Νήματα, πιστόλια, tufting: Μάθαμε τα πάντα για την πιο cool τέχνη με την Αναστασία Δασκαλοπούλου
- 27 ΑΠΡ 2025
Όταν ακούμε για υφαντική και κέντημα, συνειρμικά το μυαλό μας πηγαίνει στις γιαγιάδες μας -και ακόμα πιο πίσω στο γενεαλογικό μας δέντρο μην σου πω. Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για μια μορφή τέχνης που έχει συνδεθεί με κάτι παλιό, νοσταλγικό. Όμως, υπάρχει μια νέα γενιά δημιουργών που ανατρέπει εντελώς αυτήν την εικόνα μέσω του tufting: Της τέχνης που μας αποδεικνύει ότι τα χέρια μας μπορούν να δημιουργήσουν τη δική τους μαγεία -χωρίς να υπάρχει κανένας ηλικιακός περιορισμός- και πολύ εύκολα μάλιστα.
Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τα βασικά: Τι ακριβώς είναι το tufting; Πρόκειται για μια μοντέρνα και εξελιγμένη εκδοχή της τέχνης δημιουργίας χειροποίητων χαλιών που λαμβάνει (επιτέλους) το hype που της αξίζει στον DIY κόσμο. Σαφώς δεν είναι νέα. Έχει τις ρίζες του στην αρχαία τέχνη της υφαντικής του 19ου αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα στην Πολιτεία της Georgia. Αρχικά, χρησιμοποιούσαν τη χειροκίνητη τεχνική για να δημιουργούν κουβέρτες, γνωστές και ως “chenille bedspreads”, με νήμα που περνούσαν μέσα από ύφασμα χρησιμοποιώντας μια βελόνα. Έπειτα το έκοβαν και το χτένιζαν για να αποκτήσει την χαρακτηριστική χνουδωτή υφή.
Η βελόνα έχει αντικατασταθεί από ειδικό πιστόλι (tufting gun) και κάπως έτσι όλα είναι πιο εύκολα αλλά και πιο «διευρυμένα». Αυτήν τη στιγμή μπορείς να φτιάξεις με αυτή την τεχνική ό,τι κυριολεκτικά σου κατέβει στο μυαλό. Ταπισερί για τον τοίχο, διακοσμητικά μαξιλάρια, τσάντες, νεσεσέρ, κάλτσες, σκουφιά, ριχτάρια -ακόμα και ρούχα.
Εγώ έφτιαξα το δικό μου tufted έργο ένα ηλιόλουστο μεσημέρι μιας καθημερινής, επισκεπτόμενη ένα ειδικευμένο art studio στο Χαλάνδρι με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Σχεδίου. Η συγκεκριμένη μέρα έχει σκοπό να τιμήσει τον σημαντικό ρόλο του κατασκευαστικού σχεδίου και των δημιουργών του στη δημόσια ζωή. Έτσι έκανα κι εγώ. Έχοντας, λοιπόν, στα χέρια μου έναν ξύλινο καμβά με καρφωμένο ύφασμα -και φυσικά με την πολύτιμη βοήθεια της γυναίκας που έφερε (πιο) κοντά μας αυτή την υφαντουργική τέχνη στην Αθήνα, της Αναστασίας Δασκαλοπούλου, ιδρύτριας του A.télio-, δοκίμασα για πρώτη φορά τις δυνάμεις μου στο tufting.
Το A.télio είναι ένας χώρος αφιερωμένος στην τέχνη, το παιχνίδι και την ελευθερία έκφρασης που αντιπροσωπεύει ακριβώς αυτό που υποδηλώνει και το όνομά του: Η έννοια του τέλειου αποδομείται πλήρως εδώ.
Η ιστορία της Αναστασίας ξεκινάει από τον τερματισμό μιας εξίσου σπουδαίας διαδρομής στον κόσμο του interior design. Ξεκινώντας να δουλεύει σε εταιρεία εσωτερικής διακόσμησης στην Αθήνα, και έπειτα σε αρχιτεκτονικό γραφείο στις Κυκλάδες, κατέληξε να φτιάξει κάτι δικό της πάνω στις δικές τις τέλειες ατέλειες.
«Στην Αθήνα ήμουν σε μια δουλειά που είχα φτάσει στο top που μπορούσα να φτάσω ως interior designer και ως σχεδιάστρια γενικά. Βρισκόμουν σε μια φάση συνειδητοποίησης ότι πολλά πράγματα δεν τα έκανα γιατί περίμενα να τα κάνω τέλεια. Όσο πιο πολύ ανέβαινα στην δουλειά μου, συνειδητοποιούσα ότι δεν μου άφηναν καμία ελευθερία να βοηθήσω από πλευράς πελάτων. Και κάπου εκεί χανόταν η δημιουργικότητά μου και έτσι έφτασα να αισθάνομαι μπουχτισμένη».
Αναστασία Δασκαλοπούλου: «Tα άφησα όλα στην Αθήνα. Έζησα στην Αντίπαρο και την Πάρο. Συνεργάστηκα με πολύ ωραίους ανθρώπους».
«Εκεί έκανα τα πάντα εγώ. Τα έφτιαχνα με τα χέρια μου. Έχοντας, λοιπόν, πλήρη ελευθερία από τους συνεργάτες μου, σκέφτηκα ότι θα γυρίσω στην Αθήνα να κάνω κάτι δικό μου. Γυρνώντας συνειδητοποίησα ότι ακόμα πολλά πράγματα δεν τα έκανα τέλεια. Βρέθηκα, έτσι, να φτιάχνω ξύλινες κατασκευές που δεν ήταν τέλειες. Ένας συνεργάτης μου τότε, βλέποντας μια κατασκευή μου, μου είπε “εσύ αυτό που βλέπεις και λες «α, τέλειο», εγώ το λέω α-τέλειο.” Έτσι, προέκυψε το όνομα του studio μου», μού εξηγεί στη συνέχεια, απαντώντας μου σε ερώτηση για την προέλευση του ονόματος του art studio.
Τα υφάσματα είναι η μεγάλη της αγάπη όπως μου λέει η ίδια έπειτα. «Κάνω όλες τις τεχνικές ύφανσης γιατί μ’ αρέσει πάρα πολύ το ύφασμα. Οπότε ξεκινώντας να κάνω τα πάντα με ξύλο που ήταν η μεγάλη μου αγάπη, πέρασα σε άλλο φυσικό υλικό που είναι ο πηλός και μετά κατέληξα να δοκιμάζω ότι υπάρχει σε φυσικό υλικό, δηλαδή βαμβάκι και μαλλί. Το ύφασμα κάθε είδους είναι αυτά που με κέρδισε τελικά. Προσπαθώ να μείνω στο πιο ηθικό κομμάτι αυτής της αγοράς και γενικά προτιμώ ό,τι υπάρχει σε φυσικό υλικό».
Όπως αποδείχθηκε, η αγάπη της για τα υφάσματα βρήκε ανταπόκριση και στον υπόλοιπο κόσμο που επιλέγει να παρακολουθήσει τα σεμινάριά της. «Το tufting είναι η αγαπημένη τους τεχνική απ’ όλες όσες διδάσκω». Η τέχνη αυτή προσελκύει κατά κύριο λόγο γυναίκες όπως μου είπε η Αναστασία, καθώς υπάρχουν ακόμα ταμπού γύρω από το κέντημα και τους άντρες. Ωστόσο, έχει παρατηρήσει ότι στην πραγματικότητα οι άντρες «είναι πολύ καλοί σε αυτό». Μια παρατήρηση που η ίδια έχει βγάλει τόσο από τα τμήματα των ενηλίκων όσο και από τα παιδικά. «Τα αγοράκια είναι πάντα φανταστικά», συμπληρώνει.
Στα workshops του A.télio, η ηλικιακή βεντάλια δεν «αφήνει» σχεδόν κανέναν απέξω. Τη ρώτησα συγκεκριμένα για τα παιδικά τμήματα. «Τα παιδιά έρχονται και δοκιμάζουν όλες τις τεχνικές. Μπορούν, για παράδειγμα, να κάνουν patchwork, κέντημα ή αργαλειό, να ασχοληθούν με τη ραπτική, να μάθουν να χρησιμοποιούν ραπτομηχανή με κανονικές βελόνες. Από 3 ετών μπορούν να κάνουν τα πάντα εδώ. Τα πιο μεγάλα μπορούν να κάνουν και tufting».
Αναστασία Δασκαλοπούλου: «Υπάρχουν γονείς που φέρνουν τα αγόρια τους. Υπάρχουν και άλλοι που δεν τα έφεραν γιατί διαφωνούσε ο μπαμπάς. Όσοι τα φέρνουν είναι νέοι γονείς. Ξέρουν ότι όλα είναι για όλους».
«Έχουμε συνδέσει το κέντημα με τις γιαγιάδες μας. Αυτή είναι η εικόνα που έχουμε οι περισσότεροι στο μυαλό μας. Το παιδί σου δεν θα γίνει γιαγιά αν μάθει να κεντάει. Αυτό είναι φοβία των γονιών που πρέπει η ίδιοι να τη λύσουν.
Το κέντημα βοηθάει πάρα πολύ το παιδί να εκφράζεται, να είναι δημιουργικό και να εξασκήσει την υπομονή του γιατί χρειάζεται λεπτή κινητικότητα. Από την άλλη, η λεπτή κινητικότητα βοηθάει τα παιδιά που είναι στο φάσμα ή έχουν ΔΕΠΥ. Παράλληλα εξασκούν ή ανακαλύπτουν ένα ταλέντο που ενδεχομένως έχουν. Το γεγονός, επίσης, πως χρειάζεται και μια μαθηματική αντίληψη είναι επίσης ένα όφελος. Το μυαλό τους “τρέχει” όταν κεντούν».
Αναστασία Δασκαλοπούλου: «Ένα αγόρι, ας πούμε, δεν χρειάζεται να παίξει μόνο μπάλα. Μπορεί να λειτουργεί καλά και τα χέρια του και να κάνει υπέροχα πράγματα. Είναι άνθρωπος»
Ρίχνοντας μια ματιά στην ιστοσελίδα του A.télio, είδα ότι η Αναστασία κάνει και μαθήματα Art Therapy εκτός από tufting. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μορφή ψυχοθεραπείας που χρησιμοποιεί δημιουργική έκφραση, όπως είναι η ζωγραφική, το κέντημα, το κολλάζ ή και άλλες μορφές τέχνης, για να βοηθήσει το άτομο να επεξεργαστεί συναισθήματα, να ανακουφιστεί από άγχος και να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του χωρίς απαραίτητα να κατέχει συγκεκριμένες γνώσεις εκ των προτέρων. «Στο Art therapy είμαστε περισσότερα άτομα. Είναι, ουσιαστικά, μια πιο ελεύθερη τεχνική», μου εξηγεί.
Αναστασία Δασκαλοπούλου: «Το Art Therapy είναι καθαρά θεραπευτικό. Επειδή πρόκειται για μια πιο ελεύθερη μορφή tufting, εκεί βλέπεις και τα πιο όμορφα έργα».
«Αυτό το project το εξασκούσα 2 χρόνια για να φτάσω να το κάνω σε μαθήματα art therapy σήμερα. Το όμορφο είναι ότι ερχόμαστε εδώ ξένοι και -χωρίς να είναι καθόλου μα καθόλου υποχρεωτικό να έρθεις σε επαφή με τον άλλον παρά να εκφραστείς μέσα από αυτό που φτιάχνεις-, καταλήγουμε να γινόμαστε ένα».
Καριέρα, μητρότητα & tufting
Αναστασία Δασκαλοπούλου: «Με τα παιδιά, δεν σταμάτησα καθόλου τη δουλειά».
«Η αλήθεια είναι πως ένα μικρό παιδί σού τρώει πάρα πολύ χρόνο. Πρέπει να τρέχεις για τη δική σου δουλειά και παράλληλα να πρέπει να αφιερώνεις χρόνο και στα παιδιά σου. Το καλό με τη δική μου δουλειά είναι ότι μπορώ να τα έχω μαζί μου όποτε θέλω. Ωστόσο, στην αρχή δυσκολεύτηκα. Η δουλειά μου έπαιρνε πολλή περισσότερη ώρα ή δεν την έκανα σωστά», θα μου πει κλείνοντας η Αναστασία.
