9 γυναίκες ποιήτριες που πρέπει να γνωρίζεις

Maya Angelou

© Getty Images / Ideal Image

Γεννημένη στο Μισούρι το 1928, θεωρείται μια από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες ποιήτριες και συγγραφείς των τελευταίων 50 ετών. Κράτησε το ελληνικό της επίθετο από τον γάμο της με Έλληνα ομογενή. Συνολικά, η ζωή της υπήρξε μια συλλογή από πολλές ετερόκλητες εμπειρίες.  Όταν ήταν 9 ετών βιάστηκε από το σύντροφο της μητέρας της. Εκείνος καταδικάστηκε μετά από την καταγγελία της και, όταν αποφυλακίστηκε, δολοφονήθηκε, μάλλον από συγγενείς της. Η ίδια ένιωσε υπεύθυνη για τον θάνατό του και έπαψε να μιλάει για τα επόμενα 5 χρόνια. Δούλεψε ως οδηγός τρόλεϊ, χορεύτρια, γκαρσόνα, πόρνη αλλά και προαγωγός, ηθοποιός και τραγουδίστρια και συνεργάστηκε με ακτιβιστές όπως ο Martin Luther King και ο Malcolm X. Η χαρισματική της προσωπικότητα αντανακλάται στο ποιητικό, θεατρικό και δημοσιογραφικό της έργο, που αφορά κυρίως στην εξερεύνηση της γυναικείας φύσης και ταυτότητας, τον ρατσισμό και τη θέση των Αφροαμερικανών στον σύγχρονο κόσμο.

Anne Waldman

Γεννήθηκε στο New Jersey και μεγάλωσε στο Manhattan. Συνδέθηκε με σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς των Μπήτνικς, όπως ο Allen Ginsberg, ο οποίος κάποια στιγμή την αποκάλεσε «πνευματική του σύζυγο». Μαζί του συμμετείχε σε πολλές αντιπολεμικές διαδηλώσεις και οργανώσεις κατά των στρατιωτικών εξοπλισμών. Το ανήσυχο πνεύμα της την ώθησε στον πολιτικό ακτιβισμό της εποχής, ο οποίος έμελλε να αλλάξει τις μεταπολεμικές ΗΠΑ και – κατ’ επέκταση – ολόκληρο τον κόσμο. Μελέτησε τον βουδισμό και επηρεάστηκε από τη φιλοσοφία του, η οποία αντικατοπτρίζεται στο ποιητικό της έργο. Ο δικός της φεμινισμός, όπως εκφράζεται μέσα από την ποίησή της, λαμβάνει μια μορφή άγρια και καταγγελτική απέναντι στις κοινωνικές συμβάσεις, ωστόσο πάντα αποζητά την αλλαγή του κόσμου προς το καλύτερο με έναν τρόπο αρμονικό.

Marie Howe

Γεννήθηκε το 1950 στο Rochester της Νέας Υόρκης και ξεκίνησε την καριέρα της ως δημοσιογράφος και αργότερα ως καθηγήτρια γυμνασίου. Αρχικά ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την ποίηση και αποφάσισε να αφοσιωθεί σ’ αυτήν μόλις έκλεισε τα 30 της χρόνια. Τότε, ξαναγύρισε στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσει λογοτεχνική συγγραφή. Η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «The Good Thief» επιλέχθηκε από την Margaret Atwood για το Εθνικό Βραβείο Ποίησης των ΗΠΑ. Η Howe συχνά επιλέγει «σκοτεινά» θέματα για την ποίησή της. Επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον θάνατο του αδερφού της από AIDS και εξέδωσε ένα βιβλίο με ποιήματα αφιερωμένα σε εκείνον. Η ίδια εξερευνεί ζητήματα που άπτονται της γυναικείας σεξουαλικότητας και περιγράφει καταστάσεις και συναισθήματα χωρίς ταμπού και χωρίς φόβους που υπαγορεύονται από τις κοινωνικές συμβάσεις.

Margaret Atwood

© Getty Images / Ideal Image

Η Καναδή πολυβραβευμένη λογοτέχνιδα, που γεννήθηκε το 1939 στο Οντάριο, είναι περισσότερο γνωστή για τα μυθιστορήματά της. Σπούδασε στον Καναδά και το Χάρβαρντ και έζησε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ πριν επιστρέψει μόνιμα στο Τορόντο. Η ίδια ουδέποτε προσδιόρισε τον εαυτό της ως μέρος του φεμινιστικού κινήματος, λέγοντας ότι ξεκίνησε να γράφει με τρόπο απολιτίκ. Σύμφωνα με την ίδια, ξεκίνησε απλά, όπως όλοι οι λογοτέχνες, να περιγράφει τον κόσμο γύρω της. Με αυτόν τον τρόπο προέκυψε ο φεμινισμός και η κριτική στην πατριαρχία μέσα από το έργο της, το οποίο παρουσιάζει διάφορες υφές, τόσο στα μυθοπλαστικά όσο και στα μη μυθοπλαστικά της έργα. Τα ποιήματά της είναι κυρίως επιγράμματα, δηλαδή είναι γραμμένα χωρίς μέτρο και συμπεριλαμβάνουν πολλά πληροφοριακά στοιχεία.

Adrienne Riche

Γεννήθηκε το 1929 στη Βαλτιμόρη του Maryland και είναι μια από τις πιο πολυδιαβασμένες ποιήτριες στον κόσμο. Με το έργο της έθεσε έντονα το ζήτημα της γυναικείας καταπίεσης και ιδίως της καταπίεσης των λεσβιών στη σύγχρονη κοινωνία. Ως «κόρη καλής οικογένειας», παντρεύτηκε το 1953 έναν καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Harvard και απέκτησε μαζί του 3 παιδιά. Η πρώιμη ποίησή της αντικατοπτρίζει το «όνειρο των 50s» του καπιταλιστικού κόσμου, ιδίως από την πλευρά της γυναίκας που ζει ως «πριγκίπισσα» μέσα στο πλούσιο σαλόνι – «κάστρο» της. Σταδιακά, η ποίηση της Riche άλλαζε μαζί με τη ζωή της. Η αμφισβήτηση των στερεοτύπων των φύλων αποτέλεσε τον κορμό του έργου της. Αντιτάχθηκε στον πόλεμο του Βιετνάμ, στον συντηρητισμό και τον ρατσισμό. Η ριζοσπαστικοποίηση του έργου της συνήδε με αυτήν της προσωπικής της επανάστασης. Μετά από 17 χρόνια γάμου άφησε τον σύζυγό της για να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της με τη συγγραφέα Michelle Cliff. Το κεντρικότερο σημείο της εργογραφίας της Riche αφορά στην αναζήτηση της αλήθειας κι αυτή είναι η σημαντικότερη προσφορά της στο γυναικείο φεμινιστικό κίνημα.

Μυρτιώτισσα

Λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Θεώνης Δρακοπούλου, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1885. Από μικρή αγαπούσε το θέατρο και είχε αποφασίσει να αφοσιωθεί σ’ αυτό, παρά τις έντονες αντιδράσεις της οικογένειάς της. Μετά τον γάμο της με τον Σπυρίδωνα Παππά, εγκαταστάθηκε μαζί του στο Παρίσι και αποφάσισε να συνεχίσει τις δραματικές σπουδές της. Ο γάμος της κράτησε για λίγα χρόνια. Η σχέση της με τον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη υπήρξε καθοριστική για τη στροφή της στην ποίηση. Μετά τον θάνατό του στους Βαλκανικούς Πολέμους, η Μυρτιώτισσα αποφάσισε να στραφεί στην ποίηση για να εκφράσει τον πόνο της. Σημαντική για την ποιητική της πορεία στάθηκε και η φιλική της σχέση με τον Κωστη Παλαμά. Τα ποιήματά της είναι αμιγώς ερωτικά, διαπνέονται από έντονο λυρισμό και εξερευνούν τον θάνατο και τον θρήνο του από την πλευρά της γυναίκας που υφίσταται αυτόνομη, χωρίς να ετεροπροσδιορίζεται από το ανδρικό φύλο.

Μάτση Χατζηλαζάρου

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1914 και είναι η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια ποιήτρια. Η οικογένειά της ταξίδευε για πολλά χρόνια στην Ευρώπη πριν μετακομίσει μόνιμα στην Αθήνα. Μετά από δυο διαζύγια και τον επίπονο θάνατο των γονιών της, ζήτησε βοήθεια από τον ψυχαναλυτή και ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο. Ξεκίνησε μεταξύ τους ένας θυελλώδης έρωτας. Ο Εμπειρίκος την μύησε στην ποίηση και η Χατζηλαζάρου εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή το 1944. Τα ποιήματά της αντικατοπτρίζουν τα πάθη του έρωτα, μέσα από της προσωπικές της εμπειρίες και κινούνται σε δυο άξονες, αυτόν του απόλυτου έρωτα και αυτό του απόλυτου θρήνου για την απώλειά του. Η πολυτάραχη προσωπική ζωή της κινήθηκε ενάντια στις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής και εκφράστηκε με πρωτόγνωρη λογοτεχνική ελευθερία.

Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Είναι το πνευματικό παιδί του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τους γονείς της. Δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα σε ηλικία 17 ετών. Έτσι, ξεκίνησε η εντατική ενασχόλησή της με την ποίηση και τη μετάφραση. Γνώρισε τον Βρετανό σύζυγό της Ρόντεϊ Ρουκ σε μια ταβέρνα στην Πλάκα. Έμειναν μαζί για 43 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του. Το έργο της βασίζεται συχνά σε δίπολα εννοιών, όπως ο εξωτερικός και ο εσωτερικός κόσμος, ο έρωτας και η μοναξιά, το σώμα και το πνεύμα. Όλο το έργο της διατρέχει η αποδοχή της ποίησης ως μέσο ανακούφισης της αγωνίας για τη ζωή που διαρκώς λιγοστεύει μέσα μας.

Κατερίνα Γώγου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940 και υπήρξε παιδί – θαύμα στον χώρο του θεάτρου, ξεκινώντας εμφανίσεις στη σκηνή από μόλις 5 ετών. Τα παιδικά της χρόνια χαρακτηρίστηκαν από τις δύσκολες σχέσεις της με τον αυστηρό πατέρα της. Σπούδασε θέατρο και χορό και εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες της “χρυσής” εποχής του ελληνικού κινηματογράφου, κυρίως σε δευτερεύοντες ρόλους. Το ποιητικό της έργο χαρακτηρίζεται από αντισυμβατικότητα που, σε πολλά σημεία, προσεγγίζει τον αναρχισμό. Η κατάθλιψη επηρέασε σημαντικά τα γραπτά της, στα οποία διοχέτευε το “σκοτάδι” που ένιωθε μέσα της, μέσα από έναν τρόπο που στηλίτευε συστηματικά τα κοινωνικά στερεότυπα.