Η Disney κινδυνεύει να χάσει τον Mickey Mouse

Ο Mickey Mouse, το πιο διάσημο ποντίκι στην ιστορία της pop κουλτούρας, δημιουργήθηκε από τον Walt Disney την 1η Οκτωβρίου 1928. Ωστόσο, το 2024, σχεδόν 95 χρόνια μετά τη δημιουργία του, η Disney παύει να έχει την αποκλειστικότητα των πνευματικών δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων των ΗΠΑ, τα 95 χρόνια είναι το μέγιστο χρονικό διάστημα, που λαμβάνει προστασία ένα ανώνυμο ή ψευδο-ανώνυμο σώμα καλλιτεχνικού έργου. Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί που θα εξακολουθήσουν να ισχύουν, παρά τη λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων.

«Πρακτικά μπορεί να χρησιμοποιήσεις τον χαρακτήρα του Mickey Mouse όπως δημιουργήθηκε για να δημιουργήσεις τις δικές σου ιστορίες», εξήγησε στον Guardian ο Daniel Mayeda, αναπληρωτής διευθυντής της Documentary Film Legal Clinic στο UCLA School of Law.

«Αλλά αν το κάνεις με τρόπο που θυμίζει την Disney, τότε θεωρητικά, η εταιρεία θα μπορούσε να πει ότι παραβίασες τα πνευματικά δικαιώματα της».

O Mickey Mouse από το χθες στο σήμερα

Η πρώτη εμφάνιση του Mickey Mouse στο ασπρόμαυρο καρτούν Steamboat Willie, έγινε σημείο αναφοράς για τα κινούμενα σχέδια, μέσω της χρήσης του συγχρονισμένου ήχου. Η μουσική και τα ηχητικά εφέ, αντιστοιχούσαν στις κινήσεις στην οθόνη.

Από την πρώτη εμφάνισή του μέχρι σήμερα, ο Mickey Mouse έχει σίγουρα αλλάξει μορφή. Η Disney θα χάσει τα αποκλειστικά δικαιώματα της παλαιότερης εκδοχής του διάσημου ποντικιού και θα συνεχίσει να διατηρεί αυτά της νεότερης μορφής του. O πρώτος, ασπρόμαυρος Mickey του 1928, είναι αυτός που θα εισέρθει σε καθεστώς δημόσιας χρήσης, όπως εξηγεί o Mayeda. Η Disney θα διατηρήσει τα πνευματικά της δικαιώματα σε οποιεσδήποτε μελλοντικές παραλλαγές σε ταινίες ή έργα τέχνης, μέχρι να εξαντληθεί το επίσημο όριο των 95 ετών.

Το νομικό παράθυρο

Ο Mickey Mouse δεν είναι ο μόνος ή ο πρώτος χαρακτήρας της Disney που εισέρχεται σε καθεστώς δημόσιας χρήσης. Ο «μελιστάλακτος» Winnie the Pooh, έχει ήδη λάβει ένα extreme makeover στην επερχόμενη ταινία Winnie the Pooh: Blood and Honey, σε σκηνοθεσία Rhys Waterfield.

Καθώς οι ιδιαίτερες πτυχές του χαρακτήρα που το κοινό γενικά συσχετίζει ως μέρος της επωνυμίας της Disney παραμένουν εκτός ορίων, o Mayeda προειδοποιεί ότι καλλιτέχνες όπως ο Waterfield, δεν ξεπερνούν τα όρια όταν δημιουργούν νέα έργα με βάση τους παλιούς χαρακτήρες.

Ωστόσο, εάν το κοινό μπερδευτεί και πιστεύει ότι ένα συγκεκριμένο έργο συνδέεται με την Disney, θα μπορούσε να υπάρχουν σημαντικές νομικές συνέπειες. «Τα πνευματικά δικαιώματα έχουν συγκεκριμένη χρονική ισχύ. Τα εμπορικά σήματα πάλι, όχι», προσθέτει χαρακτηριστικό ο Mayeda. «Στην πραγματικότητα, η Disney θα μπορούσε να έχει ένα εμπορικό σήμα ουσιαστικά στο διηνεκές».