Το Ladylike.gr πάει θέατρο: Από τον “Φιλοκτήτη” στο αρχαίο δράμα

“Φιλοκτήτης” του Σοφοκλή στο Ηρώδειο

ο Φεστιβάλ Αθηνών κλείνει τις παραστάσεις στο Ηρώδειο, με τον πολυσυζητημένο “Φιλοκτήτη”. Ένα έργο με εμπορικό αποτέλεσμα – στο κοίλον του θεάτρου δεν έπεφτε καρφίτσα – που προσήλκυσε τους θεατές, με τους προσφιλείς προς εκείνους πρωταγωνιστές.

Στην ορχήστρα ένα ξύλινο τεράστιο στεφάνι προσδιορίζει την Λήμνο, τόπο άγονο γεμάτο ηφαιστειακές πέτρες, όπου σε μια σπηλιά για δέκα χρόνια παλεύει ο ταλαιπωρημένος Φιλοκτήτης. Επικεφαλής εφτά πλοίων εκστρατεύει με τους Αχαιούς εναντίον των Τρώων, στην Λήμνο όμως όπου αράζει ο στόλος, ένα φίδι τον δάγκωσε στο πόδι. Η αθεράπευτη πληγή του γίνεται αφορμή να τον εγκαταλείψουν στο νησί  ο Οδυσσέας και οι Ατρείδες.  Ωστόσο ένας χρησμός τους αναστατώνει, καθώς αν δεν βοηθήσει το ανίκητο τόξο του Ηρακλή,  που πεθαίνοντας το χάρισε στον Φιλοκτήτη, δεν θα καταλάβουν οι Έλληνες το Ίλιον.

Έτσι ο Οδυσσέας κι’ ο γιος του Αχιλλέα ο Νεοπτόλεμος, μ’ ένα καράβι επιστρέφουν στην Λήμνο.  Ο πολυμήχανος προσπαθεί να πείσει τον νεαρό Νεοπτόλεμο να εξαπατήσει τον Φιλοκτήτη, σαν εξαπατημένος κι’ ο ίδιος , που για τον λόγο αυτό επιστρέφει  στην Σκύρο. Εκείνος με δέλεαρ την προσωπική του δόξα πείθεται και σχεδόν καταφέρνει να τον ξεγελάσει, ωστόσο το μετανιώνει κι’ επιστρέφει  τα όπλα στον κάτοχό τους. Τότε εμφανίζεται ο Οδυσσέας και τα πράγματα οξύνονται. Ως Από Μηχανής θεός εμφανίζεται  τότε ο Ηρακλής, που πείθει τον Φιλοκτήτη να πάει στην Τροία και να φέρει την νίκη στους Αχαιούς.

Το αριστούργημα του Σοφοκλή πραγματεύεται την αναμέτρηση του ατόμου με τις κυρίαρχες αξίες και την παραβατική συμπεριφορά. Δίχως την παρέμβαση των θεών, συγκρούεται ο ανθρωπισμός με τον πατριωτισμό και το πολιτικό όφελος, η ανηθικότητα του δόλου με την ηθική της ευθύτητας, όπου η άρνηση ως εκδοχή και τελετή εξευμενισμού θα έλεγα, οδηγεί σε ένα κύκλο αίματος στην Τροία.

Τα μεταμοντέρνα στοιχεία της σκηνοθετικής άποψης του Κ. Φιλίππογλου δεν στήριξαν την υποκριτική εμπειρία των ηθοποιών, χάνοντας έτσι την ισορροπία, πάνω στις τάβλες με την πολλαπλή χρήση των σκηνικών, τάβλες που τραμπαλίζονται “λόγια κλεφτά που εισβάλουν στην ψυχή” και τα συναισθήματα τριών διαφορετικών χαρακτήρων, Καταστάσεις που απαφορτίζονται από την δραματουργική τους ένταση, από τον επταμελή χορό των ναυτών. Η έντονη κινησιολογία τους και κάποιες άρρυθμες συνεκφωνήσεις δεν έβγαζαν την οδύνη, παρά προσέθεταν μια σωματική αντήχηση στην περιορισμένη κινητικότητα του Φιλοκτήτη, που κάποιες στιγμές έδειχνε νάχει θεραπευτεί  η κακοφορφμισμένη πληγή του.

Στα πολύ καλά τς παράστασης, η έξοχη αφίσα με τα διχασμένα πρόσωπα, η μουσική που υπηρετεί λυτρωτικά το έργο, κι’ ο υποβλητικός φωτισμός με τις εύστοχες φωτοεσκιάσεις. Τα κοστούμια (καλοδιατηρημένα μετά από δέκα χρόνια κακουχίας και θαλασσοδαρμούς!) έχουν στοιχεία του μεταδραματικού θεάτρου.

Στα μείον ο προβληματικός ήχος στο άνω διάζωμα.

Ο Α. Χειλάκης – Νεοπτόλεμος εκφράζει υποκριτικά την αγνή φυλή της νεότητας, που αποτελεί και την ελπίδα της ανθρωπότητας. Με την ερμηνεία του τόνισε την υψηλή καταγωγή του και την συντριβή του ανάμεσα στην εθνική και την προσωπική του απόφαση.

Ο Μ. Μαρμαρινός – Φιλοκτήτης, με τονισμό λόγου ιδιάζοντα, δεν αποπνέει την συντριβή, την οργισμένη και χολωμένη διάθεση του ανθρώπου που τον πέταξαν σαν άχρηστο σκουπίδι. Δεν εισέπραξα την αγανάκτηση, το πάθος, τον πόνο του ανθρώπου που εγκαταλείφθηκε.

Ο Κ. Μαρκουλάκης – Οδυσσέας παίζει άνευρα και ψύχραιμα με τον δόλο και την εξαπάτηση, με την φωνή της λογικής. Διαχειρίζεται μια κατάσταση κρίσης Εθνικής που παραπέμπει στην ” γκρίζα ζώνη ”  του σήμερα.

Η παράσταση που χειροκροτήθηκε παρατεταμένα μας ” άφησε ένα κείμενο ” με βαθύ προβληματισμό.

Διανομή

Φιλοκτήτης: Μιχαήλ Μαρμαρινός

Νεοπτόλεμος: Αιμίλιος Χειλάκης

Οδυσσέας, έμπορος: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης

Χορός: Γιάννης Γιαννούλης, Τάσος Δημητρόπουλος, Κώστας Κορωναίος, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Γιώργος Παπανδρέου, Κρις Ραντάνοφ, Γιώργος Ρουστέμης

Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας

Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου

Σκηνικά-κοστούμια: Κenny MacLellan (Κέννυ Μακλέλλαν)

Επιμέλεια κίνησης: Φρόσω Κορρού

Πρωτότυπη μουσική:  Lost Bodies

Σχεδιασμός φωτισμών:  Nίκος Βλασόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Εριφύλη Στεφανίδου 


Φωτογραφίες: Γιάννης Βασταρδής 


Δημιουργικό: Kiss My Art 

Βοηθός σκηνογράφου –promo video: Όλγα Μπρούμα

Συντονισμός-καλλιτεχνική συνεργασία: Ελένη Καψαμπέλη

Διεύθυνση παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη

Βοηθός παραγωγής: Σωτήρης Μίχας

Επικοινωνία: Αναστασία Καμβύση

“Αρχαίο δράμα: Επιρροές και Σύγχρονες προσεγγίσεις”

Την Πέμπτη 4/9 στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη  δόθηκε Δελτίο τύπου για το πρόγραμμα με τίτλο “Αρχαίο Δράμα: Επιρροές και σύγχρονες Προσεγγίσεις” και συγκεκριμένα για την παράσταση Lusistrata – X, ένα χορόδραμα εμπνευσμένο από την Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, που θα παρουσιασθεί στις 11, 12 και 13 Σεπτέμβρη με ελεύθερη είσοδο. Το Ίδρυμα, στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, συνεχίζει για τρίτη χρονιά με συνέπεια κι’ αποτελεσματικότητα, τον δίαυλο επικοινωνίας και διαλόγου ανάμεσα σε δημιουργούς, καλλιτέχνες, την Πανεπιστημιακή κοινότητα και το φιλότεχνο κοινό.

Τώρα φιλοξενεί στην Αθήνα το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ για μια σειρά σεμιναρίων και εργαστηρίων  υπό την καθοδήγηση των καθηγητών του, με δωρεάν συμμετοχή των ενδιαφερομένων. Σκοπό αποτελεί η προώθηση της έρευνας και της μελέτης του Αρχαίου Δράματος και η ανάπτυξη επικοινωνίας μέσα από διαφορετικές καλλιτεχνικές προσεγγίσεις και σύγχρονες οπτικές γωνίες. Όπως είπε η Dr Malkin η μελέτη του αρχαίου Ελληνικού δράματος αποτελεί φύσει ουσιώδες και εγγενές μέρος του προγράμματος τμήματος Θεατρικών Σπουδών.

Η Αρχαία Ελληνική τραγωδία και η μυθολογία προσφέρονται ως μαθήματα επιλογής, καθ όσον το Εβραϊκό τελετουργικό ως Παράσταση χρησιμοποιεί το Δράμα για την μελέτη της σχέσης μεταξύ τελετουργίας και θεάτρου, ώστε να συντηρήσει αλλά και να φορτίσει την δραματική ερμηνεία, στο Εβραϊκό συγκείμενο.

Καθ’ ότι η σχέση μεταξύ της Ιουδαϊκής Παράδοσης και του θεάτρου υπήρξε πλήρης εντάσεων, αφού οι ραβίνοι της ύστερης αρχαιότητας δεν το αποδέχονταν, καθώς το θεωρούσαν έναν θεσμό συνυφασμένο με τον Ελληνιστικό πολιτισμό, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα σεμινάρια 5ο και 6ο όπου εξετάζεται πως αυτός ο διάλογος λειτουργεί στην υπονόμευση του θρησκευτικού και πολιτικού ρόλου της Βίβλου, στο σύγχρονο Ισραήλ.

Η σκηνοθέτις του χοροδράματος Lusistrata-X, Emanouella Amichai σε συνέντευξή της δήλωσε ότι “δημιούργησε μια ιδιαίτερη σκηνική και εικαστική απόδοση, σ’ έναν επαναστατικό φουτουριστικό κόσμο, όπου οι γυναίκες κυβερνούν και διαχειρίζονται ολόκληρο το σύστημα νομής της εξουσίας και της δημόσιας διοίκησης. Ηγούνται από μια υπερ-οντότητα την Λυσιστράτη, η οποία ως εκλεκτή κυβερνήτης επιβάλει αυταρχικά τις θέσεις ενός ιδεολογικού ή θρησκευτικού δόγματος“. Σε ερώτησή μου σε ποιες δυσκολίες σκόνταψε η απόφασή της να σκηνοθετήσει ένα αντιπολεμικό έργο όπως η Λυσιστράτη σε μια εμπόλεμη ζώνη, απάντησε ως εξής. “Οι πρόβες έγιναν κάτω από βομβαρδισμούς και διατρέχαμε σωματικό κίνδυνο σε ανθρώπινο επίπεδο! Όμως ο Αριστοφάνης μας περνά μια γιορτή για την ζωή με πάθος και ελπίδα για ειρήνη“. Αυτό ευχόμαστε και εμείς, ειρήνη παγκόσμια. Πάντως η ενός λεπτού προβολή, από το video της παράστασης υπόσχεται πολλά κι’ εντυπωσιακά από την μετανεωτερική τέχνη.

Το Ίδρυμα Μ. Κ, που αναμφισβήτητα  αποτελεί έναν αξιόλογο πολιτιστικό χώρο με ευγενέστατο δυναμικό ανθρώπων, ετοιμάζεται για του χρόνου με την παρουσίαση δυο διακεκριμένων Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων της Φινλανδίας.

Ευχόμαστε καλή επιτυχία σε κάθε εκπαιδευτική διοργάνωση.