7 βιβλία για τον πόλεμο που θα σε κάνουν ειρηνιστή
- 26 ΦΕΒ 2022
Τι θα ήμασταν χωρίς τα καλά βιβλία που έχουμε διαβάσει. Σύμφωνα με τον Mario Vargas Llosa και την ομιλία του όταν παρέλαβε το Νόμπελ λογοτεχνίας το 2010, θα «ήμασταν χειρότερα. Πιο κομφορμιστές, λιγότερο ανήσυχοι, πιο υποτακτικοί και το κριτικό μας πνεύμα, η μηχανή της εξέλιξης, δεν θα υπήρχε καν». Σύμφωνα με εκείνον ήταν τα βιβλία και η πολιτιστική δύναμη της λογοτεχνίας που έκανε την ανθρωπότητα λιγότερο σκληρή. Μπορεί στις μέρες μας, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις εικόνες που βλέπουμε να δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι έχουμε μάθει ήδη κάτι από την ιστορία μας, αλλά επιστρέφοντας σε μερικά από τα πιο κλασικά λογοτεχνικά βιβλία για τον πόλεμο θα θυμηθούμε όλα τα μαθήματά μας.
7 βιβλία για τον πόλεμο που αποτελούν έναν οδηγό στην αντιπολεμική λογοτεχνία. Αυτή που ανέλαβε να μιλήσει για τη φρίκη του πολέμου κι όχι για την αίγλη και την δόξα και την τιμή που θα βρεις στα σχολικά βιβλία της ιστορίας. Αυτή που έδειξε την ανθρώπινη και γι’ αυτό αβάσταχτη πλευρά του. 7 βιβλία για τον πόλεμο που θα σε κάνουν σίγουρα ειρηνιστή. Και θα σου θυμήσουν ότι η ανθρωπότητα είναι πραγματικά φτιαγμένη για να αγαπιέται και να προχωρά, κι όχι να σκοτώνεται μεταξύ της.
7 βιβλία για τον πολεμο που θα σε κάνουν ειρηνιστή
Οι γυμνοί και οι νεκροί
Tο μυθιστόρημα Oι γυμνοί και οι νεκροί περιγράφει την ιστορία μιας διμοιρίας νεαρών Aμερικανών στρατιωτών καθώς διασχίζουν το κατεχόμενο από τους Iάπωνες νησί Aνοπόπεϊ. Παγιδευμένοι μέσα στη σύγχυση μίας σώμα με σώμα μάχης και απειλούμενοι συνεχώς από ελεύθερους σκοπευτές, οδηγούνται στα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Mε μοναδικό τους εφόδιο την επιθυμία να επιζήσουν, και με κάποια αμυδρά όνειρα για το μέλλον, βλέπουν τις μύχιες ελπίδες και τους βαθύτερους φόβους τους να αποκαλύπτονται κάτω από την ανελέητη ένταση της μάχης.
20 ετών και κάτι, ο Norman Mailer παίρνει μέρος στο B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολεμώντας στον Eιρηνικό. Oι γυμνοί και οι νεκροί, αυτό το κλασικό βιβλίο εφιαλτικού ρεαλισμού, κυκλοφόρησε 3 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου κι έκανε αμέσως διάσημο τον Norman Mailer σε όλο τον κόσμο.
Catch 22
Ο Joseph Heller έζησε κι αυτός τη φρίκη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Μετά την παράνοια που έζησε στον πόλεμο ως βομβαρδιστής της αμερικανικής αεροπορίας, έγραψε με το μοναδικό του χιούμορ ένα από τα μεγαλύτερα αντιπολεμικά μυθιστορήματα όλων των εποχών. Μία σάτιρα που περιγράφει όχι μόνο την παράνοια του πολέμου αλλά και την τρέλα της σύγχρονης κοινωνίας.
Βιβλία για τον πόλεμο που θα σε κάνουν ειρηνιστή: Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν εκείνος που επηρέασε τον Erich Maria Remarque να γράψει το δικό του αντιπολεμικό αριστούργημα.
Αυτή είναι η παρακαταθήκη του νεαρού στρατιώτη Πάουλ Μπόυμερ, που μαζί με μια παρέα συμμαθητών του βρέθηκε από τα θρανία στα χαρακώματα, στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Κατά τη διάρκεια του Αʹ Παγκόσμιου Πολέμου θα ζήσουν τη φρίκη του θανάτου και τη σκληρή πραγματικότητα της μάχης, τη διάψευση των προσδοκιών τους και την προδοσία. Ωστόσο οι νεαροί στρατιώτες της γερμανικής Σιδηράς Νεολαίας στέκονται στις θέσεις τους, υπακούουν εντολές, σκοτώνουν για να επιβιώσουν, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο που δεν καταλαβαίνουν.
Το μυθιστόρημα Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον, εκδόθηκε το 1929 και χαρακτηρίστηκε ως το πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό έργο για τον Αʹ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταφράστηκε σε 45 γλώσσες, έκανε εκατομμύρια πωλήσεις και γυρίστηκε δύο φορές σε κινηματογραφική ταινία.
Ο καλός στρατιώτης Σβέικ
«Στους δρόμους της Πράγας μπορεί σήμερα να συναντήσετε έναν άνθρωπο που ο ίδιος δεν θα νιώσει ποτέ τι ρόλο έπαιξε στην Ιστορία της νέας αυτής μεγάλης εποχής. Τραβάει τον δρόμο του ήσυχα-ήσυχα, δεν ενοχλεί κανένα, ούτε σκοτίζεται που δεν τον κυνηγούν οι δημοσιογράφοι για να του πάρουν συνέντευξη. Αν τον ρωτούσατε για τ’ όνομά του θα σας απαντούσε απλά και φυσικά: Είμαι ο Σβέικ. Κι όμως αυτός ο ήσυχος, ο σεμνός και φτωχοντυμένος άνθρωπος είναι ο παλιός καλός στρατιώτης Σβέικ. Και πιστεύω ότι η δόξα του δεν θα σβήσει ακόμα και τώρα που έχουμε δημοκρατία στην Τσεχοσλοβακία».
Έτσι περιγράφει τον ήρωα της αντιπολεμικής του σάτιρας Ο καλός στρατιώτης Σβέικ, ο Τσέχος σατιρικός συγγραφέας Jaroslav Hašek. Μέσα από τις περιπέτειες του Σβέικ καυτηριάζει τη βαρβαρότητα ενός πολέμου, στιγματίζει την παράλογη «εξουσία» της στρατιωτικής γρφειοκρατίας και περνάει το μήνυμα διαμαρτυρίας του λαού στις «εντολές» των κυβερνήσεων για πολέμους με στόχο τις πολιτικές επιδιώξεις, καμουφλαρισμένες πίσω από το όνομα της ελευθερίας ή της δημοκρατίας.
Βιβλία για τον πόλεμο που θα σε κάνουν ειρηνιστή: Η καρδιά του σκότους
Αν και όχι ακριβώς για τον πόλεμο όπως τον έχεις στο μυαλό σου, το βιβλίο του Joseph Conrad έγινε η αφετηρία για τη δημιουργία ίσως της μεγαλύτερης αντιπολεμικής ταινίας, του film Αποκάλυψη Τώρα.
Στο ταξίδι του μέχρι το έσχατο πλωτό σημείο του ποταμού Κογκό, ως κυβερνήτης του ατμόπλοιου κάποιας αποικιακής εμπορικής εταιρίας, ο Τσάρλι Μάρλοου παρακολουθεί τον αδηφάγο και απάνθρωπο παραλογισμό που κρύβεται πίσω από το πρόσχημα του εκπολιτισμού των αγρίων. Παράλληλα το ταξίδι αυτό είναι και μία όχι λιγότερο εφιαλτική περιήγηση στα σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής, στο άλυτο αίνιγμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Κι ακόμα, στο πρόσωπο του Κουρτς, ο Κόνραντ προδιαγράφει με μοναδική οξυδέρκεια, ως φυσική απόρροια του δυτικού πολιτισμού, τον τύπο των χαρισματικών ηγετών που αιματοκύλησαν την Ευρώπη λίγα χρόνια αργότερα.
Οι Αδερφοφάδες
Η προσθήκη ελληνικής λογοτεχνίας σε αυτή τη λίστα είναι το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Οι Αδερφοφάδες που μιλά για τον παραλογισμό και την οδύνη του εμφυλίου πολέμου.
«Οι Αδερφοφάδες μιλούν για την αδελφοκτόνο σύγκρουση σε ένα χωριό κατά τον Ελληνικό Εμφύλιο στα τέλη τής δεκαετίας τού 1940. Πολλοί από τους χωριανούς, μαζί και ο Καπετάν Δράκος, ο γιος τού εφημέριου, ο παπα-Γιάνναρος, πήραν τα βουνά και ενώθηκαν με τους κομμουνιστές αντάρτες. Είναι Μεγάλη Εβδομάδα και, με τον φόνο, τον θάνατο και την καθημερινή καταστροφή, ο παπα-Γιάνναρος αισθάνεται ότι κουβαλάει στους ώμους του τις αμαρτίες τού κόσμου», αναφέρεται στην γαλλική έκδοση του βιβλίου.
«Αυτό το επιθανάτιο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη είναι, ανάμεσα σε όλα τα έργα του, το πιο κοντινό στον κόσμο μας, που σπαράζεται από αδελφοκτόνες μάχες», σημειώνεται επιπλέον.
Βιβλία για τον πόλεμο που θα σε κάνουν ειρηνιστή: Σφαγείο Νούμερο 5
Η πρώτη διασκευή του σπουδαίου αντιπολεμικού βιβλίου του Kurt Vonnegut, Σφαγείο Νούμερο 5 σε graphic novel κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Anubis. Το βιβλίο διασκευάστηκε από τον βραβευμένο με Eisner σεναριογράφο Ryan North (How to Invent Everything: A Survival Guide for the Stranded Time Traveler) και τον υποψήφιο για Eisner εικονογράφο Albert Monteys (Universe!).
Στο βιβλίο του Kurt Vonnegut ήρωας είναι ο Μπιλ Πίλγκριμ ένας βετεράνος πολέμου που ταξιδεύει μέσα στον χρόνο και στην εμπόλεμη ζώνη της ανθρώπινης ιστορίας. Το ταξίδι του Μπίλι Πίλγκριμ είναι ταυτόχρονα μια σατιρική ματιά στον τρόμο και στην τραγωδία του πολέμου, όπου στέλνουν παιδιά στην πρώτη γραμμή για να πεθάνουν (γιατί έτσι είναι αυτά) αλλά και μια συγκινητική μελέτη της ανθρώπινης φύσης.
