8 σκληρές αλήθειες για τους χωρισμούς που μαθαίνεις από το Marriage Story (ανάθεμά σε Noah Baumbach)

Εδώ και καιρό δυσκολεύομαι να συγκλονιστώ με ταινίες. Κάποιες μου αρέσουν, κάποιες τις θεωρώ μικρά αριστουργήματα (όπως π.χ. το Irishman), κάποιες με κάνουν και αφήνω κάτω το κινητό μου (όπως το υπέροχο κορεάτικο Parasite), αλλά δεν συγκλονίζομαι. Το Marriage Story με άφησε στον τόπο.

Είπαμε με τον σύντροφό μου μια Κυριακή να το δούμε. Εγώ πεθαίνω για Adam Driver, αυτός για Scarlett Johansson.

Στην αρχή είναι όλα γλυκά και 2019 γουντιαλλενικά. Ένα διανοούμενο cool, οριακά hipster, ζευγάρι, η Nicole και ο Charlie, ζει στo Brooklyn με τον γιο του. Θεατρικός σκηνοθέτης αυτός, ηθοποιός – μούσα του αυτή. Με σπικάζ ακούς τον έναν να περιγράφει τι αγαπάει στον άλλο. Γλυκιά Κυριακούλα, γλυκιά ζωή. Επόμενη σκηνή. Αυτά που ακούγαμε, είναι μια άσκηση που τους έχει βάλει ο σύμβουλος που έχει αναλάβει να εξομαλύνει τον χωρισμό τους. Τους ζήτησε να γράψουν όσα ερωτεύτηκε ο ένας στον άλλο για να χωρίσουν φιλικά και γλυκά.

Και πάμε να δούμε τι στα αλήθεια γίνεται στους χωρισμούς. Κάτι που ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος του Marriage Story, Noah Baumbach, αποδίδει σαν να κρυφοκοίταγε όλους τους χωρισμούς της δικής σου ζωής, της ζωής των φίλων σου, της ζωής των άγνωστων γύρω σου.

Και είναι τόσο συμπονετικός στους σπασμένους από τον πόνο ανθρώπους και τόσο ανατριχιαστικά ακριβής στη μετάλλαξη που παθαίνουμε μέσα στη διαδικασία ενός χωρισμού, που το στομάχι σου για 2 ώρες και 17 λεπτά είναι κόμπος και τα μάτια σου υγρά. Όχι για αυτούς. Για σένα. Και για αυτούς. Και για σένα. Γιατί είσαι αυτοί.

1. Δεν υπάρχει πραγματικά φιλικός χωρισμός

Γιατί η λήξη της αγάπης δεν έρχεται ταυτόχρονα και στους δύο. Ακόμα κι αν αιωρείται μήνες και χρόνια και μέσα τους το ξέρουν και οι δύο, ένας το λέει κι ένας το ακούει. Ένας εγκαταλείπει κι ένας εγκαταλείπεται. Και μετά βγαίνουν τα γαμώτο, τα γιατί.

2. Όταν χωρίζεις, η αλήθεια παραμορφώνεται

Για την ακρίβεια, δημιουργείται ένας μεγεθυντικός/ παραμορφωτικός φακός. Οι δίκαιοι λόγοι για τους οποίους χωρίζεις, παίρνουν πρωταγωνιστικό, μοναδικό ρόλο στο έργο. Το φως πέφτει πάνω τους και εξαφανίζει όλα τα καλά. Νιώθεις και παρουσιάζεις τον εαυτό σου σαν θύμα, γιατί έτσι μπορεί το μυαλό σου να σου κάνει ευκολότερη την έξοδο από μια θαλπωρή ετών.

Σε μια σκηνή του Marriage Story, η Nicole φωνάζει τα κατηγορώ της στον Charlie και αυτός της απαντάει “Έλα τώρα, ήσουν ευτυχισμένη, τώρα αποφάσισες ότι δεν είσαι. Και δεν θα είσαι ευτυχισμένη πουθενά. Θα νομίζεις ότι θα βρεις ευτυχία με κάποιον αντίθετο από μένα και σε λίγα χρόνια θα επαναστατήσεις και εναντίον του, γιατί και καλά δεν θα έχεις λόγο στη ζωή σας. Αλλά δεν θέλεις να έχεις λόγο, θέλεις απλώς να διαμαρτύρεσαι ότι δεν έχεις λόγο”.

3. Στους χωρισμούς πάντα θα υπάρξει ένας φρικτός καυγάς

Ένας καυγάς που θα ουρλιαχτούν απαίσια πράγματα. Που θα σε κάνουν να αναρωτηθείς από που βγήκαν. Κι αν υπήρχαν στο μυαλό σου, άρα ήταν αλήθεια ή το μυαλό σου διόγκωσε τα μικροζητήματα και γέννησε τέρατα. Η αλήθεια είναι και τα δύο. “Σιχαινόμουν όποτε με ακουμπούσες” φωνάζει η Nicole. “Είσαι τεμπέλα και τσαπατσούλα. Έκανα όλες τις δουλειές…”απαντάει ο Charlie. “Και μόνο η σκέψη να κάνω σεξ μαζί σου, με κάνει να θέλω να βγάλω το δέρμα μου” τον τελειώνει η Nicole. Ένιωθα σαν να τρώω χαστούκια. Και στο τέλος του καυγά, που αποκαμωμένοι αγκαλιάζονται κλαίγοντας, ένιωσα εξαντλημένη.

4. Ποτέ δεν είναι εύκολος ο χωρισμός με παιδιά

Όποια ηλικία και να έχουν και όσο και να ορκιστείτε αμφότεροι ότι θα τα προστατεύσετε. Η πικρία και η μοναξιά και ο θυμός και η θλίψη είναι εκεί. Και το παιδί θα μένει κυρίως με τον έναν. Όπως λέει ο δικηγόρος στον Charlie “το να πάρεις διαζύγιο με παιδί είναι από τα δυσκολότερα πράγματα που θα κάνεις στη ζωή σου. Είναι σαν θάνατος χωρίς πτώμα”. Συνηθίζεται μετά από καιρό η κατάσταση; Προφανώς. Είναι σπαραξικάρδια η διαδικασία; Αναμφίβολα.

5. Κάποια στιγμή θα μπουν στη μέση δικηγόροι. And it will get ugly

Iδίως αν υπάρχει παιδί. Αρχικά για να οριστούν οι επισκέψεις και το μοίρασμα του χρόνου μεταξύ των δυο γονιών. Τελικά για να οριστεί ακόμα και το ποιος θα πάρει τη φθαρμένη κουρελού της κουζίνας. Γιατί η ψυχολογική διάλυση που ακολουθεί το πρώτο “χωρίζουμε” γίνεται γρήγορα θυμός. Και παιχνίδι εξουσίας. Και το παιδί συχνά θα χρησιμοποιηθεί από τους δικηγόρους ως αυτό “που ο πατέρας του δεν έβλεπε ποτέ γιατί δούλευε”. Ή που “η μάνα του συνέχεια του φώναζε γιατί είχε σπασμένα νεύρα”. Οι δικηγόροι δεν προσλαμβάνονται για να μείνετε φίλοι. Ούτε για να “φτιάξουν απλώς τα χαρτιά”. Όπως λέει στον Charlie o υποψήφιος δικηγόρος του, Ted, “Οι δικηγόροι του ποινικού βλέπουν κακούς ανθρώπους στην καλύτερή τους συμπεριφορά. Οι δικηγόροι διαζυγίων βλέπουν καλούς ανθρώπους στα χειρότερά τους”.

6. Η μάνα μπαίνει στο μικροσκόπιο

Το μικρό παιδί σε ένα διαζύγιο πηγαίνει κανονικά να ζήσει με τη μαμά του. Όχι όμως τόσο απλά. Όχι πριν ο αντίπαλος δικηγόρος προσπαθήσει να αμαυρώσει την ικανότητά της να είναι καλή μαμά. Σε έναν -σηκώνεσαι όρθια και χειροκροτείς- μονόλογο της Laura Dern, που στο Marriage Story υποδύεται τη δικηγόρο της Nicole, Nora, εξηγείται ακριβώς γιατί μια κανονική, cool, μοντέρνα μαμά, σε μια δικαστική διαμάχη κηδεμονίας είναι βούτυρο στο ψωμί του δικηγόρου του πατέρα, που ΟΚ, λείπει συχνά γιατί δουλεύει για να στηρίξει την οικογένεια.

7. Οι γονείς δεν μπορούν να μείνουν φίλοι με αυτόν που το παιδί τους χωρίζει

Μπορεί να είναι και για αυτούς ένας χωρισμός και μάλιστα χωρίς τη θέλησή τους και ξαφνικά να πρέπει να σταματήσουν να έχουν στη ζωή τους έναν άνθρωπο που είχαν για καιρό. Σε μια σκηνή, η μητέρα της Nicole, Sandra, της λέει πως “με τον Charlie έχουμε δική μας σχέση, ανεξάρτητη από τον γάμο σας” για να πάρει την απάντηση “Τίποτα δεν είναι ανεξάρτητο από τον γάμο μας αυτή τη στιγμή. Δεν το πιστεύω ότι πρέπει να στο εξηγήσω. Απλά σε χρειάζομαι με το μέρος μου, εντάξει;”.

8. Η λήξη ενός γάμου δεν σημαίνει τελικά παύση της αγάπης. Αλλά καμιά φορά μόνο η αγάπη δεν αρκεί

Το σκληρότερο συμπέρασμα. Η στιγμή που ο Charlie διαβάζει στον γιο του το γράμμα της Nicole με όσα κάποτε εκείνη ερωτεύτηκε σε αυτόν, ενώ η ίδια κλαίει σιωπηλά κοιτάζοντάς τους. Κι ενώ εγώ έκλαιγα σιωπηλά με τις φλέβες να πετάνε στο μέτωπό μου. Η σκηνή που έκανε πολλά ζευγάρια που είδαν μαζί το Marriage Story να νιώσουν μυρμήγκιασμα στην πλάτη, να σκεφτούν αυτόματα αν η δική τους αγάπη είναι αρκετή, να ανησυχήσουν μήπως απλά έχουν συνηθίσει τη ρουτίνα και μήπως οι συχνοί ή οι έντονοι καυγάδες τους κάτι σημαίνουν. Όταν φύγει το σοκ, ο θυμός, η εκδικητικότητα και έρθει η εξάντληση, η κούραση, βλέπεις λίγο πιο καθαρά. Δεν έφταιγε μόνο ο άλλος. Δεν έφταιγες μόνο εσύ. Δεν τον μισείς καν. Λυπάσαι που συμβαίνει αυτό. Ίσως τον αγαπάς ακόμα. Σίγουρα τον αγαπάς ακόμα. Κι αυτός το ίδιο. Αλλά δεν μπορείτε να είστε μαζί. Δεν δουλεύει η σχέση. Καιρό μετά, πολύ καιρό μετά, θα βρεθείτε, θα πείτε τα νέα σας ή τα νέα του παιδιού σας και θα αποχαιρετιστείτε με φιλί στο μάγουλο και “love you”, “love you too”. Και θα το εννοείτε.

Και δυο random παρατηρήσεις. Ο Adam Driver είναι πιθανότατα “Ο Ηθοποιός” της γενιάς του κι ενώ στήριζα Joaquin Phoenix για το Όσκαρ, αν του το δώσουν, θα πανηγυρίσω όρθια.

Και επίσης, Adam Driver, η καρδιά μου έχει μια ουλή από όταν τραγούδησες το “Being Alive”.