Γιατί τρώμε λαγάνα και πετάμε χαρταετό την Καθαρά Δευτέρα;
- 3 ΜΑΡ 2025

Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής, της περιόδου νηστείας που οδηγεί στο Πάσχα. Η ημέρα αυτή γιορτάζεται πάντα 48 ημέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες γιορτές της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Ονομάζεται «Καθαρά» γιατί συμβολίζει τον πνευματικό και σωματικό καθαρισμό μέσω της νηστείας και της αποχής από κοσμικές απολαύσεις.
Λαγάνα: Το ψωμί της Καθαράς Δευτέρας
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά εδέσματα της Καθαράς Δευτέρας είναι η λαγάνα, ένα άζυμο ψωμί με τραγανή κρούστα και μαλακή ψίχα. Η παράδοση της λαγάνας έχει τις ρίζες της στη Βίβλο, καθώς παραπέμπει στα άζυμα ψωμιά που έτρωγαν οι Ισραηλινοί κατά την Έξοδο από την Αίγυπτο. Στην ορθόδοξη παράδοση, η λαγάνα συνδέεται με την αυστηρή νηστεία της Καθαράς Δευτέρας, αφού παρασκευάζεται χωρίς μαγιά και συμβολίζει την απλότητα και την εγκράτεια.
Ο χαρταετός: Ένα πέταγμα προς την ελευθερία
Ένα άλλο γνωστό έθιμο της Καθαράς Δευτέρας είναι το πέταγμα του χαρταετού. Το έθιμο του πετάγματος του χαρταετού την Καθαρά Δευτέρα έχει τις ρίζες του στην αρχαία Κίνα, όπου οι πρώτοι χαρταετοί κατασκευάστηκαν από μετάξι και μπαμπού γύρω στο 200 π.Χ. Στην ελληνική παράδοση, το πέταγμα του χαρταετού συμβολίζει την πνευματική ανάταση και την αποδέσμευση από τα γήινα βάρη, αποτελώντας μια αγαπημένη οικογενειακή δραστηριότητα.
Άλλα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας στην Ελλάδα
Εκτός από τη λαγάνα και το πέταγμα του χαρταετού, η Καθαρά Δευτέρα γιορτάζεται με διάφορα παραδοσιακά έθιμα ανά την Ελλάδα:
- Τα Κούλουμα:
Στην Αττική και σε πολλές άλλες περιοχές, οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε εξοχές και λόφους για να απολαύσουν την παραδοσιακή νηστίσιμη διατροφή, με εδέσματα όπως ταραμάς, ελιές, χαλβάς και θαλασσινά.
- Τα Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι:
Ένα από τα πιο ιδιαίτερα και διασκεδαστικά έθιμα, όπου οι συμμετέχοντες ρίχνουν αλεύρι και μουτζουρώνουν ο ένας τον άλλον, δημιουργώντας μια πολύχρωμη και χαρούμενη ατμόσφαιρα που σηματοδοτεί το τέλος της Αποκριάς.
- Ο Βλάχικος γάμος στη Θήβα:
Πρόκειται για ένα αναβιωμένο έθιμο που συμβολίζει την έναρξη της άνοιξης και περιλαμβάνει χορούς, τραγούδια και παραδοσιακά δρώμενα.
- Η Μουντζουροδευτέρα στην Κοζάνη:
Οι συμμετέχοντες αλείφουν το πρόσωπό τους με κάρβουνο, μια πρακτική που θεωρείται ότι έχει αποτρεπτική σημασία απέναντι στα κακά πνεύματα.
- Οι Γέροι της Σκύρου:
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο καρναβαλικό δρώμενο όπου άνθρωποι ντύνονται με κουδούνια και φορεσιές που θυμίζουν τράγους, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό ηχητικό και οπτικό θέαμα.
Η Καθαρά Δευτέρα αποτελεί μια από τις πιο ιδιαίτερες γιορτές του ελληνικού πολιτισμού, συνδυάζοντας θρησκευτική παράδοση, έθιμα και κοινωνικές εκδηλώσεις. Είτε μέσα από τη γεύση της λαγάνας, είτε μέσα από το ελεύθερο πέταγμα του χαρταετού, η ημέρα αυτή συμβολίζει τη μετάβαση σε μια περίοδο περισυλλογής, νηστείας αλλά και χαράς, αποτελώντας μια πολύτιμη κληρονομιά που διατηρείται ζωντανή μέσα στους αιώνες.