8 ποιήματα που μιλούν για την εμπειρία του να είσαι γυναίκα

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης για το 2025 είναι η ανάδειξη της ποίησης ως γέφυρα για την ειρήνη και τη συμπερίληψη. Εμείς πάλι αναδεικνύουμε τη δύναμη της ποίησης για να περιγράψει το γυναικείο βίωμα με δύναμη, καθαρότητα και λυρισμό. Αυτά είναι 8 ενδυναμωτικά ποιήματα που θα διαβάσεις στα ελληνικά ή στα αγγλικά, που περιγράφουν με δυνατή φωνή την εμπειρία του να είσαι γυναίκα και να βρίσκεις τη δύναμή σου σε έναν κόσμο σχεδιασμένο πατριαρχικά.

8 ποιήματα από γυναίκες για την εμπειρία του να είσαι γυναίκα

Maya Angelou- Phenomenal Women

Pretty women wonder where my secret lies.
I’m not cute or built to suit a fashion model’s size
But when I start to tell them,
They think I’m telling lies.
I say,
It’s in the reach of my arms,
The span of my hips,
The stride of my step,
The curl of my lips.
I’m a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That’s me.

I walk into a room
Just as cool as you please,
And to a man,
The fellows stand or
Fall down on their knees.
Then they swarm around me,
A hive of honey bees.
I say,
It’s the fire in my eyes,
And the flash of my teeth,
The swing in my waist,
And the joy in my feet.
I’m a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That’s me.

Men themselves have wondered
What they see in me.
They try so much
But they can’t touch
My inner mystery.
When I try to show them,
They say they still can’t see.
I say,
It’s in the arch of my back,
The sun of my smile,
The ride of my breasts,
The grace of my style.
I’m a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That’s me.

Now you understand
Just why my head’s not bowed.
I don’t shout or jump about
Or have to talk real loud.
When you see me passing,
It ought to make you proud.
I say,
It’s in the click of my heels,
The bend of my hair,
the palm of my hand,
The need for my care.

’Cause I’m a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That’s me.

*Από τη συλλογή της ποιήτριας και ακτιβίστριας Maya Angelou (1998- 2014), And Still I Rise (1978).

Rupi Kaur- what’s the greatest lesson a woman should learn?

what’s the greatest lesson a woman should learn?
that since day one. she’s already had everything she needs within herself. it’s the world that convinced her she did not.

*Από την πρώτη της ποιητική συλλογή Milk and Honey (Andrews McMeel Publishing).

Κική Δημουλά- Σημείο Αναγνωρίσεως (Άγαλμα γυναίκας με δεμένα τα χέρια)

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.
Στολίζεις κάποιο πάρκο./ Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθίσει
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.
Από κοντά ξεκαθαρίζει τ’ όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ’ ένα σχοινί μαρμάρινο
κ’ η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμαλώτου.
Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη: αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς/ ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου. (…)
Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα αμέσως.
Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε
στο μάρμαρο ο γλύπτης/ κι υπόσχονται οι γοφοί σου
ευγονία αγαλμάτων,/ καλή σοδειά ακινησίας.
Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις
όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω,/ σε λέω γυναίκα.
Σε λέω γυναίκα/ γιατί είσαι αιχμάλωτη.

*Από τη συλλογή «Τό λίγο τοῦ κόσμου», Στιγμή 1971

Lucille Clifton- Δε θα γιορτάσεις μαζί μου;

δε θα γιορτάσεις μαζί μου
όλα όσα διαμόρφωσα
σε κάτι σαν ζωή; δεν είχα πρότυπα.
γεννήθηκα στη βαβυλώνα
όχι λευκή και γυναίκα
τι θα μπορούσα να έχω γίνει πέραν του εαυτού μου;
έφτασα ως εδώ
σε αυτή τη γέφυρα ανάμεσα
σε λάμψεις άστρων και πηλό
το ένα μου χέρι κρατώντας σφιχτά
το άλλο μου χέρι· έλα να γιορτάσουμε
μαζί πως κάθε μέρα
κάτι προσπάθησε να με σκοτώσει
και απέτυχε.

*Από τη συλλογή Collected Poems of Lucille Clifton (Μετάφραση: Sam Albatros, πηγή: queerpoets.com)

Amanda Lovelace- The Princess Saves Herself in this One

once upon a time, the princess rose from the ashes her dragon lovers made of her & crowned herself the mother-fucking queen of herself. — how’s that for a happily ever after?

*Από την ομότιτλη ποιητική συλλογή του 2016.

Σοφία Κολοτούρου- Ανομήματα

Είμαι η Γυναίκα και μου φόρτωσαν νωρίς την Ηθική
-δήθεν με νίβουν μ’ ανομήματα αιώνων-
Κι εγώ, ιέρεια στης Λαγνείας τη σπονδή
Εκάτη, Αστάρτη, ηδονών μα και δαιμόνων
σε μιαν αντίληψη του κόσμου αρσενική.

Είμαι η Γυναίκα και μου φόρτωσαν καιρό την Ενοχή
-δεν έχουν οι αμαρτίες μιαν όψη μόνον.
Κι εγώ, στου Ανήθικου δοσμένη τη σπουδή,
με μίση και κατάρες τόσων χρόνων,
στα φαύλα και στα κρείττω η πηγή,

είμαι η Γυναίκα, που παλεύει την πληγή…

*Από το βιβλίο Αν-επίκαιρα Ποιήματα (2000)

Joy Harjo- Fire

a woman can’t survive
by her own breath
alone
she must know
the voices of mountains
she must recognize
the foreverness of blue sky
she must flow
with the elusive
bodies
of night winds
who will take her
into herself

look at me
i am not a separate woman
i am a continuance
of blue sky
i am the throat
of the mountains
a night wind
who burns
with every breath
she takes

*© Joy Harjo. What Moon Drove Me to This? 1980.

Κατερίνα Γώγου– Θολούρα

Σηκώθηκε και τους ετοίμασε τέλεια το πρωινό

με μαθηματικές κινήσεις.

Τους χαιρέτησε: Στο καλό σας αγαπάω μην αργήσετε

απ’ το σοφά γυαλισμένο κεφαλόσκαλο.

Τίναξε το χαλί έπλυνε φλιτζάνια και τασάκια

μιλώντας μόνη της.

Έβαλε το φαΐ στην κατσαρόλα κι άλλαξε το νερό στα βάζα.

Ένιωσε έξυπνη στο μανάβικο

χαμογέλασε συγκαταβατικά στην κομμώτρια

αλλοτριώθηκε στην αποθήκη καλλυντικών

κι αγόρασε Εκδόσεις Κύτταρο, τη «ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ

ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ».

Έστρωσε το τραπέζι την ώρα

που χτύπαγε το κουδούνι

όμορφη έξυπνη κι ενημερωμένη στα κοινά.

Το παιδί κοιμήθηκε

κι ο άντρας την ακούμπησε από πίσω.

Αυτή χαχάνισε όπως είχε δει σ’ ένα διαφημιστικό

και του ’πε με χοντρή σεξουαλική φωνή: Έλα

Tην πήδηξε τέλειωσε και ξεράθηκε.

Η γυναίκα σηκώθηκε με προσοχή για να μην τον ξυπνήσει

έπλυνε τα πιάτα μιλώντας μόνη της

άνοιξε τα παράθυρα να φύγει η τσικνίλα.

Έκανε τσιγάρο άνοιξε το βιβλίο και διάβασε:

«… μόνο όταν οι γυναίκες απαιτήσουν ενεργητικά

θα υπάρξει ελπίδα γι’ αλλαγή».

Και πιο κάτω:

ΝΑI ΑΛΛΑ ΤΙ ΕΚΑΝΕΣ ΣΗΜΕΡΑ, ΧΡΥΣΗ ΜΟΥ

ΤI ΕΚΑΝΕΣ ΣΗΜΕΡΑ;

Σηκώθηκε με προσοχή

πήρε το καλώδιο της ψήστρας

το ’σφιξε καλά στο λαιμό του άντρα της

κι έγραψε κάτω από την ερώτηση

του φεμινιστικού κινήματος: ΕΠΝΙΞΑ ΕΝΑΝ.

Ύστερα πήρε το 100 και μέχρι να ’ρθουν

κοίταξε το ωροσκόπιό της στη ΓΥΝΑIΚΑ.

*Από την συλλογή Τρία Κλικ Αριστερά (1978)

Katie Makkai- Pretty

When I was just a little girl, I asked my mother,
“What will I be? Will I be pretty? Will I be pretty? Will I be pretty?”
What comes next? Oh right, “Will I be rich?”
Which is almost pretty depending on where you shop.
And the pretty question infects from conception, passing blood and breath into cells.
The word hangs from our mothers’ hearts in a shrill fluorescent floodlight of worry.

“Will I be wanted? Worthy? Pretty?”
But puberty left me this fun house mirror dryad-
Teeth set at science fiction angles, crooked nose,
Face donkey-long and pox-marked where the hormones went finger-painting.
My poor mother.

“How could this happen?
You’ll have porcelain skin as soon as we can see a dermatologist.
You sucked your thumb. That’s why your teeth look like that!
You were hit in the face with a Frisbee when you were 6.
Otherwise your nose would have been just fine!”

“Don’t worry. We’ll get it all fixed!” She would say, grasping my face,
Twisting it this way and that, as if it were a cabbage she might buy.

But this is not about her. Not her fault.
She, too, was raised to believe the greatest asset she could bestow upon her awkward little girl was a marketable facade.
By 16, I was pickled with ointments, medications, peroxides.
Teeth corralled into steel prongs.
Laying in a hospital bed, face packed with gauze, cushioning the brand new nose the surgeon had carved.

Belly gorged on 2 pints of my blood I had swallowed under anesthesia,
And every convulsive twist of my gut like my body screaming at me from the inside out,
“What did you let them do to you!”

All the while this never-ending chorus droning on and on, like the IV needle dripping liquid beauty into my blood.
“Will I be pretty? Will I be pretty? Like my mother, unwrapping the gift wrap to reveal the bouquet of daughter her $10,000 bought her?
Pretty? Pretty.”

And now, I have not seen my own face in 10 years.
I have not seen my own face in 10 years, but this is not about me.

This is about the self-mutilating circus we have painted ourselves clowns in.
About women who will prowl 30 stores in 6 malls to find the right cocktail dress,
But haven’t a clue where to find fulfillment or how wear joy, wandering through life shackled to a shopping bag,
Beneath those 2 pretty syllables.

About men wallowing on bar stools, drearily practicing attraction and everyone who will drift home tonight,
Crest-fallen because not enough strangers found you suitably fuckable.

This, this is about my own some-day daughter.
When you approach me, already stung-stayed with insecurity, begging,
“Mom, will I be pretty? Will I be pretty?”
I will wipe that question from your mouth like cheap lipstick and answer,
“No! The word pretty is unworthy of everything you will be, and no child of mine will be contained in five letters.”

“You will be pretty intelligent, pretty creative, pretty amazing.
But you, will never be merely ‘pretty’.”

*Το ποίημα Pretty ανήκει στη slam ποίηση και η Katie Makkai, όπως θα δεις στο παραπάνω βίντεο το ερμηνεύει μοναδικά.