Federico Fellini: 10 αξέχαστες ταινίες του μάγου της μεγάλης οθόνης

Ο μαγικός κόσμος του Federico Fellini

Ο Federico Fellini παραμένει μέχρι σήμερα, ένας από τους πλέον επιδραστικούς σκηνοθέτες στην ιστορία της έβδομης τέχνης. Νεορεαλιστής στην αρχή της καριέρας του, ο Fellini κατάφερε να αναπτύξει το δικό του προσωπικό στυλ, αντλώντας έμπνευση από προσωπικά του βιώματα και καταστάσεις της καθημερινότητας. Η μαγεία και το παιχνίδι μεταξύ φανταστικού και πραγματικού, μετατράπηκαν στην σκηνοθετική σφραγίδα του Fellini, ο οποίος δημιούργησε ονειρικούς κόσμους με ρεαλισμό και καθημερινές ιστορίες με λυρισμό. Παρέμεινε πιστός στη μεγάλη οθόνη έναντι της μικρής, την οποία σατίριζε σε κάθε ευκαιρία.

Οι ταινίες του κορυφαίου Ιταλού δημιουργού παίζονται και ξαναπαίζονται σε ειδικά αφιερώματα, δείγμα της απήχησής του και στους νεότερους σινεφίλ. Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, η Πρεσβεία της Ιταλίας στην Ελλάδα και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, στο πλαίσιο της πολιτιστικής πρωτοβουλίας Tempo Forte και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Λούτσε Τσινετσιτά, παρουσιάζουν ένα μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο Iταλό δημιουργό. Κατά τη διάρκεια του αφιερώματος, το οποίο πραγματοποιείται από 11 έως τις 19 Οκτωβρίου, στην μεγάλη αίθουσα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος θα προβληθούν 17 εμβληματικές ταινίες του κορυφαίου Ιταλού maestro. Με αφορμή αυτό το αφιέρωμα, εμείς διαλέγουμε τις ταινίες εκείνες, που καθιέρωσαν τον όρο «φελινικός» στον κόσμο του κινηματογράφου.

Ο Λευκός Σεΐχης (Lo sceicco bianco, 1952)

Ο Λευκός Σεΐχης είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Fellini και αποτελεί μία σατιρική ματιά πάνω στον κόσμο των φωτορομάντζων. Δυο νεόνυμφοι έρχονται στην Ρώμη από την επαρχία για τον μήνα του μέλιτος όπου και εμφανίζεται ο λευκός σεΐχης Αλμπέρτο Σόρντι, σταρ της σαπουνόπερας και μαζί με αυτόν οι ψευδαισθήσεις του κόσμου της διασκέδασης και οι ευγενικές πόρνες της μεγαλούπολης.

Οι Βιτελόνι (I Vitelloni, 1953)

Ούτε πλούσιοι, ούτε φτωχοί, ζούσαν σε βάρος των γονιών τους. Οι πέντε Βιτελόνι της ταινίας, βαριούνται και χασομερούν τις νύχτες περιπλανώμενοι στους άδειους δρόμους του Ρίμινι καταστρώνοντας σχέδια που δεν θα πραγματοποιηθούν ποτέ. Είναι, όπως λέει ο ίδιος ο Fellini «οι άνεργοι της αστικής τάξης». Οι Βιτελόνι είναι η πρώτη καθαρά «φελινική» ταινία, γεμάτη από νεανικές αναμνήσεις του Fellini, αλλά και προάγγελος του σκηνοθετικού σύμπαντος που θα δημιουργήσει. Η ταινία πρωτοπαρουσιάστηκε στη Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1953, αποσπώντας το Αργυρό Λιοντάρι.

Λα Στράντα (La Strada, 1954)

Η ταινία La Strada θεωρείται από πολλούς, ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά αριστουργήματα του 20ου αιώνα και ήταν αυτή που καθιέρωσε τον Fellini στο κινηματογραφικό στερέωμα. Μια ταινία που ρίχνει μια θλιβερή ματιά στην χαμένη αθωότητα και στο δρόμο που ο καθένας από εμάς καλείται να διαλέξει κάποια στιγμή στη ζωή του. Ένα νεορεαλιστικό δράμα που απέσπασε το το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1956, ενώ το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην πρώτη δεκάδα στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Η ταινία πρωτοπροβλήθηκε στη χώρα μας με τον τίτλο «Πουλημένη από τη Μάνα της».

Νύχτες της Καμπίρια (Le notti di Cabiria, 1957)

Η ταινία «Νύχτες της Καμπίρια» συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτές της πρώτης περιόδου του εμβληματικού σκηνοθέτη. Βραβευμένη με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, η ταινία αφηγείται την ιστορία της Καμπίρια, μιας καλόκαρδης πόρνης, που νομίζει ότι βρήκε τον αληθινό έρωτα στο πρόσωπο ενός άνδρα, ο οποίος αποδεικνύεται απατεώνας. Εκείνη όμως συνεχίζει να ελπίζει σε ένα καλύτερο αύριο. Ο χαρακτήρας της Καμπίρια εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον «Λευκό Σεΐχη», όμως ο σκηνοθέτης θεώρησε πως μπορούσε να αφιερώσει μια ολόκληρη ταινία σ’ εκείνη και δεν είχε άδικο καθώς κατάφερε να δημιουργήσει το δικό του θηλυκό Σαρλό.

Γλυκιά Ζωή (La Dolce Vita, 1960)

Iconic ταινία με τις Anita Ekberg και Anouk Aimée να πλημμυρίζουν με θηλυκότητα την μεγάλη οθόνη και τον Marcello Mastroianni να τις ερωτεύεται όπως εμείς. Μία συγκλονιστική τοιχογραφία της κοινωνίας της Ρώμης στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, σε σενάριο Pier Paolo Pasolini, με την οποία ο Federico Fellini πέρασε στη δεύτερη και πιο σημαντική περίοδο του κινηματογραφικού του έργου.

 

8 ½ (1963)

To 8 ½ είναι το μνημειώδες, αυτοαναφορικό αριστούργημα του Fellini με την εκπληκτική μουσική του Nino Rota και τον Marcello Mastroianni να ενσαρκώνει το alter ego του σκηνοθέτη εκφράζοντας την βαθιά αγωνία του καλλιτέχνη. Με το 8 ½ ο Fellini σπάει κάθε στεγανό σκηνοθετικής αφήγησης, καταφέρνοντας να φτιάξει ένα όνειρο φτιαγμένο από σελιλόιντ. O Fellini νιώθει ελεύθερος να μιλήσει για τις παιδικές του μνήμες, τις ερωτικές φαντασιώσεις του, τα τραύματα μιας ρωμαιοκαθολικής παιδείας, αλλά και τα αδιέξοδα του καλλιτέχνη – δημιουργού. Όχι μόνο η κορυφαία ταινία του Ιταλού maestro, αλλά και μία από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του κινηματογράφου.

Σατυρικόν (Fellini Satyricon, 1969)

Μια δύσκολη και παράτολμη ταινία. Το Σατυρικόν, είναι μια ελεύθερη προσέγγιση του έργου του Πετρώνιου, μέσα από ένα εγχείρημα που ο ίδιος ο Fellini αποκάλεσε «δοκίμιο επιστημονικής φαντασίας του παρελθόντος». Με το Σατυρικόν ο Fellini αντιμετωπίζει κριτικά και με ειρωνεία τη σύγχρονη, παρηκμασμένη κοινωνία, μέσα από ένα ταξίδι στην αρχαία Ρώμη. Η ταινία ωστόσο δίχασε κοινό και κριτικούς. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι αριστούργημα και άλλοι ότι έγινε πολύς ντόρος για το τίποτα. Σίγουρα όμως κανείς δεν έμεινε ατάραχος από την σκηνοθετική ματιά του Fellini.

Ρόμα (Roma, 1972)

Η ταινία Roma -γνωστή και ως Fellini’s Roma ή Federico Fellini’s Roma- είναι μια ημι-αυτοβιογραφική δραματική ταινία του 1972, η οποία διηγείται τη μετακόμιση του νεαρού Fellini από το πατρικό στο Ρίμινι στη Ρώμη. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα αφιέρωμα στην πόλη, μέσα στο οποίο παρουσιάζονται μια σειρά επεισοδίων που διαδραματίστηκαν τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν της αιώνιας πόλης. Η πλοκή είναι σχεδόν ανύπαρκτη και ο μόνος «χαρακτήρας» που αναπτύσσεται πραγματικά, είναι η ίδια η Ρώμη.

Θυμάμαι (Amarcord, 1973)

Η ταινία Amarcord είναι μια νοσταλγική αναβίωση των μικρογεγονότων που σημαδεύουν τη ζωή ενός μικρού χωριού της Ιταλίας την εποχή του Μουσολίνι. Πρόκειται για ένα κλασικό αριστούργημα που χάρισε στον Fellini πολλές διεθνείς διακρίσεις. Μεταξύ αυτών η Χρυσή Σφαίρα και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, τα βραβεία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης και του National Board of Review. Μια αυτοβιογραφική ταινία, με την οποία ο μεγάλος Ιταλός δημιουργός επιστρέφει στα παιδικά του χρόνια και τις αναμνήσεις από τη γενέτειρά του Ρίμινι.

 

Η Φωνή του Φεγγαριού (La voce della luna, 1990)

Το κύκνειο άσμα του Federico Fellini είναι ένα είδος επιστροφής σ’ έναν κόσμο που χάνεται και ταυτόχρονα μια ματιά σ’ ένα αμφίβολο μέλλον. Παρά το εξαιρετικό κωμικό δίδυμο των πρωταγωνιστών, (Roberto Benigni και Paolo Villaggio), η ήρεμη απόγνωση αυτής της ελεγειακής, χαλαρής αφήγησης, απογοήτευσαν τους θαυμαστές του σκηνοθέτη, ο οποίος αγαπούσε την ταινία όπως ένας πατέρας το «προβληματικό» παιδί του.