Γιατί από χθες τα “αστέρια μοιάζουν διαφορετικά”

Η 11η
Ιανουαρίου 2016 ήταν σίγουρα μια μέρα
διαφορετική για τον κόσμο – αν ο Εξωγήινος
Πρίγκηπας τη χάζευε από πουθενά, εκεί
ψηλά, καθισμένος στο τενεκεδόκουτό του,
«far
above
the
moon»,
η Γη δεν θα του φαινόταν μπλε. Μάλλον
άσπρη, διάφανη από τους ποταμούς δακρύων,
ωχροκίτρινη από τα εκατομμύρια κεράκια
που άναψαν για το χαμό του. Ο πλανήτη
χθες βούιζε ολόκληρος σαν τεράστιο
χαλασμένο ραδιόφωνο, «ας βάλουμε τα
κόκκινα παπούτσια και ας χορέψουμε»,
«Rebel
rebel»,
«μπορούμε να γίνουμε Ήρωες για μια
μέρα», «σβήνω τη φωτιά με βενζίνη», «ο
χρόνος μπορεί να με αλλάξει, αλλά δεν
μπορώ να βρω το χρόνο», δεκάδες τραγούδια,
εκατομμύρια προσωπικά μνημόσυνα, που
ανέβαιναν ανάλαφρα στον ουρανό, σαν
προσευχές.

Ψηλά, στον Διεθνή Διαστημικό
Σταθμό, ο κυβερνήτης Κρις Χαντφιλντ,
άρπαξε την κιθάρα του και του το “Space
oddity”
για να τον αποχαιρετήσει – « εδώ Ground
Control
προς Major
Tom,
ακούει κανείς»;

Σίγουρα μας άκουγε αλλά
δεν χρειαζόταν να απαντήσει – το είχε
κάνει κιόλας και το είχε τραγουδήσει.
Στο σκοτεινό, αινιγματικό του «Lazarus»
το κύκνειο άσμα του, που ηχογραφούσε
την ίδια ώρα που κατέστρωνε σχολαστικά
στο φευγιό του ή σκηνοθετούσε το θάνατό
του. Το τελευταίο
του
«έργο
τέχνης»: «You know, I’ll be free/ Just like that bluebird/ Now ain’t that
just like me?».

Αυτό και
μόνο θα αρκούσε για να καταδείξει την
έκταση της ιδιοφυϊας του Λεπτού Λευκού
Δούκα – αλλά σίγουρα, ο Nτέιβιντ
Μπόουϊ ήταν ένα εκατομμύριο πράγματα
περισσότερα απ’αυτό.

Ο starman που έπεσε στη Γη

Συνθέτης εξαιρετικός και ερμηνευτής,
χαμαιλεοντικός rock star,
καθηλωτικός perfomer, ικανός
ηθοποιός και μάνατζερ, ο Mπόουϊ
ήταν – για πολύ κόσμο – μια αυθεντική
μουσική ιδιοφυΐα. Μια τεράστια αντένα
στραμμένη διαρκώς στον ουρανό, ένας
δέκτης που αφουγκραζόταν το Καινούργιο
– ο ίδιος, άλλωστε, συνήθιζε να λέει πως
«το αύριο ανήκει σε αυτούς που το ακούν
να έρχεται».

Σε μια άλλη συνέντευξή του, απαντώντας
το «ερωτηματολόγιο του Προυστ» για το
Vanity Fair, στην ερώτηση «ποια είναι για σας
η εικόνα της ευτυχίας» είχε απαντήσει
«το διάβασμα». Ήταν ένας φανατικός,
πεινασμένος βιβλιοφάγος, μια μηχανή
που καταβρόχθιζε γνώση για να την
μετασχηματίσει σε ήχο και εικόνα, τέχνη
και ποίηση. Ήταν αυτός που έβαλε τους
ντανταϊστές στο ροκ λεξιλόγιο, αυτός
που έκανε τον Μπάροουζ ποπ περσόνα,
αυτός που μας γνώρισε τον γερμανικό
εξπρεσιονισμό. Όπως έγραψε χαρακτηριστικά
ο βιογράφος του David Buckley
– σε μια από τις δεκάδες βιογραφίες που
γράφτηκαν για ‘κείνον – «η ουσία της
προσφοράς του Μπόουι στην ποπ μουσική,
θα μπορούσε να εντοπιστεί στην εξαιρετική
του ικανότητα να αναλύει και να επιλέγει
ιδέες έξω από το μέινστριμ – από την
τέχνη, τη λογοτεχνία το θέατρο και το
σινεμά – και να τις φέρνει μέσα, έτσι
ώστε η επικαιρότητα της ποπ, να αλλάζει
διαρκώς».

Ροκ, γκλαμ ροκ, σόουλ,
ηλεκτρονική μουσική, τζαζ και ψυχεδέλεια,
η μουσική του, ήταν ένας διαρκής
πειραματισμός που φλερτάριζε με το
ρεύμα της εποχής, την ίδια ώρα που το
υπονόμευε, που του έβγαζε κοροϊδευτικά
τη γλώσσα για να προχωρήσει παρακάτω.

Σαν αποτέλεσμα – συμπεραίνει ο Μπάκλεϊ
– ο «Μπόουι ήταν σταρ αλλά και ένα
αξεπέραστο icon. O
όγκος της δουλειάς που παρήγαγε, γέννησε
και καλλιέργησε τη μεγαλύτερη «λατρεία»
στην ιστορία της ποπ κουλτούρας. Η
επιρροή του ήταν μοναδική – επηρέασε
και άλλαξε περισσότερες ζωές από
οποιονδήποτε άλλο καλλιτέχνη». Πράγμα
που εξηγεί εν μέρει, γιατί ο θρήνος που
ακολούθησε, όταν έγινε γνωστός ο θάνατός
του, ήταν τόσο μαζικός – οι πάντες, από
την Μαντόνα και τον Μικ Τζάγκερ, ως τον
Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον
και τον Κάνιε Γουέστ, πλημμύρισαν τα
social media με
μηνύματα συντριβής, αποχαιρετισμούς,
και μικρές εξομολογήσεις για το πόσο ο
«Starman» επηρέασε τη μουσική
τους.

Ο «χαμαιλέων» της εικόνας

Η ικανότητά του να επανεφευρίσκει τον
εαυτό του μουσικά, εικονικά, ήταν άπειρη.
Το ίδιο και η μνημειώδης γκαρνταρόμπα
του,
οι epic αμφιέσεις του που σφράγισαν την ιστορία της μόδας –
από την περίφημη μεταλλική ριγέ φόρμα
του Ziggy Stardust
(έργο του Κανσάι Γιαμαμότο) έως το
τιρκουάζ κοστούμι του «Life on Mars», (τόσο
στενό που χρειάστηκε να το φαρδύνουν
δύο ίντσες όταν το φόρεσε η Κέιτ Μος)·
και από το μακιγιάζ–κεραυνό του «Αlladin
Sane» που έχει εμπνεύσει
χιλιάδες φωτογραφικά πορτρέτα των
περιοδικών μόδας μέχρι το εντυπωσιακό
παλτό με τη βρετανική σημαία του
Αλεξάντερ Μακουίν. Όλα τους ήταν
πραγματικά έργα τέχνης, που τα γέννησε
το όραμα και η δημιουργικότητα του
Μπόουι, η άποψή του πως «το ροκ εν ρολ
είναι πόζα».

Αλλά το σημαντικότερο,
ίσως, δεν είναι ούτε αυτό. Το σημαντικότερο
είναι πως ο «εξωγήινος πρίγκηπας», με
την αμφιλεγόμενη, ακατάτακτη
σεξουαλικότητα, (σ.σ. πότε δήλωνε gay
πότε αμφι-φυλόφιλος και πότε αναιρούσε
όλες τις προηγούμενες δηλώσεις του και
«ομολογούσε», με ολοφάνερη πλήξη πως
«έχω κουραστεί να αποφεύγω ερωτήσεις,
για το τι έκανα με το περιεχόμενου
του εσωρούχου μου, όποιος θέλει να
μάθει πικάντικες ιστορίες για μένα, δεν
έχει παρά να διαβάσει τις 30-40 βιογραφίες
μου και να επιλέξει τη φήμη της αρεσκείας
του…») έγινε το σύμβολο, ο αρχηγός, ο
μέντορας, όλων των «αλλόκοτων,
ιδιοσυγκρασιακών παιδιών». Αυτών που
νιώθουν πως είναι μέλη μιας ιδιόρρυθμης
ξένης φυλής που έπεσε στη γη, των
διαφορετικών, των νέων – γιατί τι άλλο
είναι ίσως η νιότη πέρα από μια «διαστημική
παραδοξότητα»; Πριν από μερικά χρόνια,
μιλώντας στα εγκαίνια της έκθεσης «David
Bowie Is», στο
μουσείο V&A
του Λονδίνου, η Τίλντα Σουίντον (η σταρ
που σίγουρα υπήρξε η νο1 fan
του) πήρε το μικρόφωνο και του διάβασε
ένα γράμμα. Κι εκεί, μεταξύ άλλων,
σημείωνε:

«Είμαι
σίγουρη ότι έστρωσες το δρόμο για όλους
εμάς, τα αλλόκοτα ιδιοσυγκρασιακά
παιδιά. Πέρασες το χέρι σου πάνω από τον
ώμο μας και μας κράτησες ζεστούς και
ασφαλείς κάτω από τη φτερούγα σου – κάτι
που συνεχίζεις να κάνεις για 2 αιώνες
τώρα, έτσι δεν είναι; Ήσουν.
Είσαι. ‘Ενας από εμάς. Και παρέμεινες
το θνητό σύμβολο που μπορούμε να
βασιστούμε, ανάμεσα σε όλα τα αθάνατα
που μας έχεις χαρίσει.
(….) Σκέφτομαι πώς αισθανόμουν
κάποτε… Ένα
μοναχικό φρικιό που σε ακολουθούσε. Ένα
φρικιό σαν κι εσένα. Ένα φρικιό που σου
έμοιαζε και λίγο

Και
τώρα αναλογίζομαι πόσοι χιλιάδες
άνθρωποι θα μαζευτούν σ’ αυτά τα δωμάτια
και τους διαδρόμους τους επόμενους
ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες
της έκθεσης. Και θα ακολουθήσουν την
πορεία του ταξιδιού σου, μαζεύοντας τα
ίδια ψιχουλάκια που θα τους οδηγήσουν
στην καρδιά του διαστημόπλοιου σου.

Και
πόσο όλοι μοιραζόμαστε το ίδιο DNA Και
αισθάνομαι… περήφανη.

Τι κι
αν δεν είσαι εδώ απόψε, είμαστε εμείς.
Εσύ μας έφερες κοντά – όλα εμάς τα
γερασμένα φρικιά, όλα τα αιώνια αγόρια
και κορίτσια, όλους τους μοναχικούς
δανδήδες και dudes και dukes. Εσύ μας κράτησες
μαζί. Μαζί. Μαζί
για σένα Ντέιβ Τζόουνς.
Οχι τόσο απόντα, όχι τόσο
αόρατε φίλε μας

Κάθε
εξωγήινου αγαπημένε ξάδελφε. Σίγουρα
δικέ μου…»

Ναι,
σίγουρα από χθες τα αστέρια δείχνουν
διαφορετικά – και ακούγονται αλλιώτικα.
Ο Starman
φόρεσε την κάσκα του και γύρισε πίσω.
Μajor
Tom,
το νου σου, μην τον τρακάρεις πουθενά..