Virginia Woolf: “Τα μάτια των άλλων, η φυλακή μας. Οι σκέψεις τους, τα κλουβιά μας”

Η Αντελίν Βιρτζίνια Στίβεν γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 25 Ιανουαρίου του 1882, κόρη του Σερ Λέσλι Στήβεν και της Τζούλιας Πρίνσεπ Τζάκσον και εκπαιδεύτηκε από τους γονείς της στο σπίτι τους, στον αριθμό 22 της Hyde Park Gate στο Κένσιγκτον.

Σύμφωνα με τα απομνημονεύματά της, οι ζωηρότερες μνήμες της παιδικής της ηλικίας δεν ήταν από το Λονδίνο αλλά από το Σεντ Άιβς στην Κορνουάλη, όπου η οικογένεια περνούσε κάθε καλοκαίρι της μέχρι το 1895. Η οικογένεια έμεινε στο σπίτι το αποκαλούμενο Τάλαντ, με θέα πέρα από τον κόλπο Πορθμίνστερ. Οι μνήμες των οικογενειακών διακοπών και των εντυπώσεων του τοπίου, ειδικά ο φάρος Godrevy, επηρέασαν τη γραφή της, ειδικά προς το τέλος της ζωής της, και ειδικότερα στο Φάρο. Πιο συγκεκριμένα, το σπίτι στη Σκωτία, στο βιβλίο της, είναι το Τάλαντ και η οικογένεια Ράμσεϋ, είναι στην πραγματικότητα η δική της.

Ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας από γρίπη, όταν η Βιρτζίνια ήταν 13 επέφερε μια πρώτη σειρά νευρικών κλονισμών. Ο θάνατος του πατέρα της το 1904 προκάλεσε πιο ανησυχητική κατάρρευση και η Βιρτζίνια χρειάστηκε να μπει σε κλινική. Η αρχή μίας περιόδου χωρίς γυρισμό.

Οι κλονισμοί αυτοί και οι επόμενες επαναλαμβανόμενες καταθλιπτικές περίοδοί της οφείλονται, σύμφωνα με σύγχρονους μελετητές, και στη σεξουαλική κακοποίηση που αυτή και η αδερφή της Βανέσσα υπέστησαν από τους ετεροθαλείς αδελφούς τους Τζωρτζ και Τζέραλντ, πράγμα που και η ίδια μνημονεύει στα αυτοβιογραφικά δοκίμιά της.

Μετά τις σπουδες της στο Ladie’s Department of King’s College London, η Γουλφ γνωρίστηκε με τους: Λύττον Στράτσυ, Κλάιβ Μπελ, Σάξον Σίντνεϋ Τέρνερ, Ντάνκαν Γκραντ και Λέοναρντ Γουλφ, που αποτέλεσαν τον πυρήνα του διανοητικού κύκλου γνωστού ως Ομάδα Μπλούμσμπερι, που απέκτησε μεγάλη φήμη το 1910 με τη φάρσα του Ντρέντνωτ, όπου η Βιρτζίνια συμμετείχε άμεσα, ντυμένη αντρικά σαν Αιθίοπας.

Παντρεύτηκε τον συγγραφέα Λέοναρντ Γουλφ το 1912, τον οποίο αναφέρει κατά τη διάρκεια του δεσμού τους ως Αδέκαρο Εβραίο. Συνεργάστηκαν επίσης επαγγελματικά, ιδρύοντας το 1917 τις εκδόσεις Hogarth Press που δημοσίευσαν στη συνέχεια το μεγαλύτερο μέρος των έργων της.

Η ομάδα Μπλούμσμπουρι είχε μία ”χαλαρή” άποψη γύρω απ’ τα σεξουαλικά θέματα και επέτρεπε διάφορες ”ατασθαλίες”. Μέσω της ομάδας, γνώρισε τη συγγραφέα Βίτα Σάκβιλ-Ουέστ, το 1922. Σύμφωνα με τη Σάκβιλ-Ουέστ, η σχέση τους ήταν περισσότερο συναισθηματική, παρά σεξουαλική, καθώς συνευρέθηκαν μόλις 2 φορές

Η Γουλφ επηρεάζεται τόσο από αυτή τη σχέση με την Βίτα που την παρουσιάζει στο βιβλίο Ορλάντο, το οποίο και μεταγενέστερα έχουν αποκαλέσει τη ”μεγαλύτερη και γοητευτικότερη ερωτική επιστολή στη λογοτεχνία”.

Στις 28 Μαρτίου του 1941 θα ξεσπάσει η τελευταία καταθλιπτική κρίση. Φορά το μαύρο φόρεμά της και κατευθύνεται στον ποταμό Ουζ. Σκύβει και γεμίζει τις τσέπες της με πέτρες. Χωρίς σκέψη, βουτά στα παγωμένα νερά και αφήνει το κορμί της να χαθεί στο άπειρο.

Το σώμα της βρέθηκε στις 18 Απριλίου και ο σύζυγός της την έθαψε κάτω από ένα δέντρο, στον κήπο του σπιτιού τους, στο Ρόντμελ του Σάσσεξ.

Τα τελευταία λόγια της είναι αφιερωμένα στον άντρα της ζωής της. Σε εκείνον που κατάφερε να κλείσει, έστω και επιφανειακά, τις πληγές της και να την καταλάβει.

Αισθάνομαι σίγουρα πως τρελαίνομαι πάλι. Αισθάνομαι ότι δε μπορούμε να ξαναπεράσουμε άλλον ένα σαν εκείνους τους φοβερούς χρόνους. Και δεν θα συνέλθω ξανά τούτη τη φορά. Αρχίζω ν’ ακούω φωνές και δε μπορώ να συγκεντρωθώ. Έτσι κάνω κείνο που μου φαίνεται καλύτερο για όλους μας. Μου ‘χεις δώσει τη μέγιστη δυνατή ευτυχία. Ήσουν με κάθε τρόπο όλ’ αυτά που κανείς δε θα μπορούσε να ‘ναι. Δε γνωρίζω δυο ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι ευτυχέστεροι, μέχρι που με χτύπησε τούτη η φοβερή αρρώστια. Δεν μπορώ να την παλέψω άλλο. Ξέρω ότι χαλώ τη ζωή σου, που χωρίς εμένα θα μπορούσες να κάνεις. Και το ξέρεις πως το ξέρω. Βλέπεις δεν μπορώ μήτε να γράψω… ακόμη κι αυτό. Δε μπορώ να διαβάσω. Θέλω να πω πως οφείλω όλη την ευτυχία της ζωής μου σε σένα. Ήσουν ολότελα υπομονετικός μαζί μου και καλός σ’ απίστευτο βαθμό. Θέλω να σ’ το πω αυτό -ο καθένας το ξέρει. Αν κάποιος θα μπορούσε να μ’ είχε σώσει, αυτός θα ‘σουν εσύ. Όλα έχουνε χαθεί για μένα μα βεβαιώνω για την καλοσύνη σου.

Δεν μπορώ να συνεχίσω να χαλώ τη ζωή σου άλλο. Δεν σκέφτομαι ότι δυο άνθρωποι θα μπορούσαν να ‘ναι ευτυχέστεροι απ’ όσο ήμασταν εμείς.

Με τα δικά της λόγια

-Δεν μπορεί κάποιος να σκεφτεί καλά, να αγαπήσει καλά, να κοιμηθεί καλά, αν δεν έχει φάει καλά.

-Γιατί οι γυναίκες ενδιαφέρονται τόσο πολύ περισσότερο για τους άντρες από ό,τι οι άντρες για τις γυναίκες;

-Το χιούμορ είναι το πρώτο από τα χαρίσματα που πάει περίπατο σε μια ξένη γλώσσα.

-Δεν μπορείς να βρεις γαλήνη αποφεύγοντας τη ζωή.

Για να απολαύσουμε την ελευθερία πρέπει να ελέγχουμε τον εαυτό μας.

-Όταν σκεφτούμε πράγματα όπως τα άστρα, τα θέματα που μας απασχολούν δεν φαίνεται να έχουν τόσο μεγάλη σημασία. Έτσι δεν είναι;

-Τα μάτια των άλλων, η φυλακή μας. Οι σκέψεις τους, τα κλουβιά μας.

-Η λογοτεχνία σαπίζει από τα ναυάγια των ανθρώπων που έδιναν, πέρα από κάθε λογική, σημασία στη γνώμη των άλλων.

Μερικοί άνθρωποι πηγαίνουν σε ιερείς. Άλλοι καταφεύγουν στην ποίηση. Προσωπικά απευθύνομαι στους φίλους μου.

-Μπορώ μόνο να πω ότι το παρελθόν είναι όμορφο γιατί ποτέ δεν αντιλαμβάνεται κανείς ένα συναίσθημα την εποχή που δημιουργείται. Ένα συναίσθημα επεκτείνεται αργότερα, και ως εκ τούτου δεν έχουμε πλήρη συναισθήματα για το παρόν, αλλά μόνο για το παρελθόν.

Κεντρική Φωτογραφία: AP Photo