Η ζωή μετά τον θάνατο είναι η νέα μπίζνα στην AI εποχή. Εσύ θα αναστήσεις τους νεκρούς σου;

Μετά τον θάνατο ζωή; 

Έχω φίλη που στέλνει ακόμη μηνύματα στο κινητό του νεκρού πατέρα της. Νιώθει ότι επικοινωνεί. Και η τεχνητή νοημοσύνη είναι έτοιμη να δημιουργήσει το ψηφιακό αντίγραφο, να ψηφιοποιήσει τους νεκρούς και έτσι να ζουν για πάντα στην τσέπη μας, στο κινητό μας. Η ψηφιακή οντότητα ενός νεκρού είναι ζωντανή. Και αυτό είναι ένα φιλοσοφικό ζήτημα τόσο σύνθετο και τεράστιο όσο η ίδια η ανθρώπινη ύπαρξη.

Νικήσαμε τον θάνατο; Δεν θα φοβόμαστε τον θάνατο; Θα ζούμε έτσι για πάντα; Θα αλλάξει ο τρόπος που λειτουργεί η ανθρώπινη μνήμη; Θα έχουμε δικαίωμα στο πένθος; Θα βρεθεί ένας τρόπος οικονομικού αποκλεισμού ακόμη και στη μεταθανάτια ζωή; Θα σταματήσει να είναι εκδημοκρατισμένος ο θάνατος; Ο νεοφιλελευθερισμός θα κάνει μπίζνες και με τους νεκρούς μας; Καταπίνουμε εφιαλτικά σενάρια που μας σερβίρουν ως προνόμιο;

Είναι ο θάνατος μια επιχειρηματική ευκαιρία στην ψηφιακή εποχή; 

Αυτό σου λέει το ντοκιμαντέρ που έκανε πρεμιέρα στο Sundance και προβλήθηκε και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Eternal You των Hans Block και Moritz Riesewieck. Στην AI εποχή, η ζωή και ο θάνατος αλλάζουν νόημα. Η τεχνητή νοημοσύνη ξέρει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, ο καλοζωισμένος, δεν μεταβολίζει εύκολα το πένθος.

Οι άνθρωποι που απομακρύνθηκαν από τη θρησκεία δεν πιστεύουν πλέον στη μετά θάνατον ζωή (σε αντίθεση με τους ένθεους ολών των θρησκειών, που η θρησκεία τους εμφύσησε την αντοχή στον πόνο και τα καθημερινά βάσανα). Οι τελετουργίες του πένθους είναι πλέον άνευ νοήματος. Δεν κουβαλούν κανένα βάρος. Ζούμε απέλπιδες. Και περιμένουμε τους προφήτες της τεχνητής νοημοσύνης να φορτώσουν τα big data μας για να ζήσουμε αιώνια. 

Θα μιλούσες στους νεκρούς σου; 

Η AI μπορεί να αναστήσει τους νεκρούς σου. Εσύ, το θέλεις αυτό; Να μιλάς με το bot του νεκρού παιδιού σου; Να ανταλλάσσεις μηνύματα με το digital doppelgänger του συντρόφου σου; Υπάρχουν ιστορίες αγάπης ανάμεσα σε ένα άτομο που είναι ζωντανό και ένα άτομο που είναι νεκρό (εδώ την αφηγείται ο Jason Fagone της San Francisco Chronicle). Το Project December υπόσχεται να το κάνει πραγματικότητα. Πληρώνεις για να μιλάς με μια AI προσομοίωση πεθαμένων προσώπων.

Υπάρχει και κορεάτικη τηλεοπτική εκπομπή το Meeting You στο Instagram. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Telegraph δημιουργήθηκε μια εικονική εκδοχή του κοριτσιού, μια εικονική Nayeon, μέσω της τρισδιάστατης σάρωσης ενός παιδικού μοντέλου, χρησιμοποιώντας φωτογραφίες και βίντεο για αναφορά, και στη συνέχεια ηθοποιούς-παιδιά για την αναπαραγωγή της φωνής της. Η διαδικασία διήρκεσε μήνες και η εκπομπή κατέγραψε σπαρακτικές σκηνές με την γυναίκα να κλαίει, καθώς αγκάλιαζε την εικονική κόρη της. Βλέπεις μια βαθιά ανθρώπινη επιθυμία και τις συνέπειες της μετατροπής του ονείρου της αθανασίας σε προϊόν.

«Ποιος από εσάς αξίζει την αιώνια ζωή;», αναρωτιόταν ο Michel Houellebecq στο φουτουριστικό μυθιστόρημά του Η δυνατότητα ενός νησιού. Μάλλον ζούμε στην εποχή που αυτό το ερώτημα θα πάψει να είναι φιλοσοφικό. Ωστόσο, πόσο εφιαλτικές θα είναι οι συνέπειες από τη διείσδυση των νέων τεχνολογιών στη ζωή και στο θάνατο;