“Xenia”: Γνωρίζοντας τους πρωταγωνιστές, Ντάνι και Όντι, από κοντά

Πρέπει να ήταν πρωί και πιθανότατα Δευτέρας, όταν πήγα και είδα το “Xenia” και πραγματικά δεν ξέρω τι πρέπει να πω σε αυτό το κείμενο. Είναι ίσως η μόνη ταινία, μετά τη “Στρέλλα” του ιδίου σκηνοθέτη, την οποία έχω συστήσει σε τόσο κόσμο να δει.

Πρόκειται για την ιστορία του Ντάνι και του Όντι, δύο παιδιά από την Αλβανία που μένουν στην Ελλάδα. Ο Ντάνι είναι 16 χρονών και μένει στην Κρήτη με τη μητέρα τους, μέχρι που εκείνη πεθαίνει και αποφασίζει να έρθει στην Αθήνα να συναντήσει τον 18χρονο αδερφό του, Όντι. Μαζί πλέον, θα αναζητήσουν τον Έλληνα πατέρα τους, ο οποίος τους έχει εγκαταλείψει από όταν ήταν μικροί.

Tην επόμενη μέρα θα συναντούσα τον Κώστα Νικούλη και τον Νίκο Γκέλια, τους πρωταγωνιστές της ταινίας που μόλις είχα δει. Μπαίνοντας στο γραφείο της Feelgood, χαιρέτησα με τρεμάμενη φωνή τα παιδιά, εξομολογούμενη το πόσο αγχωμένη ήμουν. “Ηρέμησε Μάριον, χαλάρωσε”, μου είπαν και οι δύο για να με κάνουν να νιώσω άνετα. Το αποτέλεσμα ήταν ο ακόλουθος διάλογος:

– Πώς ήταν που με την πρώτη σας δουλειά βρεθήκατε στο φεστιβάλ Βενετίας;

– Στις Κάννες!

Φυσικά στις Κάννες πήγαν τα παιδιά, και το λάθος που συνέχισε να προδίδει το άγχος μου φρόντισε να σπάσει τον όποιο πάγο είχε απομείνει.

Το ταξίδι στις Κάννες ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μας. Μας είχαν πει ότι απλά θα δούμε την ταινία. Είχαμε στο μυαλό μας αυτά που βλέπουμε στην τηλεόραση, κάμερες, κόκκινα χαλιά λέγαμε “εντάξει σιγά μη συμβούν αυτά σε μας.” Κι όμως, φορέσαμε κοστούμι, βάλαμε παπιγιόν, ήταν τρομερή εμπειρία.

Η κάμερα και η σκηνοθετική ματιά του Πάνου Κούτρα τους ακολουθεί σ’ ένα roadtrip με προορισμό τη Θεσσαλονίκη, όπου τίποτα σχεδόν δεν πάει όπως το είχαν προγραμματίσει. Το αστυνομικό τμήμα, το σκυλάδικο στην επαρχία, το δάσος, το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο είναι μερικά μόνο από τα μέρη στα οποία θα βρεθούν. Δεδομένου ότι τα αδέρφια της ταινίας , μπλέκουν με τη μαφία της νύχτας, είναι Αλβανοί, έχουν πάρε-δώσε με την αστυνομία και όλα αυτά σε μια Ελλάδα που βιώνει τη μεγαλύτερη ηθική και οικονομική κρίση της σύγχρονης ιστορίας, περιμένει κανείς μια βαριά ταινία, πνιγμένη σε μελό, δάκρυα μειονοτήτων και κλισέ δηλώσεις κατά της κρατικής εξουσίας.

Η βαθιά πολιτική “Xenia” όμως δεν αναλώνεται εκεί. Βλέπει την Ελλάδα μέσα από νεανικά, ονειροπόλα μάτια γεμάτα σιγουριά και αποφασιστικότητα. Ο Ντάνι και ο Όντι εδώ ταυτίζονται με τον Κώστα και τον Νίκο.

Η κριση επηρεάζει τους νέους καλλιτέχνες όσο εκείνοι θέλουν να τους αφορά. Έχει να κάνει με το πώς βλέπει κανείς τα πράγματα, αν θες να κάνεις κάτι, ακόμα και με την κρίση θα το κάνεις. Σε τέτοιες περιόδους είθισται να ανθίζουν οι τέχνες και ο πολιτισμός.

Λέει ο Νίκος και ο Κώστας τον συμπληρώνει, ενώ με ρωτά “Κατάλαβες;”. Καθόλη τη διάρκεια που συζητήσαμε γύρω από το ίδιο τραπέζι, ο ένας συμπλήρωνε τον άλλον. Το κακό με μένα είναι πως όταν μια ταινία μου αρέσει πολύ, δύσκολα μπορώ να βγω από το κλίμα στο οποίο με έβαλε. Για μένα αυτά τα δύο παιδιά ήταν αδέρφια ακόμα και μετά τους τίτλους τέλους και ο τρόπος που ο ένας τελείωνε την πρόταση του άλλου δε μου επέτρεπε να τους δω ως “συνεργάτες”. Παραείναι ψυχρή και αποστειρωμένη ταμπέλα.

Μιλώντας για ταμπέλες, ο Ντάνι στην ταινία είναι ομοφυλόφιλος. Φοράει πολλά χρώματα, έχει συνέχεια στην αγκαλιά του το κουνέλι του και τρώει γλειφιτζούρια. Ο Κώστας, όταν τον ρώτησα για το πώς του φάνηκε το να συστηθεί στο ελληνικό κοινό μέσα από έναν γκέι ρόλο, μου απάντησε με τον επαγγελματισμό ενός βετεράνου ανάμικτο με τον ενθουσιασμό του πρωτοεμφανιζόμενου.

Δε σκέφτηκα καθόλου το ότι συστήθηκα στο κοινό ως γκέι. Είναι απλά δουλειά για μένα, όπως κι ο σκουπιδιάρης, μαζεύει σκουπίδια. Κάνω και άλλα πράγματα, θέλω να με κρίνουν από τη συνολική δουλειά μου. Δεν έχω άλλωστε να αποδείξω σε κανέναν τι πραγματικά είμαι.

“Άρχισα να αντιλαμβάνομαι τους ομοφυλόφιλους σαν ανθρώπους. Μου άρεσε πολύ που μπήκα στη διαδικασία να προσελκύσω ένα διαφορετικό κοινό. Το έζησα από μέσα, για μένα ήταν κέρδος και εμπειρία ζωής. Δεν είχα γνωρίσει την ομοφυλοφιλία πιο πριν, δηλαδή ήξερα τι είναι, αλλά ήμουν επιφυλακτικός απέναντί τους.” Ο Νίκος δείχνει να συμφωνεί, και διατηρώντας ακόμα και τώρα την ιδιότητα του “μεγάλου αδερφού” συμπληρώνει.

Ήταν ένας ρόλος. Άλλωστε γιατί να νιώσει κάπως διαφορετικά; Είναι όπως όταν ήρθαμε από την Αλβανία. Πάλι ήμασταν ξένοι και μας αντιμετώπιζαν ως κάτι διαφορετικό.

Με αυτή την ευκαιρία που μου έδωσε ο “Όντι” συνειδητοποιώ ότι ο βασικός άξονας πάνω στον οποίο κινείται η ταινία είναι η αδερφική αγάπη. Πέρα όμως από το ίδιο αίμα, τα δυο αδέρφια δεν έχουν κάποιο άλλο κοινό. Ή μάλλον έχουν. Είναι και οι δύο ξένοι στη χώρα που ζουν. Παράλληλα έχουν βρεθεί σε μια Ελλάδα που “πεινά για αίμα αλλοδαπού”, “διψά για την κατακραυγή του διαφορετικού” και προσκυνά τα στερεότυπα όπως τις εικόνες στην εκκλησία.

“Όταν γυρίζαμε την ταινία βρισκόμασταν στην καρδιά της έξαρσης της Χρυσής Αυγής, με τις επιθέσεις στους αλλοδαπούς και την αύξηση των ποσοστών της στις εκλογές”, λέει ο Νίκος κι εγώ ανακαλώ τις αντίστοιχες σκηνές της ταινίας, όπου ο Ντάνι φτάνει στο κρατητήριο προσπαθώντας να υπερασπιστεί μια αλλοδαπή γυναίκα που της επιτίθενται.

Δε δώσαμε καμία σημασία το ότι θα συστηθούμε στο κοινό ως Αλβανοί. Δεν κάναμε δεύτερες σκέψεις ως προς αυτό, απλά είπαμε ‘ναι’ και το κάναμε.

Σίγουρα το όνομα Πάνος Κούτρας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στο να θέλουν τόσο πολύ τα παιδιά να κάνουν την ταινία. Όταν τους ρώτησα πώς ένιωσαν γι αυτή τη συνεργασία φώναξαν κι οι δύο μ’ ένα στόμα, μια φωνή, “Τύχη”! Και όντως αν το να νιώθεις τυχερός μπορεί να αποτυπωθεί στο πρόσωπό σου, εγώ όντως το έβλεπα στα δικά τους. “Μπορεί να ήταν γραφτό να συναντηθούμε κάποτε με τον Πάνο. Είναι πολύ καλός άνθρωπος και εξαιρετικός στη δουλειά του, μας βοήθησε πολύ.”, έλεγαν κι οι δύο ταυτόχρονα ενώ εγώ προσπαθούσα να συγκρατήσω ποιος είπε τι. Μετά από λίγο κατάλαβα πως δεν έχει ιδιαίτερο νόημα, αφού ο σεβασμός και η αγάπη τους για τον άνθρωπο που τους ανέδειξε ήταν ίδια κι από τις δυο μεριές.

Για τους 6 μήνες που διήρκησαν τα γυρίσματα, ήμασταν 4-5 μέρες την εβδομάδα μαζί, συζητούσαμε μέχρι και τα προσωπικά μας και ήρθαμε κοντά. Τον κερδίσαμε και μας κέρδισε και σαν άνθρωπος πέρα από τη δουλειά του.

Η Πάτι Πράβο και η Ραφαέλα Καρά, δίνουν το μουσικό στίγμα της ντίσκο στην ποπ κοινωνία που έχτισε ο Κούτρας για τον Ντάνι και τον Όντι. Στην ίδια κοινωνία που οι δύο νέοι επαναστατούν άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, μέσα από την ίδια τη στάση τους απέναντι στη ζωή. Ο Ντάνι αντιμετωπίζει το ταξίδι σαν ένα ατελείωτο πάρτι, γεμάτο πολύχρωμα ζαχαρωτά και μαλακά κουνέλια. Κρατά το όπλο με το δεξί, ενώ με το αριστερό οδηγεί στο στόμα του το γλειφιτζούρι που πιπιλά. Ξεσπά μπροστά στην αδικία και χορεύει όταν είναι χαρούμενος. Δεν είναι μια γκέι καρικατούρα, αλλά ένας άνθρωπος που επιλέγει να ονειρεύεται ακόμα κι όταν το περιβάλλον δεν είναι και το πιο φιλόξενο.

Ο Όντι από την άλλη, είναι η πιο ρεαλιστική ματιά στα πράγματα. Ο υπερπροστατευτικός αδερφός που θέλοντας και μη μεγάλωσε πριν την ώρα του. Όταν όμως είναι μόνος με τον αδερφό του και νιώθει οικεία, γίνεται και πάλι παιδί και τον ακολουθεί σε κάθε χορευτική φιγούρα που θα του θυμίσει τη μαμά του και τον τρόπο που τους μεγάλωσε. Ο Όντι δεν ονειρευόταν γιατί ένιωθε πως δεν είχε νόημα. Ο αδερφός του του έμαθε να παλεύει για τους στόχους του, ακόμα κι όταν αυτό προϋποθέτει να ξεπεράσει τον εαυτό του και τις φοβίες του.

Το “Xenia” είναι μια σουρρεαλιστική ματιά στην ελληνική πραγματικότητα. Το ταξίδι των παιδιών γίνεται περισσότερο στις ελληνικές πεποιθήσεις και μυαλά, παρά στον δρόμο. Πίσω από μια φαινομενικά συγκινητική κομεντί, καταγγέλεται χωρίς γκρίνια η αφιλόξενη Ελλάδα που γέννησε την “Ξενία”, ενώ την ίδια στιγμή το ελληνικό σινεμά απογειώνεται σε μερικά από τα πιο τρυφερά και αισόδοξα καρέ του. Οι ήρωες του Πάνου Κούτρα πηδούν από το πραγματικό στο φανταστικό όποτε νιώσουν απροστάτευτοι, δείχνοντάς μας ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουμε, είναι να ονειρευόμαστε.

Ποιος είναι ο στόχος σας για το μέλλον παιδιά;

Να ξαναπάμε στις Κάννες!

H ταινία “Xenia” βγαίνει στους ελληνικούς κινηματογράφους στις 2 Οκτωβρίου.