#bOObs: Η Σύλβια Κουβέλη θέλει να φωτογραφήσει το γυμνό σου στήθος (για το καλό του)

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Ένα απόγευμα, λοιπόν, στα τέλη του Σεπτέμβρη συνάντησα στο σπίτι της στα Κάτω Πετράλωνα μία γυναίκα που πραγματικά με ενέπνευσε πολύ και μου δημιούργησε πολύ θετικά συναισθήματα. Το όνομα αυτής; Σύλβια Κουβέλη.

Η Σύλβια είναι ανεξάρτητη φωτογράφος με πάθος για την φωτογραφική καταγραφή καθημερινών κοινωνικών καταστάσεων και εξιστόρηση γεγονότων μέσα από τον φακό της. Απόφοιτος του Ιονίου Πανεπιστημίου και έχοντας ζήσει σε 5 χώρες, έχει καταφέρει να συνδυάσει την αγάπη της για τις γλώσσες και το πάθος της για την φωτογραφία με κοινωνικές δράσεις. Στη Βαρκελώνη έμαθε την τεχνική και την τέχνη της φωτογραφίας, λαμβάνοντας ερεθίσματα από διάφορους δασκάλους. Σήμερα, ασχολείται επαγγελματικά με τη φωτογραφία και το ψηφιακό μάρκετινγκ και μέσω συνεργασιών με κοινωνικές επιχειρήσεις, συνεχίζει να χρησιμοποιεί την φωτογραφία ως εργαλείο ευαισθητοποίησης για κοινωνικά ζητήματα. Είναι μέλος του Διεθνούς Συλλόγου Οπτικής Κοινωνιολογίας (IVSA) και εθελόντρια φωτογράφος του PhotoAid Greece. Τον Ιούνιο του 2018 παρουσίασε δουλειά της στο Πανεπιστήμιο Paris-Saclay στο πλαίσιο του 36ου Συνεδρίου Οπτικής Κοινωνιολογίας. Τον Ιανουάριο του 2018 συμμετείχε στο Humans for Change Summit στην Κωνσταντινούπολη, ως Social Innovator με το φωτογραφικό της έργο. Φωτογραφίες της έχουν εκδοθεί στον τύπο (Καθημερινή, LiFO κα.) και έχουν εκτεθεί σε Βαρκελώνη και Αθήνα. 

24MEDIA

Το νέο της και πολύ σημαντικό project ακούει στο όνομα #bOObs. Αυτό αποτέλεσε και την αφορμή για να την συναντήσω. Aπό το όνομά του θα καταλάβεις εύκολα πως μιλάμε για στήθη ή μάλλον βυζιά (όπως εκείνη τα αποκαλούσε σε όλη της την αφήγηση).

Τι είναι το #bOObs

«Το #bOObs είναι ένα φωτογραφικό πρότζεκτ με σκοπό την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες που ποζάρουν δεν είναι μοντέλα και φωτογραφίζονται οικειοθελώς, δείχνοντας το στήθος τους με υπερηφάνεια. Προς το παρόν έχουν φωτογραφηθεί πάνω από 50 γυναίκες και ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς. Ανάμεσά τους θα βρεις την γειτόνισσά σου, τη φίλη σου, την αδερφή σου και (μακάρι) τον εαυτό σου».

Η αρχή της ιδέας και η ανάγκη πίσω από αυτή

«Δεν το είχα σκεφτεί να το κάνω. Προέκυψε κάνοντας μια δική μου έρευνα για το στήθος, τη μόδα στην Ελλάδα, τι παίζει με τον γυμνισμό, το topless κλπ. Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση ότι στην Ελλάδα δεν συναντάς συχνά γυναίκες να κάνουν topless μπάνιο στη θάλασσα και όπου υπάρχουν οι περισσότεροι τις κοιτούν λιγάκι περίεργα. Συγκριτικά, για παράδειγμα, με την Ισπανία, όπου και διέμενα πριν μερικά χρόνια, εκεί τα πράγματα είναι πολύ πιο φυσιολογικά και cool. Οικογένειες πάνε στην παραλία με άλλες οικογένειες και συγγενείς και κάνουν topless μπάνιο όλοι μαζί. Η εικόνα αυτή δεν φαντάζει περίεργη σε κανέναν εκεί. Γυρνώντας, λοιπόν, στην Ελλάδα άρχισα να ψάχνω το νομικό κομμάτι, μήπως και ανακαλύψω γιατί εδώ δε συμβαίνει αυτό. Τελικά δεν υπάρχει κάτι νομικό πίσω από αυτό. Είναι απλά η νοοτροπία μας. Και εκεί, λοιπόν,που έψαχνα στο διαδίκτυο για το γυναικείο στήθος και τα ταμπού στην Ελλάδα, έπεσα πάνω σε ένα θέμα για τον καρκίνο του μαστού. Ψάχνοντας αρκετά συνειδητοποίησα πως δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση για αυτό το τόσο σημαντικό θέμα. Και ενώ γίνονται πολλές καμπάνιες κάθε χρόνο στην Ελλάδα, τελικά δε γίνονται αρκετές ή δε γίνονται αρκετές για όλες τις ηλικίες. Η στόχευση είναι κυρίως για πιο μεγάλες γυναίκες. Εκεί μου γεννήθηκε η ανάγκη να κάνω κάτι για αυτό. Να βρω έναν τρόπο να μιλήσω σε όλα τα ηλικιακά groups».

24MEDIA

«Άρχισα να συζητάω το θέμα με φίλες και γνωστές, για τις εμπειρίες τους και προσπαθούσα να καταλάβω αν πραγματικά γνωρίζουμε όσα πρέπει για τον καρκίνο του μαστού. Εγώ δεν έχω κάποια προσωπική εμπειρία στην οικογένεια ή στο στενό μου περιβάλλον και άρχισα να νιώθω πολύ έντονα πως δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση και πως οι περισσότερες εικόνες που βλέπουμε για τον καρκίνο του μαστού είναι σχεδιάκια ή ασαφείς εικόνες, όπως για παράδειγμα το ροζ κορδελάκι.»

Τα ταμπού για το γυναικείο στήθος και η έλλειψη πλήρους ενημέρωσης ήταν οι λόγοι που με οδήγησαν να τρέξω το φωτογραφικό μου project «#bOObs».

«Σκέφτηκα οκ, πώς θα καταφέρουμε να δείξουμε την πραγματικότητα; Κι εκεί είπα αμέσως μέσα μου πως πρέπει βασικά να δείξουμε τα βυζιά μας. Και είπα «βυζιά» και αμέσως αναρωτήθηκα από μέσα μου γιατί λέμε καρκίνο του μαστού, αφού όταν μιλάμε μεταξύ μας οι γυναίκες «βυζιά» λέμε, όχι μαστό. Και αμέσως μου ήρθε η εικόνα των bOObs, που τα δύο ΟΟ είναι κεφαλαία και σε παραπέμπουν στα βυζιά. Το hashtag το χρησιμοποίησα για να διαδοθεί πιο εύκολα το μήνυμα. Δυστυχώς όμως, τα social media και ειδικά το Facebook δεν βοηθούν σε αυτό, μιας και μπλοκάρουν φωτογραφίες με γυμνό. Προσωπικά μου έχουν κλείσει το λογαριασμό μου επειδή δημοσιεύω εκεί φωτογραφίες με στήθη γυναικών και πραγματικά εκνευρίζομαι που συμβαίνει αυτό, ενώ την ίδια στιγμή αφήνουν σέξι ημίγυμνες φωτογραφίες γυναικών.»

24MEDIA

Η υλοποίηση του project και η σημασία της παρέας

«Η πρώτη που φωτογραφήθηκε ήταν μια φίλη μου, με την οποία και συνεργαζόμαστε σε κάποια άλλα φωτογραφικά projects. Άκουσε την ιδέα μου και δέχτηκε αμέσως. Η πρώτη οργανωμένη φωτογράφιση «#bOObs» όμως έγινε στις 12 Δεκεμβρίου του 2017 με φίλες και φίλες φίλων. Είχαμε μαζευτεί πολλές εκείνη την ημέρα. Μετά έστελνα σε όσους γνωστούς είχα και τους ζητούσα να συμμετάσχουν, αν φυσικά το επιθυμούσαν. Όλο αυτό διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, αν και πραγματικά τη μεγάλη διαφορά την έκανε το Instagram».

«Γενικά προτιμώ να μην έρχονται μία-μία στις φωτογραφίσεις αλλά όλες μαζί, αν φυσικά το επιθυμούν. Αν θέλουν μόνες τους, κανένα πρόβλημα. Καμία βέβαια δε μου το έχει ζητήσει προς το παρόν. Ο σκοπός μου είναι να συναντήσω αρκετές γυναίκες μαζί, να πιάσουμε όλες μαζί την κουβέντα, να συζητήσουμε τι εμπειρίες έχει η καθεμία γύρω από τον καρκίνο του μαστού, τι γνώσεις, να συγκρίνουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις, να πιούμε τον καφέ μας ή το κρασάκι μας (ανάλογα με την ώρα) και με αυτόν τον παρεΐστικο τρόπο να ενημερωθούμε όλες ουσιαστικά για αυτό το τόσο σοβαρό θέμα».

24MEDIA

Αυτό που με ενθουσίασε περισσότερο όσο μιλούσε η Σύλβια ήταν η σημασία που έδινε στην παρέα, στην ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων, μα πάνω από όλα στην ανάγκη της να μάθει στις γυναίκες που συμμετέχουν στο project ουσιαστικά πράγματα γύρω από το στήθος. Όσο μου μιλούσε μου έδειχνε παράλληλα στον υπολογιστή της την παρουσίαση που τους κάνει πριν φωτογραφηθούν, η οποία πραγματικά είναι άκρως ενδιαφέρουσα και ενημερωτική. Με απλές εικόνες και λόγια σε φέρνει πιο κοντά με ένα σημείο του σώματός σου με το οποίο ίσως και να μην έχεις ασχοληθεί όσο πρέπει. Το σημαντικότερο βέβαια κομμάτι της ενημέρωσης είναι οι τρόποι για σωστή αυτοεξέταση. Αλήθεια πόσες από εμάς γνωρίζουμε πώς να εξετάζουμε σωστά μόνες μας το στήθος μας; 

«Τους κάνω πάντα παρουσίαση για το τι σημαίνει στήθος και τους δίνω μερικά facts πάνω σε αυτό. Φροντίζω να τους δείχνω εικόνες με την ανατομία του στήθους, μιας και για τις περισσότερες από εμάς είναι μια πολύ ξένη και αλλόκοτη εικόνα. Δεν είναι κάτι που θες να δεις και να πεις ”είμαι έτσι”. Από τα πιο ουσιαστικά μέρη της παρουσίασής μου είναι να συζητάμε για τον σωστό τρόπο αυτοεξέτασης. Μαθαίνουμε γιατί πρέπει να το κάνουμε όταν είμαστε όρθιες, σκυμμένες, μπροστά σε καθρέφτη ή ακόμα καλύτερα στο ντους. Στο τέλος δείχνω πάντα ένα βιντεάκι με διάφορα στατιστικά για τον καρκίνο του μαστού και εξηγούμε γιατί είναι πολύ βασικό να μιλάμε για αυτό το θέμα, να εξεταζόμαστε τακτικά και να μην μας πιάνει ο κλασικός στρουθοκαμιλισμός για όσα θέματα μας φοβίζουν και δε θέλουμε να έρθουμε σε επαφή με αυτά. Μετά την φωτογράφιση τους ζητάω να μου συμπληρώσουν και ένα ερωτηματολόγιο, που στο τέλος τους δίνω τις σωστές απαντήσεις. Ουσιαστικά αυτό το κάνω για να δει η καθεμιά τους πόσο καλά γνωρίζει όλα όσα πρέπει για τον καρκίνο του μαστού».

24MEDIA

«Θεωρώ πως μας αφορά όλες κι ας μην υπάρχει ιστορικό. Κάνοντας τις φωτογραφίσεις έχω συνειδητοποιήσει πως οι πιο ενημερωμένες είναι αυτές που το έχουν περάσει στην οικογένειά τους. Οι υπόλοιπες δε γνωρίζουν πολλά και είναι τραγικό αυτό, γιατί έχεις φτάσει σε ένα σημείο να σε έχει πατήσει το αμάξι για να μάθεις να μην περνάς απέναντι με κόκκινο.»

«Όσον αφορά τη φωτογράφιση, μπαίνει μία-μία μέσα. Η διαδικασία είναι πολύ σύντομη. Είναι δύο φωτογραφίες (θα παρουσιαστούν ως δίπτυχο), η πρώτη είναι εντελώς ουδέτερη (μία κοπέλα το έχει περιγράψει ως φωτογραφία ταυτότητας βυζιών), με τα χέρια κάτω και η δεύτερη είναι κονσεπτική. Η καθεμιά πιάνει τα βυζιά της όπως επιθυμεί και φωτογραφίζεται όπως αισθάνεται εκείνη καλύτερα. Μου αρέσει να βλέπω να τα αγκαλιάζουν με αγάπη. Πολλές από αυτές έχουν παλέψει πολύ για αυτά»

Όχι στα πρόσωπα. Μοναδικός πρωταγωνιστής το στήθος

«Σκοπός του project μου είναι να εστιάσουμε στο στήθος και μόνο. Γιατί; Μα φυσικά για να καταλάβουμε πως δεν έχει σημασία ποιος κρύβεται πίσω από την φωτογραφία. Ο καρκίνος του μαστού δεν κάνει άλλωστε διακρίσεις. Δε «χτυπά» ανάλογα με το πώς δείχνει ο καθένας μας. Όπως, λοιπόν, ο καρκίνος δεν κάνει διακρίσεις, έτσι και εδώ δεν κάνουμε διακρίσεις. Εστιάζουμε μόνο σε αυτό το μέρος του σώματος και θέλουμε να πούμε ”αυτά είναι βυζιά, δείτε τα δεν πειράζει. Τα έχουμε βγάλει όλες έξω, είναι εκεί για να τα δείτε. Και είναι εκεί για να τα δείτε γιατί έτσι είναι”».

Με αυτό το project θέλω να δείξω ότι όλα τα βυζιά είναι φυσιολογικά βυζιά και πως είναι εντάξει να μην έχουμε τα βυζιά που μας δείχνουν στις διαφημίσεις. Σημασία έχει να τα αγαπάμε όπως ακριβώς είναι.

«Είναι πολύ φυσιολογικό, για παράδειγμα, όταν έχεις κάνει δύο παιδιά να σου έχουν πέσει ή όταν έχεις πάρει κιλά να σου φουσκώσουν απότομα ή το ένα να είναι πιο ψηλά από το άλλο ή να είναι αλλήθωρα ή να έχεις κάνει εγχείρηση για να μειώσεις το μέγεθός τους και να σου έχουν μείνει σημάδια ή να έχεις κάνει μαστεκτομή. Όλα τα βυζιά είναι φυσιολογικά».

Σε ερώτησή μου αν θα σκεφτόταν να πάει ένα βήμα παραπέρα το project κάποια στιγμή και να σπάσει ακόμη περισσότερο τα ταμπού δείχνοντας και τα πρόσωπα των γυναικών που συμμετέχουν, η απάντησή της ήταν αρνητική για δύο βασικούς λόγους: πρώτον γιατί με αυτόν τον τρόπο θα περιόριζε ακόμη περισσότερο τον αριθμό ατόμων που θα έπαιρναν μέρος στο project και δεύτερον γιατί στην Ελλάδα είναι πολύ πιθανό οι γυναίκες αυτές να στιγματιστούν αδίκως και να σχολιαστούν αρνητικά γιατί πολύ απλά φωτογραφήθηκαν γυμνόστηθες, έστω και για καλό σκοπό. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε δεν είμαστε σαν χώρα τόσο μπροστά για να δεχτούμε κάτι τέτοιο. Τουλάχιστον όχι ακόμα. Όπως και να έχει βέβαια φωτογραφικά την καλύπτει το συγκεκριμένο concept γιατί εστιάζει ακριβώς εκεί που πρέπει. Και έχει απόλυτο δίκιο.

Από το studio στην έκθεση

Στόχος της Σύλβιας από την αρχή του project ήταν να καταφέρει να παρουσιάσει τα δίπτυχά της στον κόσμο, σε ένα φυσικό χώρο. Καλά τα social media και η απήχησή τους αλλά για εκείνη μεγαλύτερη σημασία είχε να καταφέρει να διοργανώσει μία έκθεση με αυτά, ώστε να έχει ο κόσμος τη δυνατότητα να τα δει από κοντά. Και τα κατάφερε. Η έκθεσή της θα λάβει χώρα στην iFocus Gallery, από τις 23 έως τις 29 Οκτώβρη. Η έκθεση θα περιλάβει 33 φωτογραφίες του #bOObs καθώς και ενημερωτικό υλικό σχετικά με την υγεία του στήθους. Επίσης, στα εγκαίνια θα υπάρξει και παρουσίαση για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, τι πρέπει να προσέχουμε σε διαφορετικές ηλικίες καθώς και τα διαγνωστικά μέσα που διαθέτουμε,  από τον Δρ. Μιχάλη Φιλιππίδη, Γυναικολόγο – Χειρουργό Μαστού, του Mediterraneo Hospital. Όπως μου είπε χαμογελώντας η Σύλβια ήθελε πολύ να μιλήσει ένας ειδικός για τον καρκίνο του μαστού, ο οποίος βέβαια να χρησιμοποιεί απλή ορολογία και να είναι άμεσος, ώστε να γίνεται κατανοητός από όλον τον κόσμο.

24MEDIA

«H επιλογή και η επιμέλεια των φωτογραφιών που θα παρουσιαστούν στην έκθεση θα γίνει από την Δώρα Λαβαζού, δημοσιογράφο, photo editor και φωτογράφο. Είναι η πρώτη φορά που θα συνεργαστούμε. Είναι η ιδιοκτήτρια του iFocus. Την γνώρισα από φωτογραφικούς κύκλους. Μία κοντινή της φίλη φωτογραφήθηκε για το «#bOObs», της μίλησε για αυτό και της άρεσε πάρα πολύ σαν project. Της πρότεινα, λοιπόν, να κάνουμε την έκθεση και δέχτηκε αμέσως. Τις φωτογραφίες  θα τις επιλέξει εκείνη. Και το προτιμώ, καθώς εγώ έχω συνδεθεί συναισθηματικά πολύ έντονα με αυτές. Είναι καλύτερο να τις επιλέξει κάποιος με μια πιο ουδέτερη ματιά. Εγώ πλέον δεν μπορώ να τις δω αντικειμενικά. Κάθε φωτογραφία σημαίνει κάτι για εμένα».

Ο σκοπός του #bOObs

Η Σύλβια ελπίζει ότι το «#bOObs» θα έχει ένα οπτικά δυνατό αποτέλεσμα που θα καθηλώσει τόσο τους συμμετέχοντες όσο και το κοινό και ότι θα πετύχει τον στόχο του να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με τον καρκίνο του μαστού.

Όσο περισσότερο κόσμο αγγίξει, τόσο πιο πετυχημένη θα είναι η έκθεση. Ο απώτερος στόχος είναι η ενημέρωση, επομένως όσος περισσότερος κόσμος περάσει να δει το project, τόσο πιο επιτυχημένο θα είναι για εμένα.

«Φτάνουμε στο σημείο να φωτογραφιζόμαστε γυμνόστηθες γιατί νιώθουμε εντάξει με το σώμα μας. Ταυτόχρονα ενημερωνόμαστε για τον καρκίνο του μαστού και συνειδητοποιούμε ότι όλες μας είμαστε διαφορετικές αλλά ταυτόχρονα τόσο ίδιες. Είμαστε όλες στο ίδιο λούκι, όπως και να είναι το σώμα μας. Έχει μεγάλη σημασία να έχουμε ουσιαστική επαφή με το σώμα μας και να το αποδεχόμαστε όπως είναι. Να παρατηρούμε κάθε πιθανή αλλαγή σε αυτό. Να το προσέχουμε και να το φροντίζουμε».  

#bOObs | Η Έκθεση

Εγκαίνια: Τρίτη, 23 Οκτωβρίου στις 20:30

Διάρκεια: 23 Οκτωβρίου – 29 Οκτωβρίου 2018

iFocus Gallery | Ακαδημίας 57 & Ιπποκράτους 13