12 μέρη της Ελλάδας όπου θα ζήσεις το Πάσχα διαφορετικά

Είναι σύνηθες οι περισσότεροι να πηγαίνουν στο χωριό τους για να γιορτάσουν το Πάσχα με την οικογένειά τους και να αναβιώσουν κάθε λογής έθιμα, μικρά ή μεγάλα. Θα μου πεις τώρα,  κι αν εσύ τυχαίνει να μην έχεις χωριό, τι κάνεις; Απλό. Διαλέγεις έναν από τους παρακάτω προορισμούς και περνάς ένα διαφορετικό Πάσχα από τα προηγούμενα. Αν από την άλλη κατάγεσαι από κάποιο κοντινό στους προορισμούς μέρος, τότε απλά δεν το δέχομαι να μην πεταχτείς εκεί για να δεις από κοντά τα φαντασμαγορικά -τουλάχιστον- έθιμα που λαμβάνουν χώρα.

Τήνος – Επιτάφιος στη θάλασσα

Η «νύφη των Κυκλάδων», το νησί κορωνίδα της Ορθοδοξίας, η Τήνος έχει φυσικά την τιμητική της κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης γιορτής της Ορθοδοξίας. Συνδυάζει άριστα την θρησκευτική παράδοση και το αίσθημα κατάνυξης που αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις. Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της Τήνου είναι αυτό όπου το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, επιτάφιοι τόσο καθολικοί όσο και ορθόδοξοι, στολισμένοι περίτεχνα συγκεντρώνονται στην εξέδρα της παραλίας στην πλατεία της Χώρας και εκεί ψάλλονται τα εγκώμια. Στη συνέχεια ο Επιτάφιος του Αγίου Νικολάου, μπαίνει στη θάλασσα με αναμμένους πυρσούς και φλεγόμενο σταυρό. Αν μη τι άλλο, καθηλωτικό.

 

Πάρος – Αναπαράσταση των Παθών

Ένα ταξίδι στις κοντινές μας Κυκλάδες είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεσαι αυτό το Πάσχα. Σε όποιο νησί κι αν πας θα δεις σίγουρα κάποιο έθιμο να αναβιώνεται, ωστόσο, ένα από τα πιο γνωστά είναι αυτό που γίνεται στο νησί της Πάρου και έχει καθιερωθεί από τις αρχές του 20ού αιώνα. Πρόκειται για το έθιμο της αναπαράστασης των Παθών της Μεγάλης Παρασκευής στη Μάρπησσα. Επισκέπτες και ντόπιοι γίνονται ένα ακολουθώντας την περιφορά του Επιταφίου, κατά τη διάρκεια της οποίας κάνουν δώδεκα στάσεις, όσες και τα θέματα που αναπαριστώνται από τα Θεία Πάθη. Ξεκινώντας από την αναπαράσταση της ανάστασης του Λαζάρου, την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα και φτάνοντας αισίως μετά την δεύτερη Ανάσταση, το έθιμο τελειώνει με την αναπαράσταση της Ανάστασης του Θεανθρώπου και την καύση του Ιούδα.

Χίος – Ρουκετομανία

Δε θες Κυκλάδες; Πάμε στο ανατολικό Αιγαίο και τη Χίο, λοιπόν. Χατίρι δε σου χαλάμε. Εδώ θα συναντήσεις ένα από τα πιο διάσημα έθιμα ολόκληρης της Ελλάδας, τον περίφημο ρουκετοπόλεμο ή ρουκετομανία που γίνεται στο Βροντάδο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού. Πρόκειται για ένα έθιμο που αν και η ιστορία του δεν είναι πολύ σαφής, λέγεται ότι ξεκίνησε την εποχή της Τουρκοκρατίας και ήταν ένας τρόπος να δείξουν οι ‘Ελληνες στους Τούρκους πως γιορτάζουν την Ανάσταση. Στην αρχή το έκαναν με κανονιοβολισμούς όμως αυτό από απαγορεύτηκε από τους Τούρκους υπό το φόβο επίθεσης προς αυτούς και έτσι οι κάτοικοι αντικατέστησαν τα κανόνια με ρουκέτες. Έτσι, λοιπόν, τωρα η «μάχη» στήνεται το βράδυ του Μ. Σαββάτου μεταξύ των ενοριών της Παναγιάς της Ερειθιανής και αυτής του Αγίου Μάρκου, όπου εκτοξεύονται χιλιάδες ρουκέτες από το καμπαναριό της μιας ενορίας στην άλλη. Την επόμενη μέρα γίνεται η καταμέτρηση, ανακηρύσσεται ο νικητής και ανανεώνεται το ραντεβού για την επόμενη χρονιά.

Κρήτη – Κάψιμο του Ιούδα

Ούτε Χίο θες; Δεν πειράζει. Πάμε Κρήτη; Φύγαμε θα πούμε εμείς. Πού ακριβώς; Σε όποιο κομμάτι της Κρήτης κι αν επιλέξεις να πας, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πετύχεις την αναβίωση κάποιου πασχαλινού εθίμου. Ωστόσο, ένα από τα πιο γνωστά κρητικά έθιμα είναι αυτό με το κάψιμο του Ιούδα, στη λίμνη στον Άγιο Νικόλαο. Η λεγόμενη «φουνάρα» δηλαδή μεγάλη φωτιά, είναι αυτή που καίει το ομοίωμα του Ιούδα για τιμωρία, μιας και ο ίδιος όπως λέει η ιστορία δεν εξιλεώθηκε ποτέ ούτε μέσω της αυτοχειρίας. Οι πιστοί φτιάχνουν ένα ξύλινο ομοίωμα, το ντύνουν με παλιόρουχα και το γεμίζουν άχυρα. Μαζεύουν κλαδιά και ξερά χόρτα από τις αυλές των σπιτιών και τους δρόμους και τα συγκεντρώνουν εκεί όπου θα στηθεί η φουνάρα. Συγκεκριμένα στον Άγιο Νικόλαο αυτό γίνεται καταμεσής της λίμνης. Μετά την Ανάσταση μαζεύονται όλοι στο σημείο και καίνε τον Ιούδα. Το θέαμα του φλεγόμενου ομοιώματος μέσα στη λίμνη είναι το λιγότερο εντυπωσιακό.

Κέρκυρα – Μπότηδες

Η Κέρκυρα είναι ένα νησί που έχει συνυφασμένο το όνομά της με τους εορτασμούς του Πάσχα. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχεις ακούσει ποτέ για τους «Μπότηδες», το πασχαλινό έθιμο με τα κανάτια που σπάνε οι πιστοί στο κέντρο του νησιού, στην πλατεία  Σπιανάδα. Σύμφωνα με το έθιμο, με την πρώτη Ανάσταση στις 12 το μεσημέρι, οι κάτοικοι της Κέρκυρας, που έχουν στολίσει τα ψηλά παραθυρόφυλλά τους με κόκκινα εμβλήματα και λουλούδια, πετάνε τους γεμάτους νερό «μπότηδες». Έτσι λέγονται τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους που εν προκειμένω είναι δεμένα με κόκκινες κορδέλες ,μιας και το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας. Η θορυβώδης ατμόσφαιρα είναι το λιγότερο εντυπωσιακή καθώς μετά το έθιμο αυτό ακολουθούν κανονιοβολισμοί από το φρούριο, ενώ οι 18 φιλαρμονικές της πόλης γεμίζουν με χαρμόσυνους ήχους την πλατεία του νησιού.

Ύδρα – Επιτάφιος στη θάλασσα (Ναι, και εδώ)

Ένα από τα πιο όμορφα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Ύδρα, περίπου μία ώρα μακριά από την Αθήνα, είναι ένας από τους πιο must προορισμούς για τις πασχαλινές σου διακοπές. Και εδώ, όπως και στην πανέμορφη Τήνο θα συναντήσεις το ίδιο έθιμο με τον Επιτάφιο μέσα στη θάλασσα, όμως εδώ η ιστορία είναι λίγο διαφορετική. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, μετά από την περιφορά του Επιταφίου στη συνοικία Καμίνια, η πομπή καταλήγει στη θάλασσα, όπου ο αυτός με μεγάλη κατάνυξη μπαίνει στη θάλασσα. Οι νέοι που τον υποβαστούν μπαίνουν ίσα με τη μέση στη θάλασσα και ακουμπούν τα πόδια του Επιταφίου στο νερό, για να ευλογηθούν και να καθαγιαστούν τα νερά, ενώ ο ιερέας στην ακροθαλασσιά, αναπέμπει ευχή «υπέρ των εν θαλάσση μακράν…», ευχή που μεταφέρει την ευλογία του Σταυρωθέντα Χριστού αλλά και της Εκκλησίας μας, για γαλήνια, ασφαλή ταξίδια και καλό γυρισμό των ναυτικών του νησιού αλλά και όλων των ναυτικών της Ελλάδας, παρουσία εκατοντάδων πιστών που έχουν κατακλύσει την περιοχή.

Καλαμάτα – Σαϊτοπόλεμος

Ένα επικίνδυνο -όπως είναι και το αντίστοιχο της Χίου-  αλλά ταυτόχρονα ένα από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα συναντάμε και στην πόλη της Καλαμάτας, τον λεγόμενο Σαϊτοπόλεμο ή έθιμο των μπουλουκιών. Οι συμμετέχοντες συγκεντρώνονται στο γήπεδο του Μεσσηνιακού κρατώντας τις σαΐτες τους, τους χαρτονένιους δηλαδή σωλήνες που έχουν προηγουμένως γεμίσει με μπαρούτι και επιδίδονται σε σαϊτοπόλεμο, φωτίζοντας τον ουρανό.Οσοι συμμετέχουν στο σαϊτοπόλεμο χωρίζονται σε μπουλούκια, φορώντας παραδοσιακές ενδυμασίες. Η παράδοση, μάλιστα, θέλει τους Μεσσήνιους να χρησιμοποιούσαν τις σαΐτες για να σταματήσουν την επιδρομή του ιππικού των Τούρκων.

 

Λεωνίδιο – Πολύχρωμα Αερόστατα

Ποιος είπε ότι μόνο στα νησιά περνάμε καλά και μόνο εκεί έχει έθιμα; Κανείς. Αξίζει να δούμε, λοιπόν, κι άλλους ενδιαφέροντες πασχαλινούς προορισμούς όπως το Λεωνίδιο. Εδώ το πιο γνωστό έθιμο του Πάσχα είναι τα περίφημα πολύχρωμα αερόστατα που κυριολεκτικά γεμίζουν τον έναστρο ουρανό μετά την Ανάσταση. Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της κωμόπολης ετοιμάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της σαρακοστής με πολύ μεράκι τα αερόστατά τους, τα οποία και ανάβουν με το Άγιο Φως λίγο αφότου έχει ακουστεί το «Χριστός Ανέστη». Καιρού επιτρέποντος το θέαμα είναι εκπληκτικό και τα αναμμένα πολύχρωμα αερόστατα ανεμίζουν στον ουρανό φτάνοντας καμιά φορά ως και τα νησιά του Αργοσαρωνικού.

 

Πρέβεζα – Διαβολοπάζαρο

Πήλινα κανάτια στον πλακόστρωτο δρόμο του Διαβολοπάζαρου και εκατοντάδες κροτίδες αντηχούν, μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαράλαμπους σημάνει την πρώτη Ανάσταση στην Πρέβεζα. Πρόκειται για ένα έθιμο που κρατά από την εποχή τους τουρκοκρατίας και συνεχίζεται με επιτυχία μέχρι σήμερα. Οι κάτοικοι της Πρέβεζας τότε έφτιαχναν αυτοσχέδιες κροτίδες για να κρατούν μακριά τους Τούρκους, τις άγιες μέρες του Πάσχα. Περνώντας σήμερα κάποιος από το Διαβολοπάζαρο θα βρει χαραγμένη πάνω σε πέτρα την ιστορία του, η οποία λέει: «Μια φορά κατά την διάρκεια της Τουρκικής Κατοχής, ήταν στην Πρέβεζα ένας Τούρκος στρατιωτικός διοικητής πολύ σκληρός και βίαιος. Ένα βράδυ, οι κάτοικοι αυτού του δρόμου, άλειψαν με σαπούνι το καλντερίμι στο σημείο όπου είχε την πιο απότομη κλίση. Όταν την επόμενη ο διοικητής πέρασε από εδώ, το άλογό του γλίστρησε κι ο ίδιος έπεσε φωνάζοντας, «Σαϊτάν Παζάρ», δηλαδή, Διαβολοπάζαρο».

Κοζάνη – Ανάσταση στο νεκροταφείο

Ένα έθιμο, οι ρίζες του οποίου χάνονται στα βάθη των αιώνων, επιτάσσει τους Κοζανίτες να υποδέχονται κάθε χρόνο το ελπιδοφόρο μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου στα κοιμητήρια της πόλης δίπλα στους τάφους και στα οστεοφυλάκια των συγγενικών τους προσώπων. Τα κοιμητήρια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ντόπιοι, είναι ο «φυσικός χώρος» της Ανάστασης, άποψη που δεν απέχει πολύ από την ουσία των αναστάσιμων ύμνων που ψάλλονται δυνατά από τους παρευρισκόμενους. Μπορεί στους περισσότερους να φαντάζει κάπως απόκοσμο και μάκαβριο σαν έθιμο, ωστόσο, αυτό είναι που το κάνει ξεχωριστό και σίγουρα είναι μια εναλλακτική πρόταση για τους εκδρομείς του Πάσχα.

 

Σέρρες – Αδώνια

Στις Σέρρες κατά την περίοδο του Πάσχα και ιδιαίτερα της Μεγάλης Εβδομάδας αναβιώνουν πολλά διαφορετικά έθιμα του παρελθόντος και ένα από αυτά που ξεχωρίζει λαμβάνει χώρα τη Μ. Παρασκευή κατά την περιφορά του Επιταφίου. Είναι το λεγόμενο έθιμο «Αδώνια» σύμφωνα με το οποίο όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη. Δίπλα τοποθετεί ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, έθιμο που παραπέμπει στους «Αδώνιδος Κήπους». Αυτό γίνεται για να έχει πάντα το σπίτι γεμάτο τραπέζι και να υπάρχει ευημερία στις σοδειές του νοικοκύρη.

Μετέωρα – Ολονυκτίες

Επιβλητικό τοπίο ούτως ή άλλως, προσπάθησε, λοιπόν, να φανταστείς έστω πώς θα είναι το τοπίο αυτό το Πάσχα. Μαγεία; Ένα από τα πασχαλινά έθιμα που λαμβάνουν χώρα στα Μετέωρα είναι οι λεγόμενες κατανυκτικές ολονυκτίες στις μονές που κρέμονται από τα απόκρυμνα βράχια. Γίνονται υπό το φως των κεριών των πιστών στο άκουσμα ψαλμωδιών και βυζαντινής μουσικής. Αξίζει να σημειωθεί πως οι επιτάφιοι είναι λιτά στολισμένοι, χωρίς το θόλο με τον οποίο τους έχουμε συνηθίσει και την Ανάσταση οι λειτουργίες ξεκινούν στις 9 το βράδυ.

 

Εσύ για πού θα ετοιμάσεις τις βαλίτσες σου;