Αυτή την Καθαρά Δευτέρα θα τη ζήσεις παραδοσιακά: Τα έθιμα που μας ενώνουν

Καθαρά Δευτέρα πάνω απ’ όλα είναι οι αναμνήσεις μας, που συνδέονται με πρόσωπα, καταστάσεις και γεύσεις. Πάντα οι γεύσεις έρχονται με κάποιον τρόπο στο προσκήνιο κάθε ιδιαίτερη μέρα στην Ελλάδα. Και κάθε μέρα, έχει τις δικές της γευστικές παραδόσεις. Για άλλους μπορεί η Καθαρά Δευτέρα να είναι πρωτίστως συνδεδεμένη με τη λαγάνα, για άλλους με τον Μακεδονικό Χαλβά. Άλλωστε, εκείνος είναι μία παράδοση από μόνος του. Ο πρωταγωνιστής του τραπεζιού της Καθαράς Δευτέρας, «κατακτά» τη θέση του στο τραπέζι κάθε οικογένειας και το γλυκαίνει από το 1924 μέχρι σήμερα.

Όποια κι αν είναι η γεύση της, για τον καθένα από εμάς η Καθαρά Δευτέρα είναι αναμνήσεις που προσπαθούμε να αναβιώσουμε, συνεχίζοντας να γιορτάζουμε με πρόσωπα που αγαπήσαμε και μας αγάπησαν και με νέα πρόσωπα που έρχονται και γίνονται οικογένειά μας.

Η Καθαρά Δευτέρα είναι αναμνήσεις και παραδόσεις, όπως αυτές που θα δεις παρακάτω.

Για την Κέλλυ Νόβακ, Καθαρά Δευτέρα είναι οι περιπέτειες με τον χαρταετό

Αν και δεν είμαι των παραδόσεων, υπάρχουν κάποιες που ακολουθώ σταθερά, ειδικά αυτές που είναι συνδεδεμένες με τα παιδικά μου χρόνια και με αγαπημένα πρόσωπα.

Η Καθαρά Δευτέρα, για παράδειγμα, είναι μια μέρα που συνοδεύεται με ένα συναίσθημα αγαλλίασης, ίσως γιατί όταν ήμουν μικρή με την οικογένειά μου, την περνούσαμε πάντα με το πέταγμα του χαρταετού και φυσικά, με μπόλικο φαγητό.

Κάθε χρονιά κάναμε το ίδιο: ξυπνούσαμε από νωρίς και όλη η οικογένεια έμπαινε στο αυτοκίνητο για να πάμε να πετάξουμε τον χαρταετό. Αν και σπάνια καταφέρναμε να τον πετάξουμε ψηλά, δεν θα ξεχάσω ποτέ μια Καθαρά Δευτέρα που φυσούσε τόσο πολύ που χάσαμε τον έλεγχο του χαρταετού, με αποτέλεσμα να φύγει από τα χέρια μας και να μπλεχτεί στα κλαδιά ενός δέντρου. Μόλις είδαμε την «κατάληξή» του, όλη η οικογένεια έβαλε τα γέλια και αυτή η -σχεδόν κινηματογραφική- σκηνή, έμεινε για πάντα στο μυαλό όλων μας.

Στα καλά νέα, όταν επιστρέψαμε σπίτι, το τραπέζι ήταν ήδη στρωμένο από τη γιαγιά και από αυτό φυσικά δεν έλειπε ο Μακεδονικός Χαλβάς. Είπαμε, κάποιες παραδόσεις τις ακολουθούμε σταθερά!

Για τη Στελβία Παπασωτηρίου, η Καθαρά Δευτέρα είναι οικογενειακή υπόθεση

Κάθε Καθαρά Δευτέρα, τηρούμε τη δική μας παράδοση και κάνουμε τραπέζι στην αυλή της γιαγιάς και του παππού μου. Μιλάμε για ένα μεγάλο τραπέζι, φορτωμένο με όλα τα εδέσματα που παραδοσιακά συνοδεύουν τη μέρα. Εκεί μαζευόμαστε όλη η οικογένειά μου. Ξαδέρφια, θείοι, συνυφάδες, γαμπροί… Όλοι. Τραπέζι γύρω στα 20 άτομα.

Και απολαμβάνουμε λαγάνες, ταραμοσαλάτες, ελιές, καλαμαράκια και χταπόδι. Και όλες τις γεύσεις του Μακεδονικού Χαλβά, ανάλογα με τα γούστα του καθενός. Η γιαγιά και ο παππούς δεν χαλάνε χατίρι σε κανέναν άλλωστε. Το κρασί ρέει άφθονο όπως και η αγάπη του ενός για τον άλλο. Τα αστεία δίνουν και παίρνουν, τα τσουγκρίσματα επίσης. Και μετά μπαίνει η μουσική και ξεκινάει το «πανηγύρι» που κρατάει με τις ώρες.

Για μένα, Καθαρά Δευτέρα σημαίνει εκδρομή

Από παιδί, η Καθαρά Δευτέρα είχε σημασία για μένα κι αυτό γιατί ο εορτασμός της ξεκινούσε μέρες πριν στο σπίτι μας. Από τότε που ο μπαμπάς μου θα ερχόταν κουβαλώντας καλάμια, χαρτιά, κόλλες, κλωστές και περιοδικά και μας ανέθετε να ζωγραφίσουμε το χαρτί και να φτιάξουμε την ουρά του χαρταετού όσο εκείνος σκάλιζε τα καλάμια και έφτιαχνε τα ζύγια. Όταν τελικά η ημέρα ερχόταν, ο υπέροχος χαρταετός μας ήταν έτοιμος να απογειωθεί με τις πολύχρωμες φούντες στις 6 γωνίες του και με την ουρά του έτοιμη να χορέψει με τον αέρα.

Η Καθαρά Δευτέρα σήμαινε πάντα εκδρομή. Εκδρομή για να προμηθευτούμε όλα τα θαλασσινά που θα έβρισκαν τη θέση τους στο τραπέζι του σπιτιού ή στην κουβέρτα του πικνίκ, ανάλογα με το πόσο μακριά θα βρισκόμασταν για να πετάξουμε τον χαρταετό μας. Η Καθαρά Δευτέρα σήμαινε τραγούδι, φύση, σήμαινε ταραμοσαλάτα και λαγάνα, σήμαινε Μακεδονικό Χαλβά για επιδόρπιο, τρέξιμο, απογειώσεις, προσγειώσεις, μέρες επιτυχημένων πτήσεων και μέρες με άπνοια που ο χαρταετός δεν έλεγε να ανέβει με τίποτα.

Καμιά φορά η Καθαρά Δευτέρα σήμαινε και νέες εμπειρίες, όπως τότε που βρεθήκαμε οικογενειακώς στο Γαλαξίδι και είδαμε την πόλη να αλλάζει χρώμα. Συμμετείχαμε σε μία επική μάχη χαράς και γλεντιού με χρωματιστό αλεύρι που δημιούργησε την πιο χαρούμενη και πολύχρωμη ομίχλη στο γραφικό λιμάνι του Γαλαξιδίου.

Η Καθαρά Δευτέρα ήταν, πάνω απ’ όλα, γέλια με αγαπημένους ανθρώπους μου. Κι ήταν τα έθιμα της οικογένειάς μου που την έκαναν σπουδαία, όταν ήμουν παιδί. Ακόμα κι αν τα έθιμα που ακολουθώ ως ενήλικη δεν είναι ακριβώς τα ίδια, αν κάτι έχει μείνει αναλλοίωτο στον χρόνο είναι ότι η Καθαρά Δευτέρα εξακολουθεί να σημαίνει εκδρομή. Και φυσικά, ότι στο τραπέζι μου πάντα θα βρεις τον Μακεδονικό Χαλβά.

Καθαρά Δευτέρα και παραδόσεις πάνε πακέτο

Η Καθαρά Δευτέρα δεν είναι σπουδαία μόνο για μένα και για τις συντάκτριες του LadyLike που μοιράστηκαν τις αναμνήσεις τους. Είναι σπουδαία για κάθε οικογένεια που διάλεξε τις οικογενειακές παραδόσεις που θα ακολουθήσει. Που ταξίδεψε στα μέρη που η Καθαρά Δευτέρα έχει τα δικά της ήθη και έθιμα, όπως αυτά που θα δεις παρακάτω. Έλα, να πάμε ένα ταξίδι στην Ελλάδα για να γνωρίσουμε μαζί τι είναι αυτό που κάνει την Καθαρά Δευτέρα την πιο ξεχωριστή γιορτή για όλους μας.

Γαλαξίδι: Αλευρομουτζούρωμα

Σου μίλησα ήδη γι’ αυτό. Στο Γαλαξίδι κάθε Καθαρά Δευτέρα αναβιώνει ένα έθιμο που χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα. Παλιότερα λάμβαναν σε αυτό μέρος μόνο άντρες, ενώ σήμερα το έθιμο έχει γίνει καθολικό. Μικροί και μεγάλοι «οπλίζονται» με πολύχρωμη σκόνη αλευριού ή με φούμο, κάνουν παρέλαση στα στενά του Γαλαξιδίου και ανοίγουν το πιο ανώδυνο και χαρούμενο «πυρ» στο λιμάνι.

Θήβα: Βλάχικος Γάμος

Ο Βλάχικος Γάμος έχει τις ρίζες του στο 1830 και τη μετεγκατάσταση των Βλάχων σε νοτιότερες περιοχές όπου βρέθηκαν για να βρουν πιο γόνιμα εδάφη. Η μετεγκατάσταση αυτή γιορτάζεται με μία εντυπωσιακή γαμήλια «τελετή» την Καθαρά Δευτέρα στη Θήβα, εκεί όπου αναβιώνουν έθιμα όπως το ξύρισμα του γαμπρού, το στόλισμα της νύφης, το παντρολόγημα αλλά και η νυφική πομπή. Τη νύφη την υποδύεται συνήθως κάποιος άντρας.

Μεθώνη: Του Κουτρούλη ο γάμος

Ένας ακόμα καρναβαλιστικός γάμος είναι συνδεδεμένος με την Καθαρά Δευτέρα. Ο γάμος του Κουτρούλη κρατάει από τον 14ο αιώνα και συνεχίζει να αναβιώνει στην Μεθώνη Μεσσηνίας. Το ζευγάρι των «νεόνυμφων» είναι 2 άντρες που «με παπά και με κουμπάρο» παντρεύονται στην πλατεία της Μεθώνης όπου ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι για όλους.

Κι αν θες να μάθεις ακόμα περισσότερες πληροφορίες για το πώς γιορτάζεται η Καθαρά Δευτέρα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, μπες στο katharadeftera.gr – εκεί, θα έχεις την ευκαιρία να συμμετέχεις και σε διαγωνισμό για αγαπημένα προϊόντα για τη Σαρακοστή!

Αγάπη από γενιά σε γενιά

Η Καθαρά Δευτέρα όπως κατάλαβες, είναι ό,τι μας φέρνει κοντά σε όσους αγαπάμε. Είτε αυτό είναι η προσπάθεια για το πέταγμα του χαρταετού είτε το μεγάλο τραπέζι το φορτωμένο καλούδια που απολαμβάνουμε με την οικογένειά μας, είτε τα τοπικά έθιμα που δένουν μαζί όλη την κοινωνία που τα μοιράζεται. Κάθε Καθαρά Δευτέρα, ακόμα κι εκείνες που ο χαρταετός δεν αποχαιρετά με τίποτα το έδαφος, η ψυχή μας ανυψώνεται, γεμάτη από το μοίρασμα στιγμών και γεύσεων και με τη γλύκα του Μακεδονικού Χαλβά να είναι αυτή που μένει τελευταία στα χείλη.

Αν αξίζει να κρατήσεις κάτι από αυτή την ημέρα είναι οι παραδόσεις που αγαπάς και που θες να διατηρήσεις στο μέλλον, αυτές που θα μάθεις στα παιδιά σου να ακολουθούν, ώσπου να φτιάξετε μαζί το δικό σας απολύτως προσωπικό, οικογενειακό «τελετουργικό» της ημέρας.

Καθαρά Δευτέρα σημαίνει πως η παράδοση έρχεται στο σήμερα και ταξιδεύει στο μέλλον. Και ο Μακεδονικός Χαλβάς φροντίζει και γι’ αυτό, αφού μέσα με τη συνεργασία του με τη HOPEgenesis που δραστηριοποιείται ενεργά στην αντιμετώπιση του δημογραφικού στην Ελλάδα, έχει αναλάβει τη στήριξη 10 εγκύων απομακρυσμένων ορεινών ηπειρωτικών χωριών (και άρα με δύσκολη πρόσβαση σε ιατρικές και μαιευτικές υποδομές) καλύπτοντας τα έξοδα κύησης, τοκετού, μεταφοράς και διαμονής τους σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα.

Γιατί αυτό είναι που κάνει τελικά κάθε παράδοση, να αποκτά τη σημασία της: το πέρασμά της από γενιά σε γενιά.