Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2023 (+ το ελληνικό blockbuster)

Ευτυχώς, στις Νύχτες Πρεμιέρας βλέπουμε πολλές από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς (φέτος είδα την Ανατομία μιας Πτώσης και το Past Lives). Και υπάρχει πάντα το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για να δημιουργεί hype, buzz ή όπως αλλιώς το λένε για όλες τις μεγάλες ταινίες της χρονιάς. Εκείνες που δεν γίνεται να δεις σε πλατφόρμες από τον καναπέ σου. Σαν τα Πεσμένα Φύλλα του Άκι Καουρισμάκι, που δεν βλέπεται με τίποτα στο laptop. Θέλει τη μεγάλη σκοτεινή αίθουσα. Όπως όλες οι καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Ακόμη κι εκείνες που είναι του Netflix. H δική μου λίστα είναι προσωπική, εντελώς υποκειμενική, κάτι σαν άτυπο ημερολόγιο της χρονιάς και δεν έχει κατάταξη. Είναι οι 10 (καλύτερες) ταινίες που συζήτησα με τους φίλους μου έξω από το θερινό ή τις χειμερινές αίθουσες μετά την προβολή. Εκείνες που με έκαναν να κλάψω ή μου μαλάκωσαν λίγο τη ψυχή. Είναι οι ταινίες που μου κράτησαν συντροφιά.

Και σύμφωνα με τις λίστες του Guardian, των New York Times, του Variety και του Atlantic είναι μέσα στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Ανατομία μιας πτώσης: Το δικαστικό δράμα με τα αναπάντητα ερωτήματα του φινάλε

Ο Χρυσός Φοίνικας του 2023. Ξεκινά με έναν μυστηριώδη θάνατο στις γαλλικές Άλπεις. Βλέπουμε το σώμα ενός άνδρα ξαπλωμένο στο χιόνι, το σκούρο κατακόκκινο αίμα να λερώνει το λευκό τοπίο. Επικρατεί πανικός, σύγχυση και το αναπόφευκτο ερώτημα: αυτοκτόνησε ή έγινε φόνος; Το μόνο άλλο άτομο στο σπίτι εκείνη τη στιγμή ήταν η σύζυγος του θύματος, η συγγραφέας  Sandra Voyter, την οποία υποδύθηκε συγκλονιστικά η Sandra Hüller.

Από μάρτυρας γίνεται η μοναδική ύποπτος. Επιμένει ότι είναι αθώα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα στην ταινία είναι αυτό που επιλέγει να αποκρύψει. Και το δίνει η σκηνοθέτιδα Justine Triet τόσο υπέροχα με τον 11χρονο μοναχογιό του ζευγαριού που δεν βλέπει αλλά ξέρει. Το θέμα της γυναικείας ταυτότητας είναι αυτό που συζητείται στη δίκη. Κι αν ο γάμος και η συμβίωση μάς σκοτώνει. 

Mια συναρπαστική και περίπλοκη μελέτη χαρακτήρων και πολλά αναπάντητα ερωτήματα στο φινάλε. Σιγά σιγά η δίκη ξεπερνάει τη διερεύνηση των συνθηκών του θανάτου του συζύγου, και μετατρέπεται σε ένα ψυχολογικό ταξίδι στα βάθη της συγκρουσιακής σχέσης του ζευγαριού. Την (Triet) ενδιαφέρει μόνο η ερώτηση – όχι η απάντηση. Θέλει ο θεατής να αποφασίσει για την ενοχή της απόμακρης συζύγου. Τι κράτησα; Κάθε γάμος έχει δύο αφηγητές.

Περασμένες Ζωές: Η ρομαντική κομεντί των απανταχού μιλένιαλ που ψάχνουν τις χαμένες αγάπες

Το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της Celine Song για δύο ανθρώπους που δεν είχαν καλό timing. Αν αγαπάς τις ταινίες των Richard Linklater, Noah Baumbach και Greta Gerwig, μάλλον έκλαψες ή ταυτίστηκες. Αγάπες που χάθηκαν επειδή life happens. Μια ιστορία για το βίωμα των μεταναστών στη Νέα Υόρκη (από την Ασία) που νιώθουν άβολα ως ενήλικες και πάντα ξεριζωμένοι. Με πολλές αναδρομές. Και τη Νέα Υόρκη κούκλα. Ποιοι πρέπει να είναι μαζί; Ποιος είναι ο συντετριμμένος ρομαντικός ήρωας που θέλει να θυσιάσει τα πάντα στη ζωή του για την αληθινή αγάπη; Το τρυφερό rom com για το κοινό του Sundance που μιλάει για την έννοια της αγάπης στη σύγχρονη εποχή.

Πεσμένα Φύλλα: Το έπος του Aki Kaurismäki

Ο ορισμός του arthouse κυρία μου. Μια σινεφίλ κωμωδία, ρομαντική και πολιτική ταυτόχρονα. Η Φινλανδία βρίσκεται στα σύνορα με τη Ρωσία. Μιλά για τις γυναίκες που απολύονται επειδή προσπάθησαν να πάρει από το σούπερ μάρκετ που δουλεύει με πενιχρό μισθό ένα ληγμένο σάντουιτς. Και για τους μοναχικούς ανθρώπους που συναντιούνται τυχαία. Και ίσως είναι αδελφές ψυχές. Γιατί πόσους ανθρώπους ξέρεις που δεν έχουν ένα smartphone;

"Fallen Leaves." / MUBI via AP

Ένα μικρό θαύμα είναι αυτή η ταινία. Χωρίς φανφάρες. Μια μικρή φινλανδική ταινία για μια γυναίκα που απολύθηκε άδικα από τη δουλειά της κι έναν αλκοολικό που θέλει να αγαπηθεί. Το Fallen Leaves είναι η 20η ταινία του Aki Kaurismäki, του πιο διάσημου σκηνοθέτη της Φινλανδίας, μια υπαρξιακή κωμωδία από τις καλύτερες ταινίες του 2023. Τα Πεσμένα φύλλα, βραβευμένα στις Κάννες και ταινία λήξης του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μας θυμίζουν την αξία της ανθρωπιάς, της ενσυναίσθησης και το μεγαλείο της απλότητας.

Ζώνη ενδιαφέροντος: Η  μεγάλη επιστροφή του Jonathan Glazer

Μέγα Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής και το Βραβείο FIPRESCI στο τελευταίο Φεστιβάλ των Καννών. Η μεγάλη ανατριχίλα της χρονιάς (για πολλούς η κορυφή στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς). Εστιάζει στην γκροτέσκα καθημερινή ζωή της οικογένειας του διοικητή του Άουσβιτς και μας δείχνει τη φρίκη, έμμεσα. Υποδόρια. Η κοινοτοπία του κακού. Μια βουκολική ευδαιμονία έξω από το τείχος με τα συρματοπλέγματα. Νιώθεις ναυτία. Τι σημαίνει να ζεις σε πλήρη άρνηση με την πραγματικότητα; Μια οικογένεια με αφάνταστη δυσλειτουργία, παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και απαράδεκτη αποστασιοποίηση. Σου θυμίζει κάτι; Στη γυναικεία κουβέντα για το φόρεμα της μικρής Εβραίας νιώθεις οργή. Η πιο αιχμηρή ταινία της χρονιάς. Αναπαράσταση του τρόμου που θα θυμάσαι μέχρι την επόμενη χρονιά.

Poor Things: Και ο Λάνθιμος δημιούργησε τη γυναίκα 

Ενώ η Barbie κορόιδευε την πατριαρχία, η Bella της Emma Stone (μια ενήλικη γυναίκα με εγκέφαλο κυριολεκτικά βρέφους) την ανατρέπει ως Frankenstein με σεξουαλική λαχτάρα και λαιμαργία. Η αλληγορία εδώ είναι ξεκάθαρη: η Bella είναι η νηπιακή βικτωριανή θηλυκότητα, μια ενήλικη γυναίκα που ωθείται από τον έλεγχο των ανδρών να ζήσει τη ζωή της σαν παιδί. Βρίσκει τη λύτρωση παίρνοντας τον έλεγχο της μοίρας, του σώματος και του νου της για τον εαυτό της. Μιλώντας για τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αυτή είναι σίγουρα πιο φεμινιστική από την Barbie. 

Oppenheimer: Ο Νόλαν θα δώσει Όσκαρ στον Cillian Murphy

Μεγαλοπρεπές. Ο Νόλαν κατασκεύασε στο Νέο Μεξικό τη δική του εκδοχή του Πεδίου Δοκιμών Τρίνιτυ-συμπεριλαμβανομένου ενός ατσάλινου πύργου ύψους 30 μέτρων-και του απομακρυσμένου οχηρού καταφύγιου όπου ο Οπενχάιμερ παρακολουθούσε την πυροδότηση. To Oppenheimer απαιτεί πολλαπλές προβολές, όπως και το Memento, το Inception και σχεδόν όλες τις ταινίες του Νόλαν. Η συμβουλή μου προς εσάς: Δείτε το πάνω από 3 φορές.

Killers of the Flower Moon: Ο Martin Scorsese διδάσκει αμερικανική ιστορία και κινηματογράφο

Βασισμένη στο δημοφιλές ομότιτλο best-seller μυθιστόρημα του David Grann, η ταινία Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού μάς μεταφέρει στην Οκλαχόμα της δεκαετίας του 1920 όπου τα μέλη της φυλής Οσέιτζ που είχε πλουτίσει λόγω του πετρελαίου που ανακαλύφθηκε στη γη τους αρχίζουν να δολοφονούνται το ένα μετά το άλλο. Μια ταινία με πρωταγωνιστές τον Robert De Niro και τον Leonardo DiCaprio που θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς (με στιβαρή σκηνοθεσία) παρόλο που αποτελεί την πρώτη σημαντική παραγωγή από την πλατφόρμα streaming της Apple.

 Passages: Η ταινία που δεν βάζει ταμπέλες  στην ερωτική επιθυμία

Στην αγγλόφωνη ταινία που περιμένουμε (αν καταφέρει να βρει διανομή) και στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, η Adèle Exarchopoulos υποδύεται μια δασκάλα που ερωτεύεται ένα ναρκισσιστή σκηνοθέτη με έδρα το Παρίσι, που περνάει μια κρίση στον gay γάμο του (και που έχει συνηθίσει να παίρνει αυτό που θέλει). Δεν είναι η πρώτη φορά που ο χαρακτήρας του Rogowski είναι άπιστος, είναι η πρώτη φορά όμως που νιώθει κάτι. Αυτό το ερωτικό δράμα του Ira Sachs είναι μια μοντέρνα ρομαντική κομεντί.

Maestro: Η μύτη του Bradley Cooper έγινε θέμα το 2023

Η νέα ταινία του Netflix φέρει τη σκηνοθετική υπογραφή του Bradley Cooper, ο οποίος έγραψε το σενάριο μαζί με τον Josh Singer. Η ταινία ακολουθεί τον Bernstein από το απροσδόκητο ντεμπούτο του στο Carnegie Hall μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Είναι η δεύτερη ταινία του Cooper ως σκηνοθέτη. 

Ένα ερωτικό γράμμα για τη ζωή και την τέχνη, η ταινία Maestro, στον πυρήνα της, είναι μια συναισθηματικά επική απεικόνιση της οικογένειας και της αγάπης. Χωρίς να είναι καθαρά βιογραφική, επικεντρώνεται στη σχέση ζωής του θρυλικού διευθυντή ορχήστρας και συνθέτη Leonard Bernstein με την Felicia Montealegre, την οποία ενσαρκώνει η Carey Mulligan.

Talk to Me: Η καλύτερη ταινία τρόμου του 2023 

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο των Αυστραλών αδελφών και δημιουργών του RackaRacka στο YouTube, Danny και Michael Philippou (αδελφοί Φιλίππου από Αυστραλία πάρα πολύ φίλοι μας), το οποίο αποκτήθηκε από την A24 (με επταψήφιο ποσό πήραν το Talk to Me μέσα από τα χέρια της Universal) μετά την πρεμιέρα του στο Sundance, δίνει μια μοντέρνα εκδοχή σε ένα δοκιμασμένο κόλπο: γλυκούλικα πνεύματα βρίσκουν χώρο σε ανθρώπινα σώματα.

Φόνισσα: Η ελληνική ταινία που συναγωνίζεται τη Barbie ως η εμπορικότερη της χρονιάς 

H Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ως χήρα Φραγκογιαννού που ψηλώνει ο νους της και γίνεται serial killer μωρών, είναι συγκλονιστική κι έχουμε αποδείξεις τα πάνω από 200,000 εισιτήρια μέσα στις πρώτες 11 μέρες. Με φόντο μία τοποθεσία του προηγούμενου αιώνα, η κλασική ιστορία της χήρας Χαδούλας μεταφέρεται στο παρόν, επιχειρώντας να φέρει στο φως, αλλά και να γιατρέψει το διαγενεαλογικό τραύμα που διέπει την ελληνική κοινωνία. Το σκηνοθετικό εγχείρημα της Εύας Νάθενα, εμπνευσμένο από το διαχρονικό μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αποτελεί μια κινηματογραφική προσέγγιση πάνω στην τραγική ηρωίδα της Φόνισσας.