Κεφάλαιο γονιμότητα: οι πιθανότητες εγκυμοσύνης στα 20, στα 30, στα 40

Στους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής, λόγω των αυξανόμενων επαγγελματικών υποχρεώσεων και τη μεταβολή των κοινωνικών συμπεριφορών όλο και περισσότερες γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με την ανάγκη να αναβάλλουν τη μητρότητα. Παράλληλα, τα media μας προσφέρουν άφθονα παραδείγματα celebrities που επιτυγχάνουν με ευκολία την πολυπόθητη εγκυμοσύνη σε απίθανες ηλικίες, χαρακτηριστικό παράδειγμα η 54χρονη Brigitte Nielsen. Είναι, λοιπόν, πράγματι εφικτό για μία γυναίκα να φέρει εις πέρας μία εγκυμοσύνη μετά τα 45; Η απάντηση στο ερώτημα είναι ΝΑΙ, αλλά…

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Σε αντίθεση με τον άνδρα, ο οποίος παράγει σπερματοζωάρια καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του, η γυναίκα γεννιέται με ένα συγκεκριμένο αριθμό ωαρίων (1-2 εκατομμύρια), ο οποίος ελαττώνεται συνεχώς. Στην εφηβεία έχει περίπου 300.000-500.000 ωάρια και με κάθε καταμήνιο κύκλο κάποια από αυτά ενεργοποιούνται, αλλά μόνο ένα (σπάνια δύο) θα φτάσει στην ωορρηξία. Τα υπόλοιπα αποσύρονται και μαραζώνουν. Έτσι κάθε χρόνο μία γυναίκα χάνει περίπου 13.000 ωάρια και στα 37-38 της χρόνια της έχει μείνει ένας περιορισμένος αριθμός ωαρίων.

Επίσης όσο αυξάνει η ηλικία της γυναίκας φθίνει και η ποιότητα των ωαρίων της καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Σε μία γυναίκα 20-25 χρονών το 90% των ωαρίων της είναι φυσιολογικά, ενώ στα 40 αυτό το ποσοστό κατεβαίνει περίπου στο 10%. Αυτό μεταφράζεται σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό αυτόματων αποβολών αλλά και χρωμοσωμικών παθήσεων, όπως το σύνδρομο Down.

Παρόλα αυτά, θεωρητικά, εφόσον μία γυναίκα έχει φυσιολογική εμμηνορρυσία μπορεί να επιτύχει μία εγκυμοσύνη. Αυτό που αλλάζει είναι η στατιστική πιθανότητα επίτευξης μίας φυσιολογικής κύησης στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. 

Στην ηλικία των 20-25 χρονών, που αντιστοιχεί στην ακμή της αναπαραγωγικής ικανότητας, οι πιθανότητες μίας γυναίκας να μείνει έγκυος είναι περίπου 20-25% κάθε μήνα και 96% μέσα στον πρώτο χρόνο τακτικών ελεύθερων επαφών. Το ποσοστό αποβολών είναι μόλις 9%, ενώ είναι επίσης πολύ χαμηλός ο κίνδυνος κάποιας εμβρυϊκής χρωμοσωμικής ανωμαλίας (πχ. οι πιθανότητες για Σύνδρομο Down σε γυναίκα 22 ετών είναι 1:1500).

Στα 35 οι πιθανότητες κύησης παραμένουν καλές (15-20% κάθε μήνα), όμως αυξάνεται αρκετά η συχνότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Αυτό μεταφράζεται σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό αποβολών (20%), ενώ η συχνότητα του Συνδρόμου Down ανεβαίνει στις 1:350. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συστήνεται η εξέταση του εμβρυϊκού καρυότυπου (DNA) μετά από αυτήν την ηλικία.

Στα 40 οι πιθανότητες μία γυναίκα να μείνει έγκυος πέφτουν στο 5% ανά μήνα, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι πιθανότητες αποβολής (40%) και χρωμοσωμικών παθήσεων. Από τα 45 και μετά οι πιθανότητες μίας εγκυμοσύνης χωρίς ιατρική βοήθεια γίνονται εξαιρετικά χαμηλές και δεν ξεπερνούν το 1%. Παράλληλα τα ποσοστά αυτόματων αποβολών αγγίζουν το 80% και οι χρωμοσωμικές παθήσεις γίνονται όλο και πιο συχνές (κίνδυνος για Σύνδρομο Down στα 45, 1:30). 

Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι μετά τα 35-38 η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται και από τα 40-42 και έπειτα οι πιθανότητες επίτευξης μίας φυσιολογικής εγκυμοσύνης γίνονται όλο και πιο μακρινές. Παρόλα αυτά με τις σύγχρονες Τεχνικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής πολλές γυναίκες μπορούν να ζήσουν τη μητρότητα και να φέρουν στον κόσμο με ασφάλεια ένα υγιέστατο μωρό, ακόμα και σε ηλικίες που παλαιότερα θα φάνταζαν απαγορευτικές. Επίσης, προσφέρεται στις γυναίκες που το επιθυμούν η δυνατότητα να καταψύξουν τα ωάριά τους σε μία ηλικία όπου αυτά είναι ακόμα πολύ καλά ποιοτικά, για να τα χρησιμοποιήσουν στο μέλλον. Μία άλλη πρακτική που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος είναι η Εξωσωματική Γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων. Η συγκεκριμένη τεχνική πραγματοποιείται με ωάρια προερχόμενα από νεαρές δότριες, οπότε και άρτια ποιοτικά. Ενδείκνυται κυρίως σε γυναίκες άνω των 45 ετών και προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα (60-65% πιθανότητες επίτευξης φυσιολογικής κύησης).

Πέραν από τις δυσκολίες σύλληψης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μία εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία επιφέρει και κάποιους περαιτέρω κινδύνους. Οι πιθανότητες διαβήτη κύησης, υπέρτασης και προ-εκλαμψίας αυξάνονται, όπως και τα ποσοστά πρόωρου τοκετού, λιποβαρούς νεογνού και καισαρικής τομής. Οι μέλλουσες μαμάδες θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές όσον αφορά στον έλεγχο του βάρους τους, την αποχή από το κάπνισμα και την υγιεινή στην κύηση, ώστε να ελαττώσουν όσο είναι εφικτό την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Επίσης θα πρέπει να είναι πολύ τυπικές στην παρακολούθηση της εγκυμοσύνης και βέβαια να ακολουθούν προσεκτικά τις οδηγίες του γυναικολόγου τους.

Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, μία γυναίκα μπορεί να γίνει μητέρα και μετά τα 45 αλλά αυτό είναι σπάνιο χωρίς τη βοήθεια της ιατρικής. Δε λείπουν βέβαια παραδείγματα ευχάριστων «εκπλήξεων» αλλά αποτελούν σπάνιες εξαιρέσεις και σίγουρα δεν είναι ο κανόνας. Μία γυναίκα που επιλέγει να γίνει μητέρα σε αυτή την ηλικία δεν πρέπει να χάνει πολύτιμο χρόνο και είναι καλό να επισκεφτεί κάποιον ειδικό σε θέματα γονιμότητας και αναπαραγωγής το νωρίτερο δυνατό. Είναι ο ίδιος ειδικός που κρύβεται στα παρασκήνια πολλών success stories γνωστών celebrities.

* Ευχαριστούμε τον Τζεννάρο Καστάλντο, χειρουργό, μαιευτήρα, γυναικολόγο.

Λεωφ. Ειρήνης 14, 15121

Πεύκη, Αττική

email:castaldo-gennaro@hotmail.com