Η υπέροχη Susan Sarandon

Μόνο που η Susan Sarandon έκανε κάτι άλλο. Μπήκε στο αεροπλάνο και ταξίδεψε από την άλλη άκρη του κόσμου, στη Λέσβο. Κατέβηκε στο γιαλό, στη Σκάλα Συκαμνιάς, στο σημείο όπου φτάνουν οι βάρκες από απέναντι, ξέχειλες με απελπισία Άπλωσε το χέρι και έσφιξε χέρια, μίλησε, χάιδεψε, παρηγόρησε, έσφιξε παιδιά στην αγκαλιά της. Τους σκούπισε τα δάκρυα, τους άλλαξε τα κρύα, βρεγμένα ρούχα, τα παπούτσια. Πήγε σε καταυλισμούς, σε συσσίτια, μίλησε με εθελοντές, με γιατρούς και υπουργούς, ούρλιαξε για την τεράστια ανθρωπιστική κρίση, για το δράμα που ”παίζεται” σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Και για το ρόλο της Ελλάδας.

”Είμαι εδώ για να τιμήσω τους παππούδες μου, που ήταν μετανάστες”, είπε. ”Ως μάνα τριών παιδιών καταλαβαίνω απόλυτα τι σημαίνει να είσαι μητέρα που κυνηγημένη από τον πόλεμο και την ανέχεια φτάνεις στην ακτή και υποχρεώνεσαι να κάνεις αυτό το αδιανόητο μεγάλο ταξίδι απλά και μόνο για να επιβιώσεις. Μου είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει επωμιστεί μεγαλύτερο βάρος απ’ όσο της αναλογεί και δε νομίζω ότι αυτό είναι δίκαιο. Ας ελπίσουμε ότι σύντομα και οι χώρες που δε συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή της σωτηρίας όλων αυτών των ανθρώπων θα το κάνουν”…..

Για την προσπάθειά της να αναδείξει το προσφυγικό πρόβλημα, η ελληνική Ακαδημία Αθηνών την συμπεριέλαβε στις προτάσεις της για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης.  Κι ας είναι φανερό πως εκείνη δεν δίνει δεκαράκι τσακιστό γι’αυτό.

Η Susan Sarandon φώναξε γιατί απλούστατα, δεν μπορούσε να σιωπήσει. Γιατί το δίκιο και  η δυστυχία του κόσμου – όλου του κόσμου, ανεξάρτητα από καταγωγή, χρώμα, φυλή – την αφορούν. Δεν φταίει αυτή, έτσι τη σχεδίασαν.

Το κορίτσι από το Τζέρσι που έγινε σταρ

Η Σούζαν Άμπιγκειλ Τόμαλιν, όπως είναι το πραγματικό της όνομα, θα κλείσει φέτος τα 70. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 4 Οκτωβρίου 1946 και ήταν το μεγαλύτερο από τα εννέα παιδιά της Ιταλίδας νοικοκυράς Λενόρα Μαρί κι ενός Ιρλανδο-εγγλέζου του Φίλιπ Λέσλι Τόμαλιν – ο πατέρας της είχε εργαστεί ως στέλεχος διαφημιστικής εταιρίας, τηλεοπτικός παραγωγός, τραγουδιστής.

Όταν η οικογένεια μεγάλωσε αρκετά, μετακόμισαν στο Τζέρσεϊ, σε μια μονοκατοικία με κήπο. Οι Τόμαλιν ήταν συντηρητικοί. Η Susan πήρε αυστηρή ανατροφή, σπούδασε σε καθολικά σχολεία και πανεπιστήμια, (φιλοσοφία, όχι υποκριτική, δεν ήθελε καν να γίνει ηθοποιός) και παντρεύτηκε – πριν κλείσει καλά καλά τα 21- το πρώτο αγόρι από τη σχολή με το οποίο έκανε έρωτα. Ο Kρις Σαράντον ήταν μεγαλύτερός της. Σπούδαζε ηθοποιϊα, της διάβαζε ποίηση και την τραβούσε σε παρακμιακά σινεμά, σε ασπρόμαυρες ευρωπαϊκές ταινίες με υπότιτλους Κάποτε – μιας και εκείνη, δούλευε στο θέατρο της σχολής για να βγάζει το χαρτζιλίκι της – την παρακάλεσε να του ”κρατήσει τα λόγια” στην οντισιόν για μια ταινία.

Αλλά, ω ειρωνεία : ο  Κρις απορρίφθηκε, εκείνη όμως την προσέλαβαν, και μάλιστα για ρόλο πρωταγωνιστικό. Έπρεπε να παίξει την ατίθαση κόρη μιας πλούσιας οικογένειας, ένα έφηβο junkie. Βρήκε –  θυμάται σήμερα-  την εμπειρία ”πολύ διασκεδαστική”. Το φιλμ, το ”Joe” ήταν υποψήφιο για Όσκαρ σεναρίου και η Σούζαν πήρε εξαιρετικές κριτικές. Τον επόμενο μήνα βρέθηκε να παίζει σε μια σαπουνόπερα, μετά σε μια άλλη  και μετά το ένα  έφερε το άλλο : κι άλλες σειρές, και άλλες ταινίες, σπουδαίοι ρόλοι στο θέατρο, ταινίες με σπουδαίους συμπρωταγωνιστές, τη Σοφία Λόρεν, τον Μάρλον  Μπράντο, τους Τζακ Λέμον και Γουόλτερ Ματάου, τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, αισθηματικά φιλμ, δραματικά, περιπέτειες, κομεντί – μιούζικαλ όπως το cult ”The Rocky Horror Picture Show” που της έδωσε την ευκαιρία να τραγουδήσει ή το ”Η κουκλίτσα της Νέας Ορλεάνης”, του Λουί Μάλ, που, μάλλον, θα δυσκολευτεί να ξεχάσει. Ήταν μόλις 32 χρονών, έπαιζε την πόρνη μητέρα της Μπρουκ Σιλντς, και είχε σχέση με τον σκηνοθέτη. (σ.σ. με τον Κρις Σαράντον είχαν χωρίσει από το ’79)

Στην καριέρα της, είναι αλήθεια η Σούζαν έχει παίξει πολλές φορές την μητέρα. Της πάει ο ρόλος του «ανθρώπου που φροντίζει» – οι φίλοι της. τη φωνάζουν ”μητερούλα”. Άλλες τόσες έχει υποδυθεί την εκκεντρική, τρελή, αλκοολική, τοξικομανή, τη μάγισσα ή το βαμπίρ. Ρόλους μεγάλους ή μικρούς, αλλά ”με ψωμί”- όπως της αρέσει να λέει –  ιντριγκαδόρικους και ενδιαφέροντες που της χάρισαν πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου (Ατλάντικ Σίτι, Θέλμα και Λουίζ, Lorenzo’s Oil, O Πελάτης). Κέρδισε, τελικά, το βραβείο το  1969 για το ”Θα ζήσω”, ένα φιλμ στο οποίο υποδυόταν μια μοναχή που  προσφέρει πνευματική καθοδήγηση σ’ένα θανατοποινίτη.

Η πιο αμφιλεγόμενη εμφάνιση της στην μεγάλη οθόνη ήταν στο ‘Αίμα και Πόθος’ το 1983, μια ιστορία με βαμπίρ που ‘πάτωσε’ στα ταμεία αλλά έγινε γνωστή για -μάλλον γραφική-  λεσβιακή ερωτική σκηνή ανάμεσα στη Sarandon και την Κατρίν Ντενέβ.

Ήταν το πρώτο mainstream αμερικάνικο φιλμ που περιελάμβανε κάτι τόσο ”ακραίο”. Το τόλμησε κι αυτό. Εκτός από καλλιτεχνικά projects, συμμετείχε και σε εμπορικές επιτυχίες, σε blockbusters ( π.χ. H κυρία και ο ταύρος, Οι μάγισσες του Ίστγουϊκ, Θέλμα και Λουίζ, Η ζωή σε δύο πράξεις, Οι αντάρτες του Μπρόντγουέι, Μαγεμένη, Χορεύετε, Άλφι, Το Άλλοθι, Παραδεισένια Οστά, Cloud Atlas  κ.λπ) που της χάρισαν υποψηφιότητες για Χρυσές Σφαίρες, BAFTA και αμέτρητα ακόμα βραβεία.

Κι όλα αυτά, χάρη στο ταλέντο της; Όποτε τη ρωτάνε, η Σαράντον σηκώνει αδιάφορα τους ώμους. ”Η υποκριτική δεν είναι τόσο περίπλοκο πράγμα. Το να επιβιώνεις ως ανθρώπινο πλάσμαα, αυτό είναι αληθινά δύσκολο”.

The men in her life

Mε τα τεράστια μάτια, τα φλογάτα κόκκινα μαλλιά της και τον χίπικο, ευρωπαϊκό αέρα της, η Σαράντον υπήρξε ανέκαθεν μια σέξι γυναίκα, που τραβούσε τους άντρες, όπως το λουλούδι το μελίσσι. Ο ερωτικός ”φάκελός” της, εκτός από τους Κρίς Σαράντον και Λούι Μαλ, περιλαμβάνει επίσης μια σύντομη σχέση με τον Σον Πεν, άλλη μια με τον σκηνοθέτη Φράνκο Αμούρι, από τον οποίο απέκτησε μια κόρη, την Εύα και – όπως αποκάλυψε πέρυσι-  ένα φλογερό σύντομο ειδύλλιο, με τον ”χαμαιλέοντα” της ροκ. Τον Ντέιβιντ Μπόουϊ.  Με τον τελευταίο, γνωρίστηκαν την εποχή που γύριζαν το βαμπιρικό θρίλερ ”Αίμα και Πόθος” ”Ήταν ένας άντρας που άξιζε τη λατρεία,” δήλωσε η Σούζαν. Και πρόσθεσε : ”Ήταν είδωλο. Καταπληκτικός. Κι η περίοδος που περάσαμε μαζί είχε πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον….”

Το 1988, όταν γύριζε το ”Η κυρία και ο ταύρος” μπήκε στη ζωή της ο Τιμ Ρόμπινς. Ήταν ηθοποιός, σκηνοθέτης, διανοούμενος, πολυπράγμων, ακτιβιστής επίσης. Και 12 χρόνια μικρότερός της. Έμειναν μαζί 23 χρόνια συμπληρώνοντας ιδανικά ο ένας τον άλλο, έκαναν δυο παιδιά (τον 27χρονο Τζακ και τον 24χρονο Μάιλς), δεν παντρεύτηκαν ποτέ.

Η Susan δεν ήθελε, έβρισκε το γάμο, μια φριχτή κοινωνική σύμβαση. Το 2009  χώρισαν όταν ξαφνικά – σύμφωνα με τους δημοσιογράφους των lifestyle εντύπων- ο Τιμ έπαθε κρίση μέσης ηλικίας, έβαψε τα μαλλιά του ξανθοπορτοκαλιά  και τα ‘φτιαξε με μια κοπέλα στην ηλικία της θετής του κόρης. Η Sarandon μάλλον δεν περίμενε αυτή την εξέλιξη στη ζωή της. ”Τότε είναι που θέλεις τις φίλες σου, να μιλάς ασταμάτητα, να περπατάς και να κλαις ως το πρωί” παραδέχτηκε, μιλώντας για την πρώτη περίοδο του χωρισμού της. Πάλεψε πολύ για να σηκωθεί, να αποτινάξει τη θλίψη της.

Έκανε στον καρπό της ένα τατουάζ, με τα αρχικά ANDAND (Α Νew Dawn, A New Day – Μια καινούργια αυγή, μια νέα μέρα).

Έκανε δεσμό  με τον Τζόναθαν Μπρίκλιν έναν νεαρό επιχειρηματία, 31 χρόνια μικρότερό της. Αφοσιώθηκε στη διάδοση του πινγκ πονγκ ανά τον κόσμο κάνοντας δωρεές πολλών χιλιάδων δολαρίων για τον εξοπλισμό σε σχολεία των ΗΠΑ και ανοίγοντας τη λέσχη SpiN, στη Νέα Υόρκη. Και συνέχισε να παίζει στο σινεμά, αναλαμβάνοντας όλο και πιο ανορθόδοξους ρόλους. Επειδή, όπως εξηγεί, ”πάντα επιδιώκω να κάνω πράγματα που με τρομάζουν. Αυτό, στην προσωπική ζωή κάποιου μπορεί να μην ενδείκνυται, αλλά στην καριέρα κάνει καλό”.

Μία ασυνήθιστη γυναίκα

Το μόνο σίγουρο είναι πως η εμφάνισή της Σαράντον στη Λέσβο, στο πλευρό των προσφύγων δεν ήταν τυχαία. Από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα, η ηθοποιός έχει αναπτύξει μεγάλη ακτιβιστική δράση, υποστηρίζοντας προοδευτικές, αριστερές πολιτικές θέσεις, κάνοντας δωρεές, συμμετέχοντας σε διαδηλώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε αντιπολεμικές, αντιρατσιστικές πορείες κ.λπ.

Το 2003 τάχθηκε κατά της εισβολής στο Ιράκ. Αργότερα, συμμετείχε στις διαδηλώσεις του κινήματος Occupy Wall Street, υποστήριξε τους ομοφυλόφιλους και τους transgenders,  φώναξε για τα ζητήματα της φτώχειας στον Τρίτο Κόσμο. Για τη δράση της, έλαβε το 2006 το ανθρωπιστικό βραβείο Action Αgainst  Hunger ενώ έχει τιμηθεί και από τη UΝΙCEF και από άλλες οργανώσεις.

To σημαντικό είναι πως όλα αυτά δεν είναι μια ωραία ”φιλελεύθερη επίφαση” για τα μάτια, ή για τα φώτα. Για κείνη, είναι τρόπος ζωής. Η αντισυμβατική Σαράντον  το βρίσκει φυσικό, στα 70 της να παίζει μια γιαγιά με πρησμένους αστραγάλους στο σινεμά, και την ίδια στιγμή, στις συνεντεύξεις της να μιλάει για τα ”περίεργα” φεστιβάλ τέχνης που της αρέσει να πηγαίνει στην έρημο της Νεβάδα. Για τη μαριχουάνα και τα ”ψυχεδελικά μανιτάρια” που είναι ωραίο να απολαμβάνει κανείς στο Γκραν Κάνιον ή οπουδήποτε αλλού μπορεί να νιώσει ”μικρός μπροστά στο σύμπαν”.

Μπορεί επίσης να ομολογεί, χωρίς αναστολές, πως,  με εξαίρεση τα Όσκαρ, έχει πάει ψιλομαστουρωμένη σε όλες τις απονομές βραβείων, στις οποίες ήταν υποψήφια. Ή, τέλος, να εμφανίζεται στα πρόσφατα SAG Awards, για να μιλήσει για τον Μπόουϊ φορώντας μόνο ένα μαύρο μπούστο- σουτιέν μέσα από ένα άσπρο κοστούμι – μια εμφάνιση που έκανε τα social media να ”βουλιάξουν” από βιτριολικά σχόλια για εξυπνακίστικα αστεία για ”sagging breasts” (πεσμένα στήθη).

Ανάμεσα στους επώνυμους επικριτές της, ήταν και Βρετανός δημοσιογράφος Πιρς Μόργκαν, ο οποίος έγραψε για ”ντύσιμο εντελώς ακατάλληλο” σε ένα αφιέρωμα μνήμης.  Η απάντηση της Σαράντον ήρθε λίγες μέρες αργότερα και ήταν αποστομωτική : αφιέρωσε στον Μόργκαν μια άλλη φωτογραφία της από μια παλιά ταινία της. Πόζαρε φορώντας μόνο το σουτιέν της.

Ήταν ένα τεράστιο, βροντερό χάχανο, ένα κοροϊδευτικό βγάλσιμο της γλώσσας που ξεσήκωσε μια ολόκληρη εκστρατεία συμπαράστασης : δεκάδες γυναίκες άρχισαν να ανεβάζουν φωτογραφίες με το ντεκολτέ τους στο twitter, διαμαρτυρόμενες για τα σεξιστικά σχόλια του Μόργκαν και εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους στη Σούζαν. ”Αυτά τα στήθη έχουν θρέψει 4 παιδιά – πεσμένα ή όχι είμαι περήφανη γι’αυτά”, έγραψε μια από τις followers της.

Όπως και η Sarandon, ήταν μια γυναίκα ένιωθε πως δεν είχε τίποτα να κρύψει, τίποτα για να ντραπεί.  Θα μπορούσε να ποζάρει γυμνή. Ή να ταξιδέψει ως την άλλη άκρη της γης για να παρηγορήσει έναν απελπισμένο. Όπως κάθε Άνθρωπος Αληθινός.

Έχει πει

”Νομίζω πως είμαι ηθοποιός γιατί έχω πολύ δυνατή φαντασία και συναισθηματική κατανόηση. Ποτέ δεν σπούδασα υποκριτική, όμως αυτές ακριβώς οι αρετές είναι που φτιάχνουν έναν ακτιβιστή”.

”Οι νεαροί ηθοποιοί με ρωτάνε: ‘Γιατί το δέρμα σου είναι τόσο υπέροχο; Τι καλλυντικό χρησιμοποιείς;’ Κι εγώ τους λέω ‘Σταματήστε το κάπνισμα, αυτό είναι το μεγάλο μυστικό. Προσπαθήστε να μην πλήττετε και να είστε ευτυχισμένοι. Το γέλιο κάνει καλό στο πρόσωπο. Κάντε πράγματα που σας ευχαριστούν. Αναζητήστε τη συντροφιά των καλών ανθρώπων. Το να αρνείστε τον εαυτό σας δεν κάνει καλό στο πρόσωπο. Δεν πρέπει να είστε ένας πικραμένος, θυμωμένος άνθρωπος. Το μίσος δεν είναι διόλου σέξι. Και χαλάει την επιδερμίδα”.

Το πιο σημαντικό και όμορφο πράγμα στη ζωή είναι να είμαστε αυθεντικοί. Αν έχω μάθει κάτι όσο μεγαλώνω, αυτό είναι ότι πρέπει να είμαστε αληθινοί ως προς τον εαυτό μας και να δουλεύουμε τα όποια θέματα έχουμε. Επίσης, πρέπει να διασκεδάζουμε!

”Γενικά, θα έλεγα ότι οι υπερβολές δεν κάνουν καλό στην ομορφιά, εκτός από ένα πράγμα: δεν υφίσταται το ‘υπερβολικό σεξ’ – εκτός αν πρόκειται για σεξ με πολλούς αγνώστους, χωρίς προφυλάξεις. Το σεξ είναι τέλειο και καλό είναι να το συνεχίζετε όσο περισσότερο μπορείτε”.

Πηγή Φωτογραφιών: © Getty Images / Ideal Image