7 αντιφασιστικές ταινίες για κινηματογραφικά μαθήματα ιστορίας
- 9 ΝΟΕ 2024
Η τέχνη του κινηματογράφου είναι κάτι πολύ περισσότερο από ψυχαγωγία· αποτελεί ένα ισχυρό μέσο έκφρασης και ενημέρωσης για σημαντικά κοινωνικά ζητήματα. Ο κινηματογράφος προσφέρει έναν διαφορετικό τρόπο αφήγησης της ιστορίας, καθιστώντας την προσβάσιμη και ζωντανή.
Οι ταινίες αποδεικνύουν ότι ο κινηματογράφος μπορεί να είναι ένα μέσο που όχι μόνο αναπαράγει την ιστορία, αλλά την προβάλλει σε ένα προσωπικό επίπεδο, κάνοντάς μας συμμέτοχους και βοηθώντας μας να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις της. Μέσα από σκηνές, χαρακτήρες και αφηγήσεις, βιώνουμε τη φρίκη του φασισμού και αντιλαμβανόμαστε καλύτερα την αξία της ειρήνης, της ισότητας και της ελευθερίας.
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα κατά του Φασισμού, επιλέγουμε 7 από τις πιο σημαντικές αντιφασιστικές ταινίες που μας βοηθούν να κατανοήσουμε βαθύτερα το σκοτεινό φαινόμενο του φασισμού, την επικινδυνότητά του και την ανάγκη για καθημερινή αντίσταση απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή του. Μέσα από αυτές τις ταινίες, όχι μόνο παίρνουμε μαθήματα ιστορίας, αλλά αναγνωρίζουμε και την καλλιτεχνική αξία του κινηματογράφου ως μέσο αντίστασης και αφύπνισης. Η εκπαίδευση, η κριτική σκέψη και η ευαισθητοποίηση είναι τα πιο σημαντικά μας όπλα, για να επαγρυπνούμε και να αναγνωρίζουμε το «αβγό του φιδιού» όταν αυτό εμφανίζεται.
La Haine (1995)
Η προφητική για την εποχή της ταινία του Mathie Kassovitz, έχει αποκτήσει τη δική της διαχρονική αξία στην ιστορία του κινηματογράφου. Η ταινία La Haine, μέσα από τη hip-hop αισθητική της και με φόντο ένα εχθρικό και βίαιο Παρίσι, αναδεικνύει την ιστορία 3 νεαρών διαφορετικής φυλετικής «προέλευσης», κοινής όμως μοίρας ως παρίες του συστήματος, οι οποίοι παλεύουν καθημερινά για τη ζωή τους στα υποβαθμισμένα προάστια της πόλης του φωτός.
American History X (1999)
Η απεικόνιση του νεοναζισμού -από τις ιδέες πάνω στις οποίες στηρίζεται μέχρι τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις του- σε αυτή την ταινία είναι ωμή και σκληρή, όπως ακριβώς και στην πραγματικότητα. Τα γεγονότα της ταινίας διαδραματίζονται ακολουθώντας το δίπολο «δράση-αντίδραση», ενώ ταυτόχρονα βλέπουμε πόσο μεγάλη επιρροή μπορεί να έχουν πάνω μας τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από τα πρότυπά μας. Το American History X, κάνει σαφές ότι πρέπει να διαφοροποιηθούμε από τα πρότυπα αυτά, πριν είναι ήδη πολύ αργά.
Pan’s Labyrinth (2006)
Μπορεί μια ταινία να είναι αντιφασιστική και την ίδια στιγμή τρυφερή; Ο Guillermo del Toro δημιούργησε μια ταινία φαντασίας αλλά βαθιά πολιτική, στην οποία ο ισπανικός εμφύλιος και η επιβολή του φασιστικού καθεστώτος στη χώρα, παρουσιάζονται μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Ο Λαβύρινθος του Πάνα χρησιμοποιεί το στοιχείο του φανταστικού για να αποτυπώσει τη σύγκρουση μεταξύ της καταπίεσης και της ελευθερίας, αλλά και τη σύγκρουση της αθωότητας με τη σκληρή πραγματικότητα. Η σκηνοθετική δεξιοτεχνία του Guillermo del Toro και οι συμβολισμοί της ταινίας την καθιστούν έναν μοναδικό ύμνο για την αντίσταση ενάντια στον φασισμό.
The Wave (2008)
Ό,τι έχει να πει η ταινία The Wave (Die Welle) το λέει κατάμουτρα και αφήνει τους θεατές να αναλογιστούν τα υπόλοιπα. Η βίαιη επιβολή ενός ανθρώπου στους άλλους, δεν είναι μια αφηρημένη δύναμη, αλλά κάτι που κρύβεται στη φύση των ανθρώπων. Το ίδιο συμβαίνει και στους πρωταγωνιστές που παρασέρνει Το Κύμα του Γερμανού σκηνοθέτη Dennis Gansel. Οι νεαροί μαθητές ξεκινούν να αλλάξουν τον κόσμο της ανεργίας, της φτώχειας, της ανισότητας και της παραπληροφόρησης. Η ταινία τοποθετείται ξεκάθαρα απέναντι σε μια νέα συνθήκη ολοκληρωτισμού, αυτής που λαμβάνει χώρα στα γόνιμα εφηβικά μυαλά εκμεταλλευόμενη την αθωότητά τους.
The White Ribbon (2009)
Η ταινία του σπουδαίο Michael Haneke, The White Ribbon καταπιάνεται με θεματικές όπως η καταπίεση, η θρησκευτική υποκρισία και η πάλη των κοινωνικών τάξεων, μέσα από σειρά ανεξήγητων, συμβάντων σε ένα γερμανικό αγροτικό χωριό, λίγο πριν το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η «τακτοποιημένη» και φαινομενικά ειρηνική καθημερινότητα του χωριού διαταράσσεται και τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Τα παιδιά του χωριού, οι αυριανοί πολίτες της κοινωνίας, μοιάζουν παραιτημένα από τη ζωή και βγαλμένα από κάποιο απόκοσμο παραμύθι. Η Λευκή Κορδέλα, βάζει με αριστουργηματικό τρόπο στο μικροσκόπιο το ναζισμό, αποκαλύπτοντας τις πηγές του φασισμού.
Son Of Saul (2015)
Η ταινία Son Of Saul κερδίζει επίσης μια θέση ανάμεσα στις καλύτερες αντιφασιστικές ταινίες, αφού αποτελεί μία από τις πιο ανατριχιαστικές κινηματογραφικές απόδοσης της φρίκης σε ένα στρατόπεδο εξόντωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα κινηματογραφικό αντιφασιστικό και αντιναζιστικό έπος, που μεταξύ άλλων βραβείων απέσπασε το Όσκαρ και τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Σαούλ, o ηθοποιός Géza Röhrig καταφέρνει να αποδώσει μια απίθανη ένταση και ένα βλέμμα που σε καθηλώνει. Δεν είναι απλά μια ταινία, αλλά ένα βίωμα για να καταλάβει κανείς πόσο σάπιος, λάθος και άρρωστος είναι ο φασισμός.
To Zone of Interest (2023) μια από τις καλύτερες αντιφασιστικές ταινίες του σύγχρονου κινηματογράφου
Ο Jonathan Glazer πέρασε σχεδόν 10 χρόνια δημιουργώντας την ταινία Ζώνη Ενδιαφέροντος, που οφείλει τον τίτλο της στον ουδέτερο όρο που οι Ναζί χρησιμοποιούσαν για να περιγράψουν την περιοχή γύρω από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η ταινία κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο του Φεστιβάλ των Καννών, ενώ απέσπασε (δικαίως) 5 βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων αυτό της καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και Καλύτερου Ήχου. Μια διαφορετική κινηματογραφική οπτική στο Ολοκαύτωμα, που αξίζει να παρακολουθήσεις.
