Emily Grossman: Η βιολόγος και ηθοποιός που προωθεί το κλάμα

Xωράει στο βιογραφικό της,  τις λέξεις “ηθοποιός” και “μοριακή βιολόγος” και περνάει τις μέρες της στη Βρετανία για να συζητάει με απλά λόγια, για την επιστήμη. Πριν περίπου ένα χρόνο, συμμετείχε μάλιστα και σε ένα debate που την έκανε ευρέως γνωστή, καθώς δε δίστασε να απαντήσει σε όσα έλεγε ο νομπελίστας Tim Hunt για τις γυναίκες επιστήμονες και για το ότι πρέπει να δουλεύουν σε χωριστά εργαστήρια από τους άντρες, καθώς κλαίνε και είναι ευαίσθητες. Από τότε, η Grossman έχει γίνει κατά κάποιο τρόπο ambassador του κλάματος. 

Με δεδομένο ότι και εγώ αγαπώ το κλάμα ως τρόπο έκφρασης, δε γινόταν να μη συναντήσω αυτή τη γυναίκα από κοντά. Στην πρώτη επίσκεψη της στην Αθήνα που έγινε στο πλαίσιο των προκριματικών για το FameLab, έκανα μια κουβέντα μαζί της, για να δω πως βλέπει τον κόσμο αλλά και να τη ρωτήσω γιατί θεωρεί τόσο σημαντικό το να εκδηλώνουμε ανοιχτά τις ευαισθησίες μας. Απλή, γελαστή, στο διάλειμμα από του masterclass στο οποίο μιλούσε και με ένα κομμάτι πίτσα στο χέρι, ξεκίνησε να μου απαντάει στις ερωτήσεις που είχα να της κάνω σε άπταιστα σπαστά αγγλικά.

Όπως φάνηκε, η αγάπη της για την επιστήμη ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, όταν ο γιατρός πατέρας  της άρχισε να της κάνει ερωτήσεις για να τις εξάψει την φαντασία. Ερωτήσεις όπως”‘ήξερες ότι οι άνθρωποι κάποτε ήμασταν μαϊμούδες” και άλλα τέτοια, έκαναν την μικρή Emily να μη βλέπει την επιστήμη ως κάτι ξερό χωρίς συναίσθημα. Κάπως έτσι, μεγαλώνοντας θέλησε να ασχοληθεί και επαγγελματικά. Όμως, το πρώτο της βήμα στις επιστήμες, ήταν στραβό.

Όταν πήγα στο Πανεπιστήμιο για να σπουδάσω Φυσική, ήμουν το μόνο κορίτσι. Καθώς πριν ήμουν σε σχολείο θηλέων, ήταν η πρώτη φορά που ήμουν κάπου με τόσους άντρες. Στην αρχή το είδα σαν πρόκληση, είπα ότι είναι ευκαιρία να δείξω τι μπορώ να κάνω. Με τον καιρό όμως έχασα την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου.

Όπως προσθέτει, τα αγόρια έδειχναν πάντα πιο σίγουρα για τους εαυτούς τους, έκαναν πλάκα και με τη συμπεριφορά τους, την έκαναν να αισθάνεται ότι ήταν καλύτερα από εκείνη. “Σιγά σιγά άρχισα να νιώθω ότι δεν ήμουν αρκετά καλή γι’ αυτό, ότι δεν ήταν σωστό να ήμουν εκεί” προσθέτει.

Τελικά, αποφάσισε να τα παρατήσει, όμως, κάτι την προβλημάτισε αφού είχε πάρει ήδη την απόφαση της. Όταν είδε τους βαθμούς της, διαπίστωσε ότι τα είχε πάει πολύ καλά, πολύ καλύτερα και από κάποιους συμφοιτητές της. “Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ τι έτρεχε. Τι με έκανε να πιστεύω ότι δε μπορώ. Δεν είναι θέμα των αγοριών τόσο, είναι θέμα δικό μας, γι’ αυτό θέλω να ενθαρρύνω τις γυναίκες που θα βρεθούν σε ένα τέτοιο περιβάλλον να συνεχίσουν, να βρουν πρότυπα, να μην τα παρατάνε” προσθέτει.

Πριν κάνει την ενθάρρυνση των γυναικών δουλειά της, σπούδασε μοριακή βιολογία και αργότερα έγινε ηθοποιός. “Δε φοβήθηκες να συνδυάσεις δύο τόσο διαφορετικά αντικείμενα” τη ρωτάω. “Όταν έκανα το Phd νόμιζα ότι αυτά τα δύο κομμάτια του εαυτού μου ήταν πολύ διαφορετικά το ένα από το άλλο. Νόμιζα ότι έπρεπε να μείνουν ξεχωριστά” σημειώνει. Θεωρούσε ότι όταν ήταν βιολόγος, έπρεπε να ήταν ψυχρή και να μην αφήνει την ευαίσθητη πλευρά της να φανεί και όταν ήταν ηθοποιός, να μην αφήνει την επιστήμονα να βγει από μέσα της.

Τώρα συνειδητοποιώ ότι η επιστήμη μπορεί να ωφεληθεί από τη δημιουργικότητα και την ευαισθησία των ανθρώπων.

Σήμερα, λοιπόν, μπορεί και όλα αυτά που αγαπάει τα χωράει σε ένα πεδίο. “Επιτέλους συνδυάζω τα πάθη μου για την επιστήμη, την επικοινωνία και την παρουσίαση. Μου αρέσει να μιλάω για την επιστήμη και να βοηθάω τον κόσμο να μπορέσει να επικοινωνήσει αυτό που αγαπάει ή το επιστημονικό πεδίο που έχει επιλέξει” σημειώνει.

Εμφανίζεται στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση αλλά και στο YouTube μπορείς να την βρεις να σε διάφορα βιντεάκια, στα οποία εξηγεί τη ζωή μέσα από την επιστήμη. Όπως για παράδειγμα γιατί γαργαλιόμαστε! Η ίδια, άλλωστε, βασισμένη στα “γιατί” της, θέλησε να ασχοληθεί με τις θετικές επιστήμες.  “Γιατί ένα πουλί στέκεται στον αέρα ακόμα και όταν σταματάει και κουνάει τα φτερά του; Γιατί στο νερό της μπανιέρας το σαπούνι φαίνεται σε άλλο σημείο από ότι είναι; Είναι μαγεία. Επιστήμη είναι να αναρωτιέσαι για τον κόσμο και να βρίσκεις απαντήσεις” αναφέρει.

Στη συζήτηση, της λέω ότι “εγώ δεν είμαι άνθρωπος της φυσικής” και εκεί πάνω στέκεται για να μου πει ότι αυτό ακριβώς είναι  που πρέπει να αλλάξει στις αντιλήψεις μας. “Τι σημαίνει δεν είμαι άτομο της φυσικής; Πρέπει να αλλάξουμε το ότι συχνά αντιλαμβανόμαστε την επιστήμη ως κάτι κρύο, χωρίς συναίσθημα” προσθέτει.

Καθώς η κουβέντα φτάνει ξανά στο “συναίσθημα” τη ρωτάω για το περιστατικό με τον Tim Hunt. Πρόκειται για έναν επιστήμονα ο οποίος είπε ότι το πρόβλημα με τις γυναίκες στα εργαστήρια, είναι ότι συχνά υπάρχουν έρωτες και αυτό αποδιοργανώνει τα πράγματα. Επίσης, όμως, είπε ότι οι γυναίκες συχνά κλαίνε όταν τις κριτικάρουν και “για το καλό της επιστήμης τα εργαστήρια πρέπει να χωρίζονται βάση φύλου”. Η Emily, πήρε αμέσως θέση στις σεξιστικές ρητορικές του Hunt.

“Δεν είναι κακός. Αλλά για μένα ήταν ξεκάθαρο ότι το σχόλιο του ήταν ανεύθυνο, δεν ήταν σωστό” αναφέρει. “Νομίζω ότι δεν πρότεινε σοβαρά τον διαχωρισμό, το είπε απλά για πλάκα. Αλλά και στην πλάκα είναι λάθος να υπερτονίζεις ότι κάποιες γυναίκες κλαίνε και αυτό είναι πρόβλημα. Μερικοί άνθρωποι, θα το ακούσουν, θα ταυτιστούν και κάποιες γυναίκες θα αναρωτηθούν: επειδή κλαίω δεν κάνω για επιστήμονας;” προσθέτει.

Στην ουσία του πράγματος, θεωρεί τέτοια σχόλια δείχνουν ακριβώς τον πυρήνα του προβληματισμού της. “Δείχνουν τη δυσκολία που έχουν οι γυναίκες στο να μπουν σε χώρους που είναι ανδροκρατούμενοι”, σημειώνει και προσθέτει ότι η δυσκολία έχει να κάνει με το ότι όταν μπαίνουν “πρέπει” να συμπεριφέρονται όπως οι περισσότεροι άντρες, πιο μετρημένα και να μην εκφράζουν όσα νιώθουν.

Προωθώ τον συναισθηματισμό. Η ευαισθησία είναι πολύ στιγματισμένη και ειδικά για τους άντρες. Από τη μυθολογία και την ιστορία, έχουμε παραδείγματα το ότι το να κλαις ήταν σημάδι γενναιότητας. Τους τελευταίους αιώνες άλλαξε αυτό και έγινε σημάδι αδυναμίας.

”Οι άντρες δεν κλαίνε και αυτό είναι καταστροφικό, οδηγεί σε κατάθλιψη και πίεση. Οι γυναίκες εκφράζονται περισσότερο και γιαυτό το κλάμα έχει ταυτιστεί με τη γυναικεία φύση. Όλοι είμαστε συναισθηματικοί απλά κάποιοι το αφήνουμε να φανεί” μου λέει και της κάνω πλάκα ότι μου κάνει εντύπωση που μια γυναίκα που παλεύει κατά του σεξισμού, μιλάει με τόσο ένταση και για τους άντρες.  “Θέλω να στηρίξω τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Θέλω να αναγνωριστεί ως κάτι θετικό να εξωτερικεύουν τα συναισθήματα τους”  απαντάει.

Τη ρωτάω, λοιπόν, γιατί θεωρεί ότι είναι τόσο σημαντικό να υπάρχει συναίσθημα στα εργαστήρια. “Το να είσαι συναισθηματικά ανοιχτός μπορεί να σε βοηθήσει να είσαι συμπονετικός και στην επιστήμη πρέπει να είσαι συμπονετικός για να βοηθήσεις στις ζωές ανθρώπων. Όταν έκανα το Phd νόμιζα ότι οι επιστήμονες είναι αυτόνομες προσωπικότητες και είναι τα πάντα θέμα σκέψης και ανάλυσης. Όμως, όσο πιο πολύ μιλάω για την επιστήμη καταλαβαίνω ότι είναι ομαδική δουλειά. Πως η επιστήμη ωφελείται όταν πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι έρχονται μαζί” αναφέρει. “Θέλω να δείξω ότι δεν είναι απλά εντάξει να υπάρχουν συναισθήματα στην επιστήμη, αλλά είναι αναγκαίο”.

Άρα, χρειάζονται περισσότερες γυναίκες, μου εξηγεί. “Χρειαζόμαστε τις γυναίκες  στην επιστήμη. Χρειαζόμαστε τη διαφορετικότητα. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η διαφορετικότητα στις ομάδες, φέρνει καλύτερα αποτελέσματα. Πως μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα του κόσμου, αν βγάζουμε εκτός κάποιες ομάδες ανθρώπων; Θέλουμε τους καλύτερους από κάθε ομάδα” σημειώνει.

Τη ρωτάω να μου πει αν πιστεύει ότι κάτι αλλάζει προς αυτή την κατεύθυνση και απαντάει θετικά. “Τα πράγματα αλλάζουν αυτή την στιγμή και θα συνεχίζουν να αλλάζουν. Όσο πιο έντονη γίνεται η διαφορετικότητα, τόσο οι συμπεριφορές θα αλλάζουν. Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα στιγμή για την ανθρωπότητα. Πιστεύω ότι η επιστήμη δε θα μείνει ανεπηρέαστη” αναφέρει.

Πριν κλείσουμε τη κουβέντα μας, ζητάω να μου μιλήσει για τους στόχους της και μου λέει ότι δε μπορεί να σκεφτεί πάρα πολύ μακροπρόθεσμα.

Οι στόχοι μου αλλάζουν κάθε βδομάδα. Θέλω να συνεχίσω να εμπνέω τους ανθρώπους να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους, να κάνουν αυτό που θέλουν να κάνουν, να υποστηρίζω όσους είναι συναισθηματικοί και να ταξιδεύω.

Με το ίδιο χαμόγελο που είχε σε όλη την κουβέντα, μου έσφιξε το χέρι και με ευχαρίστησε με τη χαρακτηριστική βρετανική της προφορά για τη συνέντευξη, η οποία όπως μου είπε ήταν και η πρώτη που δίνει εκτός της χώρας της. Σε λίγο, θα συνέχιζε να μοιράζεται γνώση με τους υποψήφιους για τον διαγωνισμό του FameLab και εγώ θα είχα ένα μεγάλο χαμόγελο ικανοποίησης, γιατί γνώρισα ακόμα μια υπέροχη γυναίκα.

*Το FameLab competition 2016 στις εργασίες του οποίου δίδαξε η Emily Grossman, διοργανώνεται από το British Council, σε συνεργασία με το Hub Science.  Φέτος κλείνει 10 χρόνια και ο μεγάλος τελικός θα διεξαχθεί το Σάββατο 09 Απριλίου 2016, στις 21.00 στο αμφιθέατρο της  Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων  (Πειραιώς 100, Κεραμεικός). Το FameLab competition εντάσσεται στα πλαίσια του Athens Science Festival #ASF16. Η είσοδος είναι ελεύθερη.