10 ταινίες του ιταλικού κινηματογράφου μετά το 1970

Ακολούθησε η ”εισβολή στο Χόλιγουντ”, με την ανάδειξη μεγάλων σταρς, όπως, η Anna Magnani, o Marcello Mastroianni και η Sophia Loren και τη μεγάλη επιτυχία των ”σπαγγέτι γουέστερν”. Η εποχή της ”νέας ιταλικής κωμωδίας” έφτασε στο τέλος της γύρω στο 1970 και, συνολικά, η ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία πέρασε μια δημιουργική κρίση, με την απομόνωση των φιλμ αρτιστίκ και τη συνακόλουθη ανάδειξη πιο trashy ταινιών, όπως ”άρμοζε” στον ανάλαφρο χαρακτήρα των 80s.

Η δυναμική επιστροφή του ιταλικού φιλμ ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και, μέχρι σήμερα, η ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία έχει επιστρέψει σε ρυθμούς των παλιών, ένδοξων εποχών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Ιταλία είναι η χώρα με τα περισσότερα βραβεία Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, καθώς και με τους δεύτερους περισσότερους Χρυσούς Φοίνικες του Φεστιβάλ των Καννών.

Οι παρακάτω ιταλικές ταινίες διατρέχουν την περίοδο από το 1970 μέχρι σήμερα. Δεν είναι όλες το ίδιο σημαντικές, ωστόσο δίνουν μια καλή αίσθηση της εξέλιξης του ιταλικού σινεμά τα τελευταία 40 χρόνια και, κυρίως, κάθε μία από αυτές έχει κάτι διαφορετικό να προσφέρει στον θεατή. 

Il Conformista (1970, Bernardo Bertolucci)

O Jean – Louis Trintignant είναι γιος μιας ξεπεσμένης μεσοαστικής οικογένειας. Καιροσκόπος και οπαδός της ”εύκολης λύσης”, εντάσσεται στο φασιστικό κίνημα και αναλαμβάνει την αποστολή της δολοφονίας ενός παλιού καθηγητή του, ενεργού αντιφασίστα. Μεγαλειώδη πλάνα σε μνημεία της φασιστικής περιόδου της Ιταλίας και κλειστοφοβικές σκηνές που αναδεικνύουν τα προσωπικά αδιέξοδα των πρωταγωνιστών κυριαρχούν στην αριστουργηματική ταινία του Bernardo Bertolucci που εξερευνά μοναδικά την ψυχολογία του φασισμού.

Novecento (1976, Bernardo Bertolucci)

317 λεπτά (247 στην κόπια που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους) αφήγησης των παράλληλων ιστοριών του Alfredo και του Olmo, δυο παιδιών που γεννήθηκαν το 1900 στην περιοχή της Εμίλια Ρομάνια της Ιταλίας. Ο γιος του τοπικού άρχοντα και ο γιος της υπηρέτριας, τους οποίους υποδύθηκαν ο Robert De Niro και ο Gerard Depardieu αντίστοιχα, ζουν παράλληλους βίους, που απεικονίζονται με σχεδόν νατουραλιστική διάθεση μέσα από τις καθοριστικές για την Ιταλία πολιτικές εξελίξεις του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ως το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Una Giornatta Particolare (1977, Ettore Scola)

Ρώμη, 1938. Ο Χίτλερ επισκέπτεται την πόλη και ο άντρας της νοικοκυράς Antonietta (Sophia Loren) μαζί με τα 6 παιδιά τους φεύγουν από το σπίτι για να παρακολουθήσουν τη μεγάλη παρέλαση προς τιμήν του δικτάτορα. Ο Gabriele (Marcelo Mastroianni) είναι αντικαθεστωτικός δημοσιογράφος, που αναμένει να εξοριστεί εξαιτίας των πεποιθήσεών τους και της ομοφυλοφιλίας του στο νησί της Σαρδηνίας. Δυο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι, μια αμόρφωτη νοικοκυρά εγκλωβισμένη σε έναν καταπιεστικό γάμο κι ένας άνθρωπος του πνεύματος αβέβαιος για την πορεία της ζωής του, μοιράζονται τα αδιέξοδά τους με βαθιά τρυφερότητα στη διάρκεια μιας ”Ξεχωριστής Ημέρας”.

Cinema il paradiso (1988, Giuseppe Tornatore)

Ένας διάσημος σκηνοθέτης θυμάται τα παιδικά του χρόνια στο Σινεμά «Παράδεισος», όπου ο Alfredo (Philippe Noiret), μηχανικός προβολής των ταινιών, τον έμαθε να αγαπά τον κινηματογράφο. Επιστρέφοντας μετά από 30 χρόνια στο χωριό του, στη Σικελία, έρχεται αντιμέτωπος με τις παιδικές του αναμνήσεις και ιδίως με την πρώτη του αγάπη, την Elena. Πρόκειται για μια κλασική, πλέον, ταινία, που σηματοδότησε τη μεγάλη επιστροφή του ιταλικού κινηματογράφου στη νέα χρυσή του εποχή. 

Il Divo (2008, Paolo Sorrentino)

Ο Toni Servillo υποδύεται τον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό Giulio Andreotti, σε ένα βιογραφικό φιλμ που επικεντρώνεται γύρω από τα τελευταία χρόνια της εξουσίας του επί επτά φορές πρωθυπουργού της Ιταλίας, που έγινε γνωστός κυρίως για τις (φημολογούμενες) σχέσεις του με τη Μαφία. Η αφήγηση ξεκινά από τις εκλογές του 1992 και φτάνει ως τη δίκη του Adreotti, το 1995, στο πλαίσιο της επιχείρησης ”Καθαρά Χέρια” της ιταλικής δικαιοσύνης.

Gomorrah (2008, Matteo Garrone)

Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Roberto Saviano, για το περιεχόμενο του οποίου ο ίδιος απειλείται ακόμα από μέλη της Καμόρρα, η σπονδυλωτή ταινία του Matteo Garrone εξερευνεί ένα τμήμα της Ναπολιτάνικης Μαφίας, μέσα από πέντε ιστορίες ανθρώπων που συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα. Πρόκειται για μια από τις λίγες ταινίες για τη δράση της Μαφίας που έχουν γυριστεί στην Ιταλία.

Io sono l’ amore (2009, Luca Guandagnino)

Τα μυστικά της σύγχρονης μπουρζουαζίας του ιταλικού βορρά αποκαλύπτονται μέσα από ένα φιλμ του οποίου η παραγωγή διήρκεσε πάνω από 10 χρόνια. Η Tilda Swinton, Ρωσίδα στην καταγωγή, μένει σε μια έπαυλη έξω από το Μιλάνο με τον Ιταλό (βιομήχανο) σύζυγό της και τα παιδιά της. Με αφορμή τα γενέθλια του παππού της οικογένειας, τα μέλη της αναγκάζονται ν’ αντιμετωπίσουν τα μυστικά που κρατούν κρυφά απ’ όλους, και κυρίως από τον εαυτό τους. Η Swinton δίνει μια συγκλονιστική ερμηνεία σε ένα φιλμ με εξαιρετικό σχεδιασμό παραγωγής, που αντανακλά μοναδικά τη σημασία που έχει διαχρονικά η στυλιζαρισμένη ”επιφάνεια” για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις.

Il Capitale Umano (2013, Paolo Virzi)

Ο Dino Ossola είναι ένας μεσίτης που έχει μεγάλα όνειρα για τη ζωή του και, κυρίως, θέλει να γίνει πλούσιος με εύκολο τρόπο. Η έφηβη κόρη του κάνει παρέα με τον κακομαθημένο γιο ενός πλούσιου επιχειρηματία, τον οποίο ο Ossola προσεγγίζει με σκοπό να συνεργαστεί μαζί του επαγγελματικά. Παράλληλα, η σύζυγος του επιχειρηματία, πρώην ηθοποιός που παράτησε την καριέρα της για να αφοσιωθεί στην οικογένειά της, ψάχνει να βρει νόημα στην πεζή καθημερινότητά της. Οι ιστορίες αυτών των ανθρώπων ενώνονται με μοναδικό τρόπο το βράδυ ενός αυτοκινητικού δυστυχήματος, μέσα από το οποίο ο σκηνοθέτης εξερευνά την αξία του ”Ανθρώπινου Κεφαλαίου”.

La Grande Belezza (2013, Paolo Sorrentino)

Ο Jep Gambardella (Toni Sevillio), πρώην επιτυχημένος συγγραφέας που τον ”έπνιξε” το dolce far niente, κλείνει τα 65 χρόνια ζωής και τριγυρίζει σε διάφορα αστικά τοπία της Ρώμης, για να συναντήσει διάφορους ανθρώπους και καταστάσεις ”μεγάλης ομορφιάς”, που αντανακλούν όλα τα σημαντικά κομμάτια της ζωής του και, ιδίως, την αίσθηση του ανικανοποίητου. Ο Sorrentino διοχέτευσε τα καλλιτεχνικά «απόνερα» του La Dolce Vita σε μια ταινία που σε ταξιδεύει γλυκόπικρα από το ”λειψό” παρόν στο παράλογο παρελθόν.

La Mafia uccide solo l’ estate (2013, Pif)

Ο Pierfrancesco Diliberto (εν συντομία, Pif) σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην ταινία ”Η Μαφία Σκοτώνει Μόνο το Καλοκαίρι”, μια μαύρη κωμωδία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα που αφορούν στην ιστορία της Σικελίας ανάμεσα στο 1970 και το 1990. Ο μικρός Arturo είναι ερωτευμένος με τη Flora, η οποία, εξαιτίας ενός δυσάρεστου γεγονότος, είναι αναγκασμένη να μετακομίσει μακριά του. Το love story Arturo – Flora αποτελεί το ιδανικό όχημα για την εξερεύνηση των τεράστιας σημασίας πολιτικών και κοινωνικών συνεπειών που προκάλεσε η κυριαρχία της Μαφίας στην Σικελία.