Πρωτομαγιά: Ο λόγος που πλέκουμε στεφάνι με λουλούδια
- 1 ΜΑΙ 2019
Μπορεί στον σύγχρονο δυτικό κόσμο η Πρωτομαγιά να είναι συνδυασμένη κυρίως με την πολιτική της διάσταση, αφού είναι μια εργατική γιορτή, όμως αυτός δεν είναι ο μόνος συμβολισμός της. Άλλωστε η 1η Μαΐου γιορταζόταν και πριν οι εργάτες στο Σικάγο ξεσηκωθούν την 1η Μαΐου 1886 για να διεκδικήσουν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Ο ξεσηκωμός εκείνος δυστυχώς κατέληξε σε αιματοχυσία, μετά από την επέμβαση της αστυνομίας, κι έτσι ο σημερινός εορτασμός είναι αφορμή για να προβληματιστούμε για τα κοινωνικά και οικονομικά μας θέματα και να βάλουμε στόχους για το μέλλον. Είναι αφορμή για να υπενθυμίσει η εργατική τάξη τα κοινωνικά και οικονομικά της θέματα (είτε επιτεύγματα, είτε ζητούμενα) και να θέσει νέους στόχους για το μέλλον. Στην Ελλάδα γιορτάσαμε πρώτη φορά την Εργατική Πρωτομαγιά το 1893.
Νωρίτερα γιορτάζαμε εκείνη την ημέρα την επικράτηση της άνοιξης στη γη.
Τα έθιμα της Πρωτομαγιάς ξεκινούν από την αρχαιότητα και περνούν από γενιά σε γενιά. Ο Μάιος στην Αρχαία Ελλάδα, την Αρχαία Ρώμη και το Βυζάντιο ήταν αφιερωμένος στον ετήσιο εορτασμό της θεάς της γεωργίας (και της γονιμότητας της γης και των ανθρώπων) Δήμητρας. Τον 5ο μήνα του έτους είναι που επέστρεφε κατά τον μύθο η κόρη της Περσεφόνη από τον Κάτω Κόσμο, όπου ζούσε ως σύζυγος του Άδη όλο τον χειμώνα. Η γιορτή των Ανθεστηρίων ήταν η μεγάλη γιορτή προς τιμήν της.
Από τότε κρατά η παράδοση του στεφανιού με τα λουλούδια και τους καρπούς που συμβολίζει την επικράτηση της ζωής έναντι του θανάτου, της γόνιμης γης έναντι του άγονου χειμώνα. Το στεφάνι πρέπει να κρεμαστεί στην πόρτα κάθε σπιτιού για να το προστατεύσει, να χαρίσει υγεία και ευτυχία στα μέλη του και να τα «φυλάει από το μάτι» με ένα σκόρδο που τοποθετείται στη σύνθεσή του. Το στεφάνι θα μείνει κρεμασμένο μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Την 24η Ιουνίου στην γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, κατά την παράδοση, το μαγιάτικο στεφάνι θα πρέπει να παραδοθεί στις φλόγες. Πρόκειται για τις καλοκαιρινές φωτιές που κάποτε οι άνθρωποι πηδούσαν τρεις φορές τρέχοντας για να έχουν καλοτυχία. Ανάβουν φωτιές σε δρόμους και πλατείες και πηδούν πάνω από τη φωτιά τρεις φορές, τρέχοντας.
Και ολοκληρώνω αυτό το φολκλόρ ταξίδι μου στην παράδοση ενημερώνοντάς σε ότι κάποτε η επιλογή των λουλουδιών για το στεφάνι το οποίο παραδοσιακά είναι φτιαγμένο είτε από ευλύγιστο ξύλο κληματαριάς, είτε από σύρμα, δεν ήταν τυχαία. Τα τριαντάφυλλα, τα γαρίφαλα, οι πασχαλιές και τα γεράνια συμβόλιζαν το ανθισμένο σπίτι, ενώ τα στάχυα και τα λουλούδια του κάμπου τα έβαζαν για μεγαλύτερη καρποφορία. Τέλος, τα ανθισμένα κλωνάρια από ελιά ή αγιόκλημα συμβόλιζαν την ευτυχία του σπιτιού. Τώρα βέβαια, φτιάχνουμε το στεφάνι με ό,τι βρούμε, αφού τα λουλούδια στις μεγαλουπόλεις μας είναι δυσεύρετα.
