλύπτονται από δωρεές. Τα κονδύλια δεν καλύπτουν τις ανάγκες ούτε στο ελάχιστο, λόγω του υψηλού κόστους. Και δεδομένης της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας, η Πολιτεία δεν μπορεί να καλύψει. Αλλά η πιο ακάλυπτη ανάγκη των γυναικών στη φυλακή δεν είναι η υλική.
«Υπερτερεί η ανάγκη τους να μιλήσουν εμπιστευτικά σε κάποιον. Μας βλέπουν σαν τους ανθρώπους που μπορούν να πουν κάτι και να μην το μάθει όλη η φυλακή. Να εκμυστηρευτούν τον πόνο τους, τον φόβο τους. Το πρωί προσπαθούσα να βρω άκρη με την υπόθεση μιας γυναίκας που βγήκε με άδεια για πάει να δει τα παιδιά της και της είχαν κόψει το ρεύμα στο σπίτι».
«Πολύ απλά θα το πω, κάνουμε τον Μαγκάιβερ».
«Όταν ακούμε για bullying, καβγάδες και αρχηγιλίκια, τα “σπάμε” κατευθείαν για να μην φτάσουμε σε ξυλοδαρμούς και χειρότερες καταστάσεις. Η πιο μεγάλη δυσκολία σε αυτή τη δουλειά είναι το ψυχολογικό κόστος. Πρέπει να μάθεις να μην παίρνεις το πρόβλημά τους μέσα σου, μαζί στο σπίτι σου, ενώ παράλληλα οφείλεις να τις βοηθήσεις να επανενταχτούν ομαλά, για να μην ξαναμπούν μέσα».
Η Μπίμπι είναι μια μωρομάνα των φυλακών Ελεώνα
Η Άσμα είναι 2,5 ετών και όσο η μαμά της μιλάει στην άγνωστη κυρία με το μαγνητοφωνάκι, εκείνη τρώει τη σοκολάτα της και σκορπάει χαμόγελα. Αυτό το κορίτσι, είναι το μεγαλύτερο από τα 7 παιδιά που ζουν με τις μαμάδες τους σήμερα στον Ελεώνα. Τα εκφραστικά μάτια της Άσμα, έχουν ήδη δει πολλά. Σε 6 μήνες από σήμερα, η μικρούλα με μια πασαλειμένη σοκολάτα στα μάγουλα, θα αποχωριστεί τη μαμά της για να μπει σε ίδρυμα, ώσπου η μαμά της να αποφυλακιστεί. Μωρομάνες είναι οι γυναίκες που επιλέγουν να κρατήσουν μαζί τους το μωρό που γέννησαν ως έγκλειστες. Στις φυλακές Ελεώνα οι ανήλικες κρατούμενες και οι μωρομάνες είναι οι μόνες που ζουν σε κελί και όχι σε θάλαμο.
Το κελί της Μπίμπι και της Άσμα είναι ροζ και μυρίζει φρέσκο σαπούνι. Μια μωρομάνα γνωρίζει από την πρώτη στιγμή πως με το που το παιδί της γίνει 3 ετών, μια κοινωνική λειτουργός θα το πάρει από το χέρι και θα το οδηγήσει είτε σε συγγενείς (αν υπάρχουν), είτε σε ίδρυμα.
Η Μπίμπι ήρθε από το Αφγανιστάν στην Ελλάδα με τον άντρα της και τα 2 τους μωρά, μέσα σε βάρκες. Έχει ανεβοκατέβει βουνά ολόκληρα αγκαλιά με τα παιδιά της. Κατέληξαν στο camp στη Μυτιλήνη. Η Άσμα τότε ήταν αγέννητη. Η μικροκαμωμένη Μπίμπι την είχε στην κοιλιά της όταν έβγαλε μαχαίρι σε μία συμπατριώτισσά της που χτύπησε τον γιο της.
«Είμαι μέσα γιατί προκάλεσα πόνο. Μαχαίρωσα μια γυναίκα που χτύπησε το παιδί μου».
«Ο μεγάλος μου γιος ήταν 4 χρονών. Μια κοπέλα που ήταν από τη χώρα μου χτυπούσε συνέχεια το παιδί μου μέσα στη σκηνή. Είχαμε τσακωθεί πολλές φορές γι’ αυτόν τον λόγο αλλά εκείνη δεν σταματούσε. Μια μέρα που είδα το παιδί μου μέσα στα αίματα από τα χέρια της, μπήκα μέσα στη σκηνή και έβγαλα μαχαίρι.Δεν ήθελα να την σκοτώσω, ήθελα μόνο να φύγει πάνω από το παιδί μου. Έγινε αυτό που έγινε και η γυναίκα πέθανε. Μακάρι να μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω».
Η Μπίμπι πέρασε το κατώφλι των φυλακών Κορυδαλλού 6 μηνών έγκυος και γέννησε στο Έλενα, μπροστά στα μάτια δύο αστυνομικών, κι αυτό, για εκείνη είναι το πιο μεγάλο βασανιστήριο της απόλυτα βασανισμένης ζωής της.
«Τα δυο μου παιδιά τα γέννησα στο Αφγανιστάν. Όταν με έπιασαν οι πόνοι στο κοριτσάκι μου που είναι τώρα 5 χρονών, πήρα τον άντρα μου τηλέφωνο να έρθει να με πάει στο νοσοκομείο και μου είπε ότι δεν μπορεί γιατί έχει δουλειά. Γέννησα το παιδί μου, το πήρα αγκαλιά και γύρισα σπίτι μόνη μου με ταξί. Τον μεγάλο μου γιο μου τον γέννησα σπίτι μου ολομόναχη, εγώ έκοψα τον λώρο. Την Άσμα μου την γέννησα εδώ στο νοσοκομείο και ήταν η πιο δύσκολη γέννα. Να βγαίνει ένα μωρό από μέσα σου και να σε βλέπουν οι αστυνομικοί; να πονάς, να γεννάς με ανοιχτή την πόρτα;»
«Δεν εμπιστεύομαι τον μπαμπά τους, μπορεί να γίνει κάτι και να το μετανιώσω για μια ζωή. Δηλαδή πώς μπορεί ένας άντρας μόνος του να προσέχει ένα παιδί; Στη ζωή μου έξω περνούσα χειρότερα απ ό,τι μέσα. Ήθελα να χωρίσω τον άντρα μου, οι γονείς του με χτυπούσαν, ο κουνιάδος μου επίσης. Πέρασα τόσα πολλά. Αλλά στη χώρα μου αν χωρίσεις, τα παιδιά τα παίρνει ο πατέρας τους».
Η Μπίμπι συμμετέχει στη θεατρική ομάδα και αυτές τις μέρες προετοιμάζει τον ρόλο της. «Δεν μπορώ να περάσω δευτερόλεπτο χωρίς να μην κάνω κάτι εδώ μέσα. Πάω στο σχολείο με το παιδί μου και είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθήσω το μάθημα μαζί της, αλλά το προτιμώ. Αν δεν είχα τα παιδιά μου, θα συμβιβαζόμουν περισσότερο με τη ζωή μου, αλλά γι’ αυτά έχω κάνει τα πάντα. Και πονάω που είναι μακριά μου. Σε 6 μήνες το κοριτσάκι μου θα φύγει, πώς θα το αντέξω αυτό; Ήταν τόσο λάθος αυτό που έκανα, αλλά πόσα ακόμα να πληρώνω; Έχω να δω τα παιδιά μου 3 χρόνια. Το έχω ζητήσει πολλές φορές, αλλά η κοινωνική λειτουργός στο ίδρυμα που είναι τα παιδιά μου δεν κάνουν τη χάρη. Έχω ζητήσει φωτογραφίες τους και όλο μου λένε “θα στείλουμε και θα στείλουμε”.
«Η φυλακή, και από διαμάντια να είναι φτιαγμένη, είναι φυλακή».
Η «Βάσω» θέλει να βγει όπως ακριβώς μπήκε
Η «Βάσω» είναι μια όμορφη γυναίκα 45 ετών. Αυτή είναι η 2η φορά που επιβιώνει πίσω από τα κάγκελα, «άδικα και τις 2 φορές». Για όλα, όπως λέει, φταίει ο άντρας της. «Είμαι μέσα για διακίνηση ναρκωτικών και ψάχνω να βρω το δίκιο μου στον Άρειο Πάγο. Πήγα τον άντρα μου με το αυτοκίνητο, τον άφησα, έφυγα και βρέθηκα κατηγορούμενη με ποινή 16 χρόνια. Γιατί ως γυναίκα του υποτίθεται ότι τα ήξερα όλα. Έχω 5 παιδιά έξω, ο μεγαλύτερος είναι 22 και ο μικρότερος 13. Αυτή τη στιγμή τα μικρότερα παιδιά μου είναι μόνα τους. Ο πατέρας τους είναι και αυτός στη φυλακή».
«Δούλευα νύχτα από μικρή. Ήμουν τραγουδίστρια κάποτε, χόρευα κιόλας. Παντρεύτηκα και παράτησα τα όνειρά μου γιατί ο άντρας μου δεν ήθελε να δουλεύω. Αλλά όταν είσαι 18, δεν έχεις μυαλό».
«Η ζωή εδώ μέσα είναι δύσκολη, δεν γίνεται να ταιριάζουμε όλες. Είμαι ήσυχη, βοηθάω τα κορίτσια όσο μπορώ, αλλά ψυχολογικά, είναι ζόρικα πολύ. Ο πατέρας των παιδιών μου με κατηγορεί για τον άντρα που επέλεξε η κόρη μου. Δεν τον θέλει αυτόν που αγάπησε το παιδί μας. Μια μέρα είχα φτάσει σε ένα πολύ άσχημο σημείο να κάνω κακό στον εαυτό μου».
«Σκέφτηκα να κρεμαστώ, αλλά να ‘ναι καλά δυο φίλες μου που με έβαλαν κάτω και τα είπαμε».
«Και τότε σκέφτηκα “Αξίζει να χάσεις τη ζωή σου γι’ αυτό που έγινε; Έχεις ένα μικρό παιδί, αυτό τι θ’ απογίνει”; Μια φορά τον μήνα κάνουμε ελεύθερο επισκεπτήριο (σ.σ το επισκεπτήριο χωρίς τζάμι) και αγκαλιάζω το παιδάκι μου. Αυτή η αγκαλιά για μένα, είναι αρκετή για να ζω», λέει, και τα δάκρυά της γίνονται ένα με τη βιολετί σκιά της.
«Τον εαυτό μου τον περιποιούμαι γιατί αν τον αφήσω,θα με αφήσει κι αυτός. Είμαι πολύ δυναμική γυναίκα, δεν το βάζω κάτω. Με άγχος και κλάματα κάθε μέρα άκρη δεν βγαίνει. Και ψυχοφάρμακα δεν θέλω. Ούτε παυσίπονο δεν βάζω στο στόμα μου. Θέλω να βγω όπως μπήκα».
Το πρώτο πράγμα που θα κάνει βγαίνοντας η «Βάσω» είναι να χωρίσει. «Γιατί αν συνεχίσω να ζω κοντά σ’ αυτόν τον άνθρωπο, θα μπαινοβγαίνω μια ζωή στις φυλακές. Και δεν με παίρνει. Θα ψάξω να βρω μια δουλειά, κάνω το γυμνάσιο τώρα εδώ. Πριν μπω είχα βενζινάδικο, έχω βοηθήσει κόσμο. Θα πάρω το μικρό μου παιδί και θα φύγω κι απ’ όλους κι απ’ όλα. Αυτό είναι το όνειρό μου. Να έχω σπίτι και δουλειά. Υπάρχουν γυναίκες που δεν θέλουν να βγουν από τη φυλακή γιατί δεν έχουν πού να πάνε και θα καταλήξουν στα παγκάκια. Αλλά εγώ έχω άλλα σχέδια. Έχω φίλους που με αγαπάνε και μου έχουν πει πως θα με στηρίξουν, όπως τους στήριξα κι εγώ κάποτε».
Η «Ζωή», το κορίτσι με τη ραδιοφωνική φωνή
Ηταν 38 εβδομάδων έγκυος όταν άκουσε τα κάγκελα της φυλακής να κλειδώνουν πίσω της. «Όλοι πληρώνουμε τις επιλογές μας και για κάποιο λόγο βρισκόμαστε εδώ πέρα, οπότε αθώοι δεν είμαστε. Είμαι 13 χρόνια μέσα και έχω άλλα 2».
Η 37χρονη «Ζωή» έχει καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη για άμεση συνεργεία σε δολοφονία και πλέον εκτίει την ποινή της στις αγροτικές φυλακές του Ελεώνα.
Η αγροτική πτέρυγα διαφέρει πολύ από τη μέσα φυλακή. Δεν είναι θάλαμοι, αλλά προκάτ σπιτάκια που θυμίζουν εκείνα μιας φάρμας, έχουν μπάνιο, κουζίνα, τηλεόραση. Βλέπεις χορτάρι και ουρανό, αλλά περιμετρικό συρματόπλεγμα είναι πάντα εδώ για να σου υπενθυμίζει πού βρίσκεσαι και γιατί. Έχοντας εκτίσει το 1/5 της ποινής της σε κλασική φυλακή, με σωστή χρήση της άδειάς της, μακριά από πειθαρχικά και ψυχοφάρμακα και χωρίς πρόβλημα υγείας, η «Ζωή» πλέον, ως έγκλειστη της αγροτικής φυλακής του Ελεώνα, ασχολείται με τις αγροτικές εργασίες.
Έχει 3 παιδιά φιλοξενούμενα σε ίδρυμα. Γέννησε το μικρό της αφού είχε ήδη καταδικαστεί και το αποχωρίστηκε λίγο μετά τα 4 του χρόνια. «Από τη μία μάτωσε η καρδιά μου που έφυγε, από την αλλη έβλεπα ότι είχε αρχίσει να νιώθει τη φυλακή σπίτι του, κι αυτό δεν το ήθελα καθόλου, έπρεπε να ξεφύγει. Σταμάτησα να τον θηλάζω μέχρι μία ώρα πριν μου τον πάρουν. Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα να κάνω πριν μπω, ήταν να πάρω το Χαμόγελο του Παιδιού. Και να ‘ναι καλά οι άνθρωποι, μας έχουν στηρίξει πολύ. Έχουμε επικοινωνία και τα βλέπω καλά».
Η «Ζωή» έχει υπό τη φροντίδα της τα αδέσποτα που έρχονται εδώ στο πλαίσιο προγράμματος της φιλοζωικής Save a Greek Stray. «Έχουμε σκυλάκια που έρχονται από τα καταφύγιο φοβισμένα, κακοποιημένα, με προβλήματα συμπεριφοράς. Έρχεται εκπαιδευτής μία φορά την εβδομάδα και μας κάνει μαθήματα. Εγώ έχω πάρει ήδη την πιστοποίηση εκπαιδευτή από το πρόγραμμα και με αυτό θα ασχοληθώ και αφού βγω. Είναι ανακουφιστικό να βοηθάς αυτές τις ψυχές. Γιατί από εδώ μέσα ούτε στα παιδιά σου δεν μπορείς να προσφέρεις».
Μέσα στη φυλακή έβγαλε το λύκειο και πλέον είναι πρωτοετής στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Αν ρωτήσεις τη «Ζωή», θα σου πεις πως στη φυλακή υπάρχουν 2 τρόποι να τα βγάλεις πέρα: «ο ένας είναι να πας στον ψυχίατρο, να σου γράψει αγωγή και μέχρι να βγεις να κοιτάς το ταβάνι. Ο άλλος είναι να πατήσεις στα πόδια σου και να κοιτάξεις μπροστά. Να σκεφτείς πως η ζωή δεν ανήκει σε σένα, αλλά στα παιδιά που σε περιμένουν».
«Ό,τι μου έχει λείψει περισσότερο είναι να ετοιμάζω τα παιδιά μου το πρωί, για να πάνε σχολείο. Και μια μπανιέρα».
«Αν με έχει σώσει κάτι εδώ μέσα είναι η αδιαφορία. Ο κανόνας είναι “βλέπε, άκου και μην μιλάς”. Στη φυλακή κοιτάς πάνω απ’ όλα να περνάς εσύ καλά, για να επιβιώσεις. Αλληλεγγύη ανάμεσα στις γυναίκες υπάρχει κυρίως όσον αφορά τα παιδιά».
Στις γυναίκες που είναι έξω και θα την διαβάσουν θέλει να πει πως η γυναίκα μπορεί να καταφέρει τα πάντα. «Και κάτι ακόμα: Να μιλάτε για ό,τι σας συμβαίνει. Τα στόματα πρέπει να ανοίγουν γιατί όσο μένουν κλειστά, μόνο σε κακό βγαίνει. Εγώ ένιωσα στο πετσί μου την κακοποίηση. Τον πρώτο καιρό το έκρυβα γιατί είχα μεγαλώσει ακούγοντας “να μην μάθει τίποτα η γειτονιά” και “άντρας είναι, θα ρίξει και καμία αν πιει λίγο παραπάνω”. Ντρεπόμουν γιατί θεωρούσα ότι φταίω εγώ. Κι αυτό είναι το μεγαλύτερό μου λάθος. Δεν φταις εσύ γι’ αυτό που συμβαίνει. Σήκω φύγε, μίλα, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν».
«Πάρτε τα παιδιά σας και φύγετε. Μόνο έτσι θα σώσετε και εκείνα και τον εαυτό σας. Εγώ δεν το έκανα, γι’ αυτό βρέθηκα σε αυτή την κατάσταση».
Η «Μαρία» είναι 44 ετών και θέλει να προσέχεις
Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία. Εδώ και 4 χρόνια εκτίει την ποινή της στον Ελαιώνα. «Όταν άκουσα την απόφαση του δικαστηρίου έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Έχω ένα αγοράκι 10 ετών έξω. Η ζωή είναι δύσκολη εδώ, δεν πέρναγε ούτε από τον χειρότερο εφιάλτη μου πως θα βρισκόμουν στη φυλακή. Είχα μια πολύ καλή ζωή έξω, αλλά όλα καταστράφηκαν από τη μία μέρα στην άλλη».
Όπως λέει, αντέχει αναγκαστικά, γιατί υπάρχει ένα παιδί εκεί έξω που την περιμένει. «Εγώ είμαι πιο κλειστός άνθρωπος. Δουλεύω πολύ κι έτσι ξεχνιέμαι. Κατά τ’ άλλα, είναι πολύ δύσκολο να συμβιώσεις με 12 και 15 γυναίκες μέσα σε έναν θάλαμο. Εδώ μερικές φορές δεν αντέχουμε την οικογένειά μας».
«Το μάθημα που έχω πάρει στη ζωή μου είναι πως από ένα λάθος, μπορεί να μπλέξεις και να βρεθείς στη φυλακή».
Οσο κι αν την αγχώνει το μετά από εδώ, τίποτα δεν την φοβίζει όπως παλιά. Το πιο μεγάλο άγχος είναι να είναι καλά οι άνθρωποι που βρίσκονται έξω. «Οι γυναίκες να προσέχουν πολύ. Εγώ έχω χάσει την εμπιστοσύνη μου και είναι δύσκολο να την ξαναβρώ».
Οι ελλείψεις που δηλώνουν οι γυναικείες φυλακές Ελεώνα (σε περίπτωση που θέλεις να βοηθήσεις)
Σύμφωνα με την Κοινωνική Υπηρεσία, υπάρχει ανάγκη στα εξής είδη: αθλητικές φόρμες S-XL, αθλητικά παπούτσια 36-41, κάλτσες, εσώρουχα, θερμός, Pampera No4-5-6, μωρομάντηλα, τηλεκάρτες (4 ευρώ), τσιγάρα, πυτζάμες, είδη ατομικής ανάγκης (αφρόλουτρα, σαμπουάν, οδοντόκρεμες, οδοντόβουρτσες, χαρτιά υγείας, σερβιέτες, παιδικά σαμπουάν- αφρόλουτρα, σκόνη για πλύσιμο στο χέρι), πουλόβερ, μπουφάν, παντόφλες, μπότες, γαλότσες 37-41, σκόνη πλυσίματος, τζην παντελόνια, κολάν, φούτερ, μπλούζες, σαγονάρες, τηλεοράσεις 32′, πλαστικές καρέκλες, νες καφέ, ζάχαρη.
Τηλέφωνα Κοινωνικής Υπηρεσίας Γυναικείων Φυλακών Ελεώνα Θήβας: 22620-73026, 73029, 73024.
Δείτε όλο το αφιέρωμα για την Ημέρα της Γυναίκας εδώ.