Black Friday: Η ιστορία της και ο «δεκάλογος» των εκπτώσεων
- 20 ΝΟΕ 2023
Η «Μαύρη Παρασκευή» γνωστή στους περισσότερους ως Black Friday, έχει καθιερωθεί ως η γιορτή του εμπορίου και η ημέρα του καταναλωτισμού. Ποια είναι όμως η ιστορία πίσω από τη συγκεκριμένη μέρα και τι πρέπει να γνωρίζεις πριν τις αγορές σου;
Η ιστορία της Black Friday
Black Friday είναι το ανεπίσημο όνομα της ημέρας που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, ημέρα η οποία έχει θεωρηθεί ως η αρχή της περιόδου των Χριστουγεννιάτικων αγορών στη χώρα από το 1952.
Γιατί όμως μια ημέρα που θεωρείται γιορτή για τους καταναλωτές, λέγεται Μαύρη Παρασκευή; Τα πράγματα εδώ είναι λίγο μπερδεμένα και ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση.
Σύμφωνα με μία από τις εκδοχές για τις απαρχές της Black Friday, πίσω στο 1800 οι ιδιοκτήτες φυτειών στις νότιες πολιτείες ΗΠΑ, μπορούσαν να αγοράσουν σκλάβους με έκπτωση την ημέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών. Αν και αυτή η εκδοχή έχει οδηγήσει σε μποϊκοτάζ των λιανικών εκπτώσεων την συγκεκριμένη μέρα, δεν έχει ιστορικά καμία βάση.
Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ο όρος Black Friday, ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου 1869 για να περιγράψει μια από τις χειρότερες ημέρες του αμερικανικού χρηματιστηρίου.
Υπεύθυνοι για το οικονομικό σκάνδαλο που προκλήθηκε και οδήγησε δεκάδες εταιρείες στη χρεωκοπία ήταν οι Jay Gould και Jim Fisk, ιδιοκτήτες της σιδηροδρομικής γραμμής Errie. Οι δυο εκατομμυριούχοι της Wall Street προσπάθησαν να αγοράσουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν για να ανέβει η τιμή του και μετά να το πουλήσουν σε αστρονομικό ποσό. Όμως, η σκευωρία αποκαλύφθηκε, με αποτέλεσμα η τιμή του χρυσού να πέσει κατά 30 μονάδες και η αγορά να χρεοκοπήσει. Χιλιάδες επενδυτές καταστράφηκαν οικονομικά και τουλάχιστον ένας αυτοκτόνησε. Η οικονομία υπέστη τεράστια ζημιά.
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία γύρω από τη χρήση του όρου Black Friday για την ημέρα, ο όρος προέρχεται από την Φιλαδέλφεια, όπου χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την μεγάλη και ενοχλητική για τους πεζούς κυκλοφορία οχημάτων, που σημειωνόταν την ημέρα μετά την ημέρα των Ευχαριστιών. Αυτή η χρήση του όρου χρονολογείται τουλάχιστον από το 1961. Περισσότερα από 20 χρόνια αργότερα, καθώς η φράση έγινε πιο διαδεδομένη, έγινε δημοφιλής η εξήγηση ότι αυτή η μέρα ήταν το σημείο του έτους κατά το οποίο το λιανεμπόριο αρχίζει να γυρίζει σε κέρδος, δηλαδή στην αμερικάνικη αργκό από «το κόκκινο» (in the red) περνάει «στο μαύρο» (in the black).
Τελικά, ο όρος της Μαύρης Παρασκευής διατηρήθηκε και περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 τον διέδωσαν ως σημάδι επιτυχίας και κερδοφορίας. Ήταν η μέρα αμοιβαίου συμφέροντος ανάμεσα στους καταστηματάρχες και τους καταναλωτές. Χρόνο με τον χρόνο η επιτυχία του Black Friday έχει ως συνέπεια να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Η μεγάλη εξάπλωση, ήρθε από το 2010 και μετά, όπου μεγάλες πλατφόρμες αγοραπωλησίας και γίγαντες του ηλεκτρονικού εμπορίου, ξεκίνησαν μεγάλες Black Friday εκπτώσεις. Στην Ελλάδα η πρακτική εισήχθη για πρώτη φορά το 2015, ενώ από το 2016 άρχισαν να την εφαρμόζουν όλο και περισσότερες εταιρείες.
Ο «δεκάλογος» του ΣΕΒ για την Black Friday
Ενόψει της Black Friday και της Cyber Monday ο ΣΕΒ δημιούργησε έναν «δεκάλογο» με πρακτικές πληροφορίες για τα στοιχεία που επιτρέπονται σε μια εμπορική επικοινωνία αλλά και εκείνα που παραβιάζουν τη νομοθεσία. Ο οδηγός, σύμφωνα με το ΑΠΕ απαντά μεταξύ άλλων σε ερωτήματα όπως:
- Πώς πρέπει να σχεδιάζεται μια καμπάνια μάρκετινγκ ή μια εκστρατεία μείωσης τιμών;
- Ποια είναι η «σωστή» τιμή;
- Τι πρέπει να αναγράφεται στο «ταμπελάκι» πάνω στο προϊόν ή στο ράφι;
- Επιτρέπονται οι εκπτώσεις «διαρκείας»;
- Δίνουν οι επιχειρήσεις τις σωστές πληροφορίες στους καταναλωτές, ώστε αυτοί να οδηγούνται σε επωφελείς, για τους ίδιους, αγορές;
Για παράδειγμα, επισημαίνεται ότι ο ισχυρισμός «έως και» μπορεί να θεωρηθεί παραπλανητικός αν δεν ανταποκρίνεται στους πραγματικούς όρους της προσφοράς, ενώ δηλώσεις όπως «η έκπτωση υπολογίζεται στο ταμείο» ή «η έκπτωση περιλαμβάνεται στην τιμή» δεν επιτρέπονται.
Στόχος είναι αφενός να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις για τη σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας και αφετέρου να προστατεύονται τα συμφέροντα των καταναλωτών. «Η εμπιστοσύνη μεταξύ καταναλωτών και αγοράς στηρίζεται στη σωστή και έγκαιρη ενημέρωση. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που θέτει το ρυθμιστικό πλαίσιο, ενώ από την πλευρά τους, οι καταναλωτές είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και πώς να τα προφυλάξουν, είτε επιλέγουν φυσικό είτε ψηφιακό κατάστημα για τις αγορές τους», επισημαίνει ο ΣΕΒ.
Δες εδώ ολόκληρο τον σχετικό οδηγό για την Black Friday.
