Δεσποινίς Διευθυντής: ο εχθρός των girl bosses δεν είναι μόνο οι άντρες (που συχνά είναι)
- 23 ΙΑΝ 2020
H γυναίκα αφεντικό είναι δύσκολη πίστα. Οι επιτελικές θέσεις ενώ είναι στόχος, είναι και μια από τις πιο lose-lose καταστάσεις που μπορεί να τους συμβούν. Και το Δεσποινίς Διευθυντής με την Τζένη Καρέζη είχε αρχίσει τη συζήτηση πολύ μπροστά από την εποχή του.
Δεν έχει σημασία αν μια Δεσποινίς Διευθυντής είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας (να τη χαιρόμαστε την πρώτη μας Πρόεδρο, χειροκρότημα όρθιο στην Αικατερίνη Σακελλαροπούλου), Πρωθυπουργός, CEO μεγάλης εταιρείας, διευθύντρια τμήματος ή απλώς μάνατζερ μιας μικρής ομάδας. Οι κατηγορίες και οι δυσκολίες είναι ίδιες, απλώς σε άλλο βεληνεκές και με άλλη δημοσιότητα.
Η Δεσποινίς Διευθυντής έχει δύο βασικές εκδοχές.
Σκύλα, σκληρή, εκδικητική, μπιτσάρα ή υπερευαίσθητη, βούτυρο, κλαψιάρα. Και οι δύο στερεοτυπικές και οι δύο άδικες. Και οι δύο συμβαίνουν λόγω φύλου. Γιατί μια γυναίκα “κανονικά” είναι γλυκιά, ήρεμη, επικοινωνιακή, με προδιάθεση να συζητήσει και να επιλύσει και όχι να διατάξει.
Άρα όταν η Δεσποινίς Διευθυντής κάνει το ατόπημα να πάρει απλώς μια απόφαση που απαιτείται από τη θέση που βρίσκεται, χωρίς να συμφωνούν οι (κυρίως άντρες) άλλοι ή -φευ- χωρίς να ζητήσει τη γνώμη τους είναι σκληρή και μπιτσάρα. Αν επιπλήξει κάποιον υφιστάμενό της ή -ξανά φευ- απολύσει κάποιον, είναι μπιτσάρα και σκύλα. Αν απαιτήσει κάποιος να δουλέψει παραπάνω, δεν έχει ζωή, δεν κάνει και πολύ σεξ (σαρκαστικό γελάκι) και “ε ρε παντόφλα που τρώει ο άντρας της σπίτι, δεν θα’ θελα να ήμουν στη θέση του, αν βέβαια έχει άντρα”. Και δεν τα λένε μόνο οι άντρες αυτά.
Αν δεν είναι αυτού του υφάσματος, και είναι πιο μητρική και συγκαταβατική διοικητική φιγούρα (όπως “κανονικά” είναι οι γυναίκες) είναι άχρηστη μάνατζερ. Δεν έχει πυγμή, την κάνουν όλοι ό,τι θέλουν. Άρα, πως θα το κυβερνήσει το καράβι; Αν ρωτάει τους υπαλλήλους της πως είναι, κι αν το παιδί τους συνήλθε από τη γρίπη, αν συζητάει και ρωτάει τη γνώμη τους για ζητήματα που θα πάρει τελικά αυτή την απόφαση, αν γίνεται μέντορας των νεότερων με υπομονή κι αγάπη, αν η φωνή της δεν υψώνεται και το χέρι δεν χτυπάει το τραπέζι, ξεκάθαρα δεν είναι leader. Κάπως αλλιώς (wink) πήρε τη θέση. Και δεν τα λένε μόνο οι άντρες αυτά.
Αντίθετα, αν ένας άντρας ρωτήσει έναν υπάλληλο πως είναι το παιδί του κι αν μεντοράρει έναν νεοσσό της εταιρείας είναι ευγενής, έχει επίπεδο, έχει συναισθηματική νοημοσύνη, είναι αληθινός ηγέτης. Γιατί; Γιατί δεν είναι κοινωνικά αναμενόμενο από αυτόν. Είναι ευχάριστη έκπληξη. Ενώ μια γυναίκα “είναι έτσι από τη φύση της”, business as usual δηλαδή. Και αν υψώσει φωνή και χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι είναι αφύσικη και άρα προβληματική. Άσε που μπορεί να έχει τα νεύρα της γιατί έχει περίοδο ή εμμηνόπαυση ή ορμόνες γενικά. Ή μάλλον έχει τσακωθεί με τον άντρα της, καθόλου περίεργο τέτοια που είναι. Και δεν τα λένε μόνο οι άντρες αυτά.
Η Δεσποινίς Διευθυντής και οι άλλες γυναίκες.
Ένα βασικό πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία μιας γυναίκας αφεντικού δεν είναι μόνο οι άντρες (και ας επικεντρώνονται σε αυτούς σχεδόν όλα τα how to make it βιβλία που απευθύνονται σε γυναίκες καριέρας). Είναι οι άλλες γυναίκες. Που ενίοτε υπηρετούν τα στερεότυπα περισσότερο και από τους άντρες. Γιατί ναι, είναι αγενές, άδικο, κάφρικο οι άντρες να θεωρούν ότι μια γυναίκα δεν είναι αρκετά ψύχραιμη και σκληρή και cold blooded για να “πάρει τις δύσκολες αποφάσεις” και όταν το κάνει να την αντιμετωπίζουν σαν τέρας της φύσης με τακούνια.
Αλλά είναι εξίσου άδικο οι γυναίκες να θεωρούν ότι είναι “one of us”, πρέπει να στηρίζει τις γυναίκες το αξίζουν δεν το αξίζουν, να είναι και λίγο κολλητούλα, να καταλαβαίνει όταν μια υπάλληλος έχει δυσμηνόρροια ή την κεράτωσε ο γκόμενός της, να είναι γλυκομίλητη και μανούλα προς τις νεότερες, να βοηθήσει μόνο γυναίκες να εξελιχθούν. Αν δεν τα κάνει όλα αυτά, αν τολμήσει και δεν πει “θα μπορούσες ίσως να στείλεις αυτό το report μέχρι αύριο αν σου είναι εύκολο;” αλλά πει “ο πελάτης χρειάζεται το report αύριο, πρέπει να το έχεις έτοιμο”, είναι μπιτσάρα που πολεμάει το φύλο της.
Αν δε, βάλει τις φωνές σε μια άλλη γυναίκα, υφιστάμενή της, μαύρο φίδι που την έφαγε. Σίγουρα το έκανε γιατί δεν τη γουστάρει γιατί είναι πιο νέα, πιο ωραία, πιο συμπαθητική, πιο κάτι. Και σε κάθε περίπτωση η Δεσποινίς Διευθυντής είναι υστέρω.
Οι προσδοκίες/ απαιτήσεις των γυναικών από τις γυναίκες σε ανώτερες θέσεις συχνά δεν είναι απλώς άδικες, είναι ο λόγος που διαιωνίζονται τα κλισέ ότι δεν υπάρχουν γυναικείες φίλιες, ότι οι γυναίκες θάβουν η μία την άλλη, ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να συνεργαστούν. Και ο λόγος που κάθε γυναικεία διαφωνία/ καυγάς ορίζεται ως cat fight.
Η Δεσποινίς Διευθυντής και ο εαυτός της.
Και που αφήνουν όλα τα προαναφερθέντα την πρωταγωνίστρια του άρθρου; Την αφήνουν μπερδεμένη, σε μια γωνία, να βάλλεται και από εκεί που περίμενε και από εκεί που δεν φανταζόταν ότι θα της έρθει. Ό,τι και να κάνει είναι λάθος προς κάποιον. Όποια συμπεριφορά και να υιοθετήσει κάποιον θίγει ή σε κάποιον δίνει δικαιώματα.
Δεν πρέπει να τα παραβάζει με τους άντρες για να μην φανεί προκατειλημμένη και πέσει στα ίδια λασπόνερα σεξισμού με τους άντρες chiefs του παρελθόντος. Αλλά δεν πρέπει να τα βάζει και με τις γυναίκες γιατί, ιδίως τώρα, ιδίως σήμερα, πρέπει μόνο να τις στηρίζουμε. Δεν κάνει να είναι πολύ επιθετική ή στιβαρή γιατί δεν εκπέμπει κύρος αλλά προκαλεί. Ούτε όμως και να είναι πολύ ήρεμη και με κατανόηση, γιατί διευθύντρια πήρανε όχι την Πολυάννα.
Γενικά, ίσως ένας Κινέζος ακροβάτης με έναν άλλο ακροβάτη στην πλάτη που στέκεται στο ένα πόδι πάνω σε μια τάβλα που ακουμπάει πάνω σε έναν τροχό που κινείται, ενώ στα δυο του χέρια ισορροπεί πάνω σε καλαμάκια μικρά πιάτα, να έχει ευκολότερη δουλειά.
Και ασχολούμενη με το να κρατάει πιατάκια και ισορροπίες, να τους έχει όλους ήρεμους και ικανοποιημένους, τελικά χάνει χρόνο από το να διοικήσει ό,τι καλείται να διοικήσει. Και πλέον δεν είναι καλή μάνατζερ.
Οδηγίες προς υποψήφια Girl Bosses
Ο τρόπος να αλλάξει αυτό δεν είναι ούτε εύκολος και δεν θα είναι και γρήγορος. Μια γυναίκα επικεφαλής δεν πρέπει να φοβάται να είναι αποφασιστική και ευθύς επειδή κάποιος θα παρεξηγηθεί. Ούτε πρέπει να φοβάται τις δύσκολες ή σκληρές αποφάσεις. Παίρνει συχνά τέτοιες σε όλη της τη ζωή. Απλώς δεν παίρνει ποτέ credit για αυτές.
Και πρέπει να είναι δίκαιη. Να δίνει τα εύσημα σε μια άλλη γυναίκα για κάτι που έκανε ή πρότεινε (και που σπάνια δίνει ένας άντρας ανώτερος) και να δίνει ίσες ευκαιρίες σε γυναίκες και άντρες για μια π.χ. προαγωγή, γιατί, αντίθετα με έναν άντρα αφεντικό, ξέρει ότι και να μείνει έγκυος μια γυναίκα, θα γυρίσει και θα είναι εξίσου γαμάτη με πριν. Άρα όχι, δεν είναι αναλώσιμη ή πρέπει να παραβλέπεται γιατί μπορεί να τολμήσει κάποτε να κάνει παιδί.
Και πρέπει να είναι αυστηρή. Το ζητούμενο σε κάθε δουλειά είναι να γίνει η δουλειά. Και κάποιοι κάνουν αυτό που πρέπει και κάποιοι όχι. Είναι ΟΚ να επιπλήξει, να διορθώσει ακόμα και να απομακρύνει κάποιον. Ανεξάρτητα από το φύλο του.
Και δικαιούται να είναι φιλόδοξη και να δίνει εύσημα στον εαυτό της, να κοκορευτεί αν πετύχει κάτι σημαντικό. Πόσες πια ταινίες και σειρές να δούμε ακόμα όπου άρρενες power execs κάνουν hi-five για το deal που έκλεισαν, ενώ οι αντίστοιχες γυναίκες χαμογελούν αινιγματικά σαν σεμνότυφες Μόνα Λίζα;
Αλλά δεν χρειάζεται και να αλλάξει τη φύση της. Ναι, οι γυναίκες έχουμε μεγαλύτερη ευαισθησία, συναισθηματική νοημοσύνη και ανθρωπισμό. Και αυτά είναι τεράστια προτερήματα σε οποιονδήποτε ηγέτη. Γιατί έτσι μπορεί να εμπνεύσει, να δώσει κίνητρα και να κάνει ανθρώπους να ανθίσουν και να εξελιχθούν. Τα έχει πει και ο Obama. Τα έχει πει και η ιστορία (πόσες γυναίκες έχουν οδηγήσει κυβερνήσεις σε φρικτούς πολέμους και γενοκτονίες και πόσοι άντρες;).
Κυρίως όμως δεν πρέπει να πει το απλοϊκό “θα κάνω ό,τι γουστάρω και σε όποιον αρέσει”. Γιατί δεν θα το πετύχει. Χρειάζεται την ομάδα της. Όπως και η ομάδα της χρειάζεται αυτήν.
Τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η Δεσποινίς Διευθυντής είναι καλά κρυμμένα και παντού. Γι’ αυτό και είναι δύσκολο να λυθούν. Ο κλασικός μάτσο σεξιστούλης που θεωρεί ότι οι γυναίκες κάνουν μόνο για γραμματείς και μάνες ανήκει πια στο παρελθόν (ή θεωρείται τόσο γραφικός και περιθωριοποιημένος που πλέον έχει μαζευτεί στο λαγούμι του).
H Δεσποινίς Διευθυντής καλλιεργώντας μια κουλτούρα ειλικρίνειας, αυθυπαρξίας και ένα περιβάλλον όπου τα πράγματα δεν είναι ποτέ προσωπικά (ούτε οι καλές ούτε οι κακές στιγμές), αλλά επαγγελματικά και μαζί ανθρώπινα κάνει μια καλή αρχή.
Και σε κάθε περίπτωση υπάρχουν καλές και κακές γυναίκες ηγέτες. Όπως και άντρες. Αλλά τουλάχιστον ας τις αφήσουμε όντως να δείξουν τις ικανότητες και τις προσωπικότητές τους αντί να τις προαποφασίζουμε και να τους τις φοράμε καπέλο.