Ειρήνη Παππά: Έφυγε από τη ζωή η «ζωντανή Καρυάτιδα»
- 14 ΣΕΠ 2022
Μαύρα μαλλιά, ακόμα πιο μαύρα μάτια, μία φωνή στιβαρή, μία παρουσία επιβλητική, ένα πρόσωπο που γέμιζε την οθόνη, η Ειρήνη Παππά. Η ηθοποιός που στο μυαλό πολλών ταυτίστηκε με τις ηρωίδες της αρχαίας τραγωδίας, η γυναίκα που ο Αλέκος Σακελλάριος έγραφε στην αυτοβιογραφία του όταν όταν την πρωτοείδε του έμοιαζε με «ζωντανή Καρυάτιδα», εκείνη που ήταν ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα Ελλήνων ηθοποιών με διεθνή καριέρα, έφυγε από τη ζωή.
Η Ειρήνη Παππά γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας στις 3 Σεπτεμβρίου 1926, ως Ειρήνη Λελέκου. Τον Σεπτέμβριο του 2022 μετά από 96 χρόνια έφυγε από τη ζωή έχοντας αποκτήσει το καλλιτεχνικό της όνομα, έχοντας διαγράψει την εμβληματική της πορεία στο θέατρο και τον κινηματογράφο, φτωχαίνοντας ακόμα περισσότερο τον κόσμο της τέχνης.
Η Ειρήνη Παππά γεννήθηκε σε μία οικογένεια δασκάλων και ασχολήθηκε πρώτη φορά με την τέχνη σε ηλικία 15 ετών, όταν ξεκίνησε να χορεύει σε διάφορες εκδηλώσεις. Στη συνέχεια σπούδασε υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, που τότε ονομαζόταν Εθνική Σχολή Κλασικού Θεάτου. Ανάμεσα στους δασκάλους της ήταν ο Πέλος Κατσέλης, ο Δημήτρης Ροντήρης κ.α.
Η πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο έγινε το μακρινό 1948 στην επιθεώρηση Σακελλάριου – Γιαννακόπουλου Άνθρωποι… Άνθρωποι στη Λυρική Σκηνή. Ο άνθρωπος που είδε τη «Ζωντανή Καρυάτιδα» στον δρόμο τη σύστησε στο κοινό τόσο θεατρικά όσο και κινηματογραφικά, αφού την παρουσίασε στον Φίνο και την ίδια χρονιά έπαιξε στην ταινία Χαμένοι Άγγελοι του Νίκου Τσιφόρου.
Η διεθνής κοινότητα τη γνωρίζει το 1951, τότε που προβάλλεται στο Φεστιβάλ των Καννών η ταινία Νεκρή Πολιτεία σε σκηνοθεσία Φρίξου Ηλιάδη. Η Ειρήνη Παππά είχε πλέον περάσει τα στενά σύνορα της Ελλάδας. Τρεις από τις ταινίες στις οποίες έπαιξε ήταν υποψήφιες για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ μία από αυτές, η ταινία Ζ του Κώστα Γαβρά, το κατέκτησε. Οι δύο άλλες υποψηφιότητες αφορούσαν τις ταινίες Ηλέκτρα και Ιφιγένεια του Μιχάλη Κακογιάννη, αυτές που ταύτισαν στο μυαλό των θεατών τις αρχαίες Ελληνίδες με την Ειρήνη Παππά. Η εντύπωση του Αλέκου Σακελλάριου για εκείνη, τελικά έγινε η εντύπωση όλου του κόσμου για εκείνη.
Η Ειρήνη Παππά συμμετείχε σε παραγωγές του Hollywood, ενώ το 1967 έπαιξε και θέατρο στο Broadway. Το εξωτερικό αναγνώρισε το ταλέντο της και το τίμησε. Η Ιταλία την βράβευσε το 2008 με το βραβείο Ρώμη στο αρχαίο θέατρο ostia antica. «Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω, μπορώ μόνο να πω ότι η Αθήνα θα είναι πάντα η μητέρα μου, αλλά η Ρώμη, παράλληλα, είναι δεύτερη μητέρα μου, από ξεκάθαρη επιλογή μου», είχε πει παραλαμβάνοντας το βραβείο της.
Εκεί είχε καταφύγει τα χρόνια της δικτατορίας στην Ελλάδα, καθώς ήταν υποστηρίκτρια του κομμουνισμού. Μεταπολιτευτικά είχε ασχοληθεί με την πολιτική και ήταν μέλος του ΚΚΕ. Οι Ιταλοί που τη φιλοξένησαν τα χρόνια της χούντας την αγάπησαν και της χάρισαν τα προσωνύμια Bella Greca και Irene Nostra.
Στην Ελλάδα τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο το 1995.
Όσο για το επώνυμο Παππά, αυτό προήλθε από τον γάμο της με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Άλκη Παππά. Παντρεύτηκαν το 1947, χώρισαν το 1951, αλλά κράτησε το επίθετό του. Το 2004 είχε αποκαλύψει στην ιταλική εφημερίδα Corrierre della Sera ότι είχε μία «μυστική αγάπη» με τον Marlon Brando. Συναντήθηκαν πρώτη φορά στη Ρώμη το 1954 και τελευταία το 1999 στην Αθήνα.
Ο ανιψιός της Ειρήνης Παππά, Μανούσος Μανουσάκης, γιος της αδερφής της Δέσποινας, μίλησε για τον θάνατό της στο Πρωινό. «Έμεινε στην Κηφισιά με τον ξάδερφό μου. Σήμερα το πρωί πέθανε στις 8. Δεν γνωρίσουμε τα αίτια του θανάτου, αλλά λόγω ηλικίας… και γενικά η υγεία της είχε περάσει περιπέτειες τον τελευταίο καιρό», σημείωσε.
«Την είχα δει πριν λίγες μέρες, πριν δέκα μέρες δεν θέλω να πω τίποτα άλλο. Σας ευχαριστώ. Θα την θυμόμαστε πάντα. Σπουδαίος άνθρωπος, ελεύθερος άνθρωπος, που δεν έκανε ποτέ πίσω σε ότι πίστευε υπέροχος άνθρωπος», πρόσθεσε ο γνωστός σκηνοθέτης.
