Είδα μια κατάμεστη Λυρική Σκηνή να υποκλίνεται στη Fanny Ardant
- 14 ΝΟΕ 2024
Η ατμόσφαιρα στην κατάμεστη αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την ημέρα της πρεμιέρας ήταν ηλεκτρισμένη, καθώς όλοι περίμεναν την έναρξη ενός μοναδικού δίπτυχου όπερας, που περιλάμβανε 2 εμβληματικά οπερατικά έργα: το Αλέκο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ και τον Πύργο του Κυανοπώγωνα του Μπέλα Μπάρτοκ. Την καλλιτεχνική σφραγίδα έδωσε η μοναδική σκηνοθετική ματιά της Fanny Ardant, η οποία επέστρεψε στη Λυρική 5 χρόνια μετά τη μεγάλη επιτυχία της με τη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ.
Από την πρώτη στιγμή, η Fanny Ardant μάς μετέφερε σε έναν κόσμο γεμάτο πάθος, μυστήριο και σκοτεινά συναισθήματα. Ήταν η δική της ματιά, η ποιητική και εκρηκτική, που ανέδειξε το βάθος της ανθρώπινης φύσης και την τραγική ειρωνεία της ερωτικής απελπισίας.
Fanny Ardant: «O Αλέκο είμαστε εμείς που θέλουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο ελεύθερο, χωρίς να θέλουμε να πληρώσουμε το τίμημα»
Η ιστορία του Αλέκο είναι εκείνη ενός άντρα που δεν μπορεί να κατανοήσει την ελευθερία της γυναίκας που αγαπά και τελικά φτάνει στο έγκλημα. Ο Αλέκο, ένας «ξένος» μέσα στην κοινότητα των ελεύθερων τσιγγάνων, ερωτεύεται την όμορφη Ζεμφίρα, η οποία όμως ενσαρκώνει το ιδανικό της ελευθερίας και αρνείται την αποκλειστικότητα. Η Fanny Ardant κατάφερε να συλλάβει την τραγική αυτή σύγκρουση και να αποδώσει τη ρωσική μελαγχολία με οριενταλιστικές πινελιές, δημιουργώντας μια καθηλωτική σκηνική ατμόσφαιρα με τη βοήθεια του Πιερ-Αντρέ Βάιτς στα σκηνικά και της Καταρζύνα Λεβίνσκα στα κοστούμια.
Η ερμηνεία του πρωταγωνιστή Τάση Χριστογιαννόπουλου που ντεμπούταρε, ήταν συγκλονιστική. Ο Αλέκο αποτυπώθηκε ως ένας άντρας παγιδευμένος ανάμεσα στη λαχτάρα για μια ζωή γεμάτη αγάπη και στην αδυναμία του να αφήσει πίσω του την αστική, κτητική νοοτροπία του. Η ιστορία, βυθισμένη στο ρομαντικό όραμα του Πούσκιν για τους τσιγγάνους, μεταφέρει το κοινό πίσω στη Ρωσία του 1824, σε μια εποχή όπου η ελευθερία ήταν όνειρο και πόθος, αλλά όχι πραγματικότητα.
Η ίδια η Fanny Ardant, επέλεξε να σκηνοθετήσει το συγκεκριμένο έργο, επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που οι κοινωνίες θέτουν αναφορικά με τα όρια και το τίμημα της ελευθερίας και της αγάπης. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει η Fanny Ardant:
«Θέλω να διηγηθώ την ιστορία στο 1824, την εποχή που ο Πούσκιν έγραψε τους Τσιγγάνους, από τους οποίους τόσο ο Ραχμάνινοφ όσο και ο λιμπρετίστας του άντλησαν το υλικό τους για την όπερα. Ο Πούσκιν ονειρευόταν την ελευθερία, έναν κόσμο αγνό και άγριο. Διψούσε για μια ζωή μακριά από μια κοινωνία ματαιόδοξη, εγωιστική, με προκαταλήψεις και προνόμια. Σύχναζε στα καμπαρέ στα προάστια της Αγίας Πετρούπολης, όπου μπορούσε να βλέπει και να ακούει τους τσιγγάνους να χορεύουν και να τραγουδούν, έναν κόσμο ελεύθερο και ευτυχισμένο, δίχως όρια.
Ο χαρακτήρας του Αλέκο είναι ο Πούσκιν, αυτός ο “ξένος” που θέλει να ζήσει την ελεύθερη ζωή των τσιγγάνων, ενστερνιζόμενος τις ιδέες τους, τις ψευδαισθήσεις τους, το ρομαντικό τους όραμα, τα θαύματά τους. Ο χαρακτήρας του Αλέκο είμαστε εμείς που θέλουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο ελεύθερο χωρίς ωστόσο να θέλουμε να πληρώσουμε το τίμημα».
Παρακολουθώντας το έργο, αναρωτήθηκα πόσο οι κοινωνικές αντιλήψεις μας για την ελευθερία και την αγάπη έχουν αλλάξει ή ίσως, πόσο παραμένουν ίδιες. Σαν να είναι ο Αλέκο μέσα μας, αυτός ο «ξένος» που θέλει να ζήσει σε έναν κόσμο ελεύθερο, αλλά δεν θέλει να πληρώσει το τίμημα.
Ο Πύργος του Κυανοπώγωνα: Η κάθοδος σε ένα λαβυρινθώδες ψυχικό τοπίο
Το δεύτερο μέρος της βραδιάς μάς επιφύλασσε μία βουτιά στα σκοτεινά και μυστηριώδη νερά του Πύργου του Κυανοπώγωνα, σε σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση. Ο Κυανοπώγωνας και η Ιουδίθ, οι 2 μοναδικοί χαρακτήρες της όπερας, μας βυθίζουν σε έναν κόσμο γεμάτο πόνο, δάκρυα και αίμα. Κάθε πόρτα του πύργου που ανοίγει η Ιουδίθ, αποκαλύπτει έναν διαφορετικό κόσμο, με αμύθητα πλούτη, αλλά και κρυφούς εφιάλτες που ζουν πίσω από τα μάτια του Κυανοπώγωνα.
Η σκηνοθεσία του Γλυνάτση απομακρύνεται από την τυπική προσέγγιση του μύθου του Κυανοπώγωνα ως ενός «serial killer» και αντ’ αυτού τονίζει την ψυχολογική διαύγεια και τη συναισθηματική ένταση. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα ψυχολογικό θρίλερ, αλλά και ένα ψυχικό ταξίδι που εξετάζει την αντοχή και την αγωνία που γεννιέται μέσα σε έναν γάμο.
Η Fanny Ardant και η δύναμη της αφηγηματικής τέχνης
Αυτό που έκανε τη βραδιά πραγματικά ξεχωριστή ήταν η σκηνοθετική ματιά της Fanny Ardant και του Θέμελη Γλυνάτση. Με την υπογραφή τους, ο Αλέκο και ο Πύργος του Κυανοπώγωνα ενώθηκαν σε ένα ενιαίο έργο που διερευνά την ερωτική ζήλεια, την απόγνωση και τα ψυχικά όρια που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος. Η δύναμη των σκηνών, η ανατριχιαστική μουσική του Μπάρτοκ, οι έντονες ερμηνείες των πρωταγωνιστών και η βαθιά συμβολική σκηνοθεσία, μάς έκαναν να αναρωτηθούμε για την ανθρώπινη φύση, την επιθυμία και το κόστος της αγάπης.
Το κοινό χειροκρότησε όρθιο, συγκλονισμένο από τις αλήθειες που παρουσιάστηκαν στη σκηνή με τόση δύναμη και λεπτότητα. Έφυγα από την αίθουσα γεμάτη σκέψεις και συναισθήματα, νιώθοντας την επιβλητική αίσθηση του ανθρώπινου πάθους που κατακλύζει την όπερα, ως μουσικό θεατρικό είδος. Άλλωστε, δεν είναι πολλές οι παραστάσεις που καταφέρνουν να σε αφήσουν να σκεφτείς για μέρες, κι αυτή ήταν μία από αυτές.
Η Fanny Ardant κι ο Θέμελης Γλυνάτσης μού χάρισαν μια βραδιά που δύσκολα θα ξεχάσω και απέδειξε πως η τέχνη, όταν αγγίζει τόσο βαθιά την ψυχή, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε την ίδια τη ζωή.
Επόμενες παραστάσεις: 14, 16, 19, 21, 23 Νοεμβρίου – Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος
Κρατήσεις θέσεων: Ταμεία ΕΛΣ (Τ.2130885700) & boxoffice@nationalopera.gr.
