Ο “Μύθος Diana” ζει: 20 χρόνια χωρίς την “πριγκίπισσα των φτωχών”

Η Mercedes τινάζεται μπροστά, καταπίνει τα χιλιόμετρα γρήγορα, ολοένα και πιο γρήγορα – για λίγο εκτυλίσσεται ένα κλασικό κυνηγητό paparazzi. Ύστερα, το αυτοκίνητο χάνεται στο τούνελ κάτω από την Pont d’Alma, χτυπάει σε μια από τις κολόνες της. Ακούγεται ένας εκκωφαντικός θόρυβος, σα μακρόσυρτο ουρλιαχτό, σαν έκρηξη. Σε λίγα δευτερόλεπτα όλα έχουν τελειώσει. Και για πρώτη φορά, σε μια ζωή-παραμύθι, μια πριγκίπισσα πεθαίνει πριν το τέλος.

20 χρόνια μετά

To τελευταίο, επετειακό καλοκαίρι ”χωρίς εκείνη”, είναι ένα ακόμα καλοκαίρι του θριάμβου της. Τα media τη θυμούνται σε απανωτά αφιερώματα, τα περιοδικά μουλιάζουν σε ωκεανούς δακρύων, τηλεοπτικά αφιερώματα αποτιμούν το έργο της, σπάζοντας ρεκόρ τηλεθέασης. Σχεδόν 10 εκατομμύρια Βρετανοί παρακολούθησαν το ”Diana ,7 days”, το 90λεπτο ντοκιμαντέρ του BBC για την κρύα βδομάδα που ακολούθησε το θάνατό της, άλλα 3,5 εκατομμύρια το αμφιλεγόμενο, σκανδαλώδες ”Diana in her own words”, που μετέδωσε το Channel 4 – μια αποκαλυπτική, βιντεοσκοπημένη συνομιλία με τον voice coach της, Peter Settelen, στην οποία η lady Di μιλούσε για τη ζωή, τη σχέση της με τον Prince Charles, τη θλίψη που της προκάλεσε η κατάρρευση του γάμου της.

AP Photo

Κάποιοι κριτικοί το αποκάλεσαν ”χυδαία παραβίαση της ιδιωτικότητάς της”. Άλλοι, σημείωσαν πως ”η Diana δε θα γύριζε αυτές τις ταινίες, αν δεν ήθελε να προβληθούν ποτέ”. Ήταν, είπαν, ένα φιλμ που την έδειχνε ”λουσμένη σε ένα χρυσό φως: μετανιωμένη και ζωντανή με έναν τρόπο που σου έσπαζε την καρδιά, όμορφη αλλά ευγενική μες στην ολοφάνερη μοναξιά της”. Με έναν τρόπο, είχαν δίκιο.

Με έναν παράδοξο, ειρωνικό, τραγικό τρόπο, η ‘πριγκίπισσα του λαού’ δεν ήταν ποτέ πιο παρούσα και ‘ζωντανή’, από σήμερα, 20 χρόνια μετά τον θάνατό της.

 Το μαρτυρούν οι φωτογραφίες, τα γράμματα, τα λουλούδια, οι μικροί ”βωμοί λατρείας”, που στήνουν ακόμα οι Βρετανοί πολίτες, στις πύλες του παλατιού του Κένσιγκτον. Με συγκινητικά, μελό, γλυκά σημειώματα: ”Σε αγαπάμε”, ”Ήσουν ένας υπέροχος άνθρωπος”, ”Θα είσαι για πάντα Βασίλισσα στις καρδιές μας”.

  AP Photo/Alastair Grant

To ίδιο πράγμα επαναλαμβάνεται δεκάδες φορές, σαν μάντρα μιας πίστης ακλόνητης, μια αγάπης αθάνατης, αυτοτροφοδοτούμενης. Σχεδόν παράλογης, με δεδομένη τη σύντομη ζωή της (σ.σ. η Diana παντρεύτηκε τον Charles το 1981, στα 20 της και χώρισαν επίσημα το 1996 αν και ο γάμος τους είχε τελειώσει 4 χρόνια νωρίτερα, ενώ η ίδια δε βασίλεψε ποτέ) ταιριαστής περισσότερο σε έναν rock star, σαν τον Elvis ή τον Cobain, σε ένα ”μαζικό” λαϊκό είδωλο. Αλλά ίσως αυτό να εξηγεί και τη διάρκειά της. Η Diana ήταν πάντα περισσότερο star και λιγότερο royalty.

Μια ”Σταχτοπούτα” – fashion icon

Ήταν έτσι από την αρχή. Από τότε που πόζαρε ντροπαλά στον φακό των paparazzi, κρεμασμένη στο μπράτσο ενός, όχι και τόσο, γοητευτικού Πρίγκιπα και συστήθηκε ως Lady Diana Spencer, μια 19χρονη ροδομάγουλη νηπιαγωγός, αριστοκρατική και καλοαναθρεμμένη, αλλά όχι με κραυγαλέο τίτλο, ούτε ιδιαίτερη μόρφωση. Μια κοινή θνητή, μια μοντέρνα Σταχτοπούτα με παλαιομοδίτικες floral φούστες και λευκές δαντέλες είχε κλέψει την καρδιά του πιο περιζήτητου εργένη της Μεγάλης Βρετανίας; Κι όμως, ναι. Οι γυναίκες τη λάτρεψαν. Αν η Diana τα είχε καταφέρει, υπήρχε ελπίδα για όλες.

  AP Photo

Άλλωστε το γούστο της στα ρούχα (ευτυχώς) σύντομα θα καλυτέρευε. Μετά τα πρώτα, αβέβαια χρόνια, η Di έβαλε στην άκρη το τυπικό, βαρετό εγγλέζικο στιλ της, (σ.σ. χοντρές ζακέτες με ζακάρ, παντελόνια με ψηλές μπότες, πουκάμισα με φιόγκους και ψηλούς γιακάδες που θα καναν περήφανη την Laura Ashley), και το αντάλλαξε με κάτι άλλο περισσότερο θηλυκό και glam. Αν έπρεπε να ”παίζει” την πριγκίπισσα, καλό θα ήταν να μπορεί και να ντύνεται για το ρόλο. Σταδιακά, με τη βοήθειά της στιλίστριάς της Anna Harvey, πρώην fashion editor της Vogue, άρχισε να ”ενηλικιώνεται” στιλιστικά.

Τα αγαπημένα της Clarks που είχαν δώσει ώθηση στη fashion βιομηχανία (σ.σ. ναι, φυσικά και υπήρξε Diana effect, μην αμφιβάλλετε  γι’αυτό) έδωσαν τη θέση τους σε κομψές γόβες, τα φαρδιά φορέματα σε ταγιέρ με έντονα χρώματα, σε ονειρικές Catherine Walker τουαλέτες, από μετάξι, βελούδο, σιφόν. Λάτρευε τα χρώματα (σ.σ. ”πρέπει να μπορούν να με εντοπίζουν μες στο πλήθος”, εξηγούσε στη Harvey), και γνώριζε πώς να χρησιμοποιεί τη ”σημειολογία” κάθε ρούχου για να στείλει το μήνυμα που επεδίωκε.

AP Photo/Dave Caulkin

Αναγνώριζε, φυσικά, πως ήταν ένα σύμβολο βρετανικού κύρους, εξ’ού και στα ταξίδια της στο εξωτερικό, όλες οι εμφανίσεις της ήταν προσεκτικά και ”διπλωματικά” σχεδιασμένες. Λευκό φόρεμα με κόκκινα πουά, για την επίσκεψη στην Ιαπωνία, το 1986. Σχέδιο που παρέπεμπε στη σημαία και τον ανατέλλοντα ήλιο της χώρας. Πράσινο, το χρώμα του σεβασμού για την επίσκεψη στο Πακιστάν.

  AP Photo/Zahid

Αργότερα, μετά το διαζύγιό της, έγινε πιο τολμηρή. Jeans, ντεκολτέ, τολμηρά κοψίματα, μίνι που αποκάλυπταν τα υπέροχα πόδια της. Οι ξένοι, μέχρι τότε ”απαγορευμένοι”, σχεδιαστές, ο Versace, ο Lacroix, βρήκαν θέση στην γκαρνταρόμπα της. Ήξερε πια τι της άρεσε, τι την κολάκευε, όπως ήξερε καλά πως το άγρυπνο μάτι των media ήταν στραμμένο πάνω της. Τα περιοδικά τρελαίνονταν να αντιγράφουν και να αναλύουν το στιλ της, ήταν ήδη ένα fashion icοn για εκατομμύρια γυναίκες. Σε εκείνη τη φάση η Diana ”δημιουργούσε” τη μόδα και όχι το αντίστροφο.

H ”Πριγκίπισσα των φτωχών”

Με τον ίδιο τρόπο που ”άνοιξε” το παράθυρο και άφησε να μπει φρέσκος αέρας και φινέτσα στις βασιλικές ντουλάπες, η Diana  -και αυτό το παραδέχονται όλοι- κατάφερε να ”αναδομήσει” δραστικά το πρόσωπο της βρετανικής μοναρχίας. Πριν από εκείνη, ο κόσμος είχε την εντύπωση πως οι βασιλείς ήταν κάτι παράξενοι άνθρωποι με άβολα καπέλα, που ζούσαν σε μουχλιασμένα κάστρα, κι έβγαιναν από κει μόνο για να σφίξουν κρύα, γαντοφορεμένα χέρια σε βαρετές γιορτές.

Η Diana ‘κατέβασε’ το παλάτι στο δρόμο, σε νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, ναρκοπέδια, σε τραχιές γωνιές του ανθρώπινου πόνου.

Δεν ήταν ίσως, η πρώτη που το έκανε, αλλά ήταν η πρώτη που το έκανε με αυτό τον τρόπο. Σφίγγοντας χέρια και αγκαλιάζοντας ασθενείς και φορείς με AIDS, σε μια εποχή που η επαφή μαζί τους θεωρούνταν ταμπού. Παρηγορώντας λεπρούς και άρρωστα μικρά παιδιά. Μιλώντας με άστεγους, που έμεναν σε χαρτονένιες κούτες κάτω από γέφυρες. ”Περιπολώντας” σε χωράφια σπαρμένα με νάρκες στην Angola. Δανείζοντας το πρόσωπό της σε μια ”εκστρατεία του καλού”, χωρίς προηγούμενο και όχι μόνο για τους βασιλείς. 

AP Photo/Giovanni Diffidenti,File

Ήταν εκείνη που άνοιξε τον χορό των φιλανθρωπικά ”engaged celebrities”, αυτή που εισήγαγε την ιδέα της ”ανθρώπινης διασημότητας με ένα σκοπό”. Απλώς και μόνο επειδή η αγάπη πρέπει να ανταποδίδεται και να μοιράζεται.

Αυτό και μόνο θα αρκούσε. Περίφημη ”κληρονομιά” της, που πλέον βρίσκεται στα χέρια των δύο γιών της, του William και του Harry. Θα ήταν αρκετή για να την κάνει αξέχαστη. Η αλήθεια είναι όμως πως ο περισσότερος κόσμος δεν τη θυμάται για αυτό, δεν την νοσταλγεί μόνο ως μια καλόκαρδη κυρία που μοίραζε συμπονετικές αγκαλιές σε φιλανθρωπικά τσάγια.

Η Diana, Princess of Wales είναι σήμερα κάτι περισσότερο από μια επιδραστική περσόνα της ποπ κουλτούρας. Είναι είδωλο. Και τα είδωλα ”χτίζονται” με τραγωδίες, είναι κάδρα που κρέμονται σε ραγισμένους τοίχους. Η Lady Di έκρυβε ρωγμές πίσω από το χαμόγελό της. ”Τρύπες” ολόκληρες που, προς το τέλος της ζωής της δεν άντεχε ή δεν μπορούσε πια να κρύψει. Εκεί βρισκόταν η δυστυχία της άνυδρης παιδικής της ηλικίας, που την πέρασε χωρίς την μητέρα της, ανάμεσα σε δυό γονιούς που βρίσκονταν σε ”πόλεμο” (”Δεν θυμάμαι ποτέ να μου είπαν σ’αγαπώ”, εκμυστηρεύεται στο ”Diana in her own words”, ”η μόνη τρυφερή σωματική εκδήλωση από τους γονείς μου ήταν ένα φιλί στο μάγουλο”).

AP Photo

Εκεί και η πίκρα ενός συμβατικού γάμου, με έναν ψυχρό, αδιάφορο άντρα. Η ματαίωση, η ερωτική προδοσία, η απιστία, που την άφηνε διαρκώς μόνη, ανικανοποίητη, ανασφαλή ή την έσπρωχνε σε έρωτες-πυροτεχνήματα. Η αίσθηση πως δεν ήταν ποτέ αποδεκτή στον κύκλο των royals που απεγνωσμένα ποθούσε να ανήκει, κάτι που κάνει φριχτά ειρωνικό το γεγονός πως εκείνη, ουσιαστικά, με τον αντισυμβατικό της ”εκτός πρωτοκόλλου” χαρακτήρα, έδωσε το ”φιλί της ζωής” σε έναν ”πεθαμένο” θεσμό. Η κατάθλιψη, τα βουλιμικά της επεισόδια, οι απόπειρες αυτοκτονίας. Η λατρεία της για τους γιους τους, το μοναδικό φως της ζωής της. Και βέβαια το πρόωρο, τραγικό της τέλος, μέσα σε ένα σωρό λαμαρίνες, σε ένα σκοτεινό τούνελ, στο Παρίσι.

Σαν ένα παράξενο, κακό παραμύθι που στο φινάλε πήγε στραβά, πολύ στραβά.

AP Photo

Η σύντομη, θλιβερή ζωή της, αυτή που μπορεί να συμπονέσει κάθε άνθρωπος είναι αυτή που έκανε την Diana μύθο, το αιώνιο παραμύθι μιας γλυκιάς ντροπαλής Σταχτοπούτας, που κάποτε αγάπησε ένας Πρίγκιπας. Αλλά στο τέλος, αυτοί δεν έζησαν καλά.

Κεντρική Φωτογραφία: AP Photo/Jacqueline Arzt)