Αν πεινάει αρκετά, θα φάει: 5 μύθοι για τη σίτιση των παιδιών που πρέπει να σταματήσεις να πιστεύεις
- 22 ΟΚΤ 2021
«Αν πεινάει αρκετά, θα φάει». Αυτή την ατάκα την έχω ακούσει αρκετές φορές σε συζητήσεις μεταξύ μαμάδων, μπαμπάδων, γιαγιάδων, φίλων και δυστυχώς γιατρών.
Και λέω δυστυχώς γιατί ρωτώντας την Ντόρα Πιτσικάλη, την πλέον ειδικό μιας και είναι λογοθεραπεύτρια που κάνει αξιολόγηση και αποκατάσταση της σίτισης, κατάλαβα πως πρόκειται για έναν ακόμη μύθο. Και να ήταν ο μόνος. Παρακάτω θα διαβάσεις αυτόν και άλλους 4 μύθους για τη σίτιση των παιδιών.
Οι μύθοι για τη σίτιση των παιδιών θα πρέπει, επιτέλους, να καταρριφθούν για να καταφέρουμε να δούμε καθαρά το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε σωστά. Σύμφωνα με την ειδικό, οι δυσκολίες σίτισης είναι εγγενείς. Δεν δημιουργούνται από το περιβάλλον.
Στην κλινική πράξη, δυστυχώς, όπως τονίζει η ίδια συναντά πολλούς γονείς γεμάτους τύψεις για τις δυσκολίες σίτισης των παιδιών τους. Θεωρούν ότι δημιούργησαν δυσκολίες σίτισης στα παιδιά τους, ότι δεν τρώνε εξαιτίας τους ή ότι έφτασαν να είναι επιλεκτικά πάλι εξαιτίας τους.
Όπως σημειώνει η Ντόρα Πιτσικάλη, όλες αυτές οι ενοχές έχουν δημιουργηθεί, κατά κύριο λόγο, από επαγγελματίες που ναι μεν βρίσκονται στον ευρύτερο κλάδο, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι η δουλειά τους η σίτιση των παιδιών. Οι επαγγελματίες χωρίς την απαραίτητη γνώση καθοδηγούν τους γονείς να εφαρμόσουν πρακτικές μη στηριζόμενες σε βιβλιογραφική έρευνα.
Όλοι αυτοί οι μύθοι για τη σίτιση που έχουν δημιουργηθεί παρεμποδίζουν την κατανόηση για την ίδια την σίτιση, καθώς και για τον εντοπισμό πιθανών δυσκολιών σίτισης.
Οι βασικοί μύθοι για τη σίτιση των παιδιών
- Μύθος 1 – Η σίτιση είναι η προτεραιότητα του σώματος
Η αναπνοή είναι η πρώτη προτεραιότητα του σώματος και η δεύτερη είναι η στάση/σταθερότητα του σώματος (να μην πέφτει το κεφάλι μας, άρα να προστατεύεται ο εγκέφαλός μας). Το φαγητό είναι μόνο η τρίτη σε σειρά.
Για να σιτιστεί ορθά ένα παιδί πρέπει να έχει εξασφαλισμένη μια σωστή αναπνοή και μια σωστή στάση σώματος. Η σταθερή στάση του σώματος απελευθερώνει τον κινητικό εγκέφαλο από το καθήκον του να προστατεύει το κεφάλι, δηλαδή από το «να μην πέσει το κεφάλι του» και του επιτρέπει να εστιάζει στη σίτιση. Η σταθερότητα υποστηρίζει την αναπνευστική λειτουργία (αναπνοή = πρώτη προτεραιότητα). Επιτρέπει επίσης καλύτερο συντονισμό κινήσεων (χέρι σε στόμα) και καλύτερο εύρος κίνησης στη γνάθο για τη διαδικασία της μάσησης (Toomey & Associates, 2021).
Συνεπώς πρέπει να υπάρχει μια σωστή αναπνοή (αν δεν υπάρχει απευθύνσου σε ΩΡΛ) και μια σωστή στάση σώματος (το παιδί δεν πρέπει πχ να είναι καμπουριασμένο στον καναπέ), για να καταφέρει να φάει σωστά.
- Μύθος 2 – Η σίτιση είναι ενστικτώδης
Η σίτιση οδηγείται ενστικτωδώς μόνο τον πρώτο μήνα της ζωής ενός βρέφους (περίπου στις 4-6 εβδομάδες). Από τον 1ο -6ο μήνα οδηγείται από πρωτόγονα κινητικά αντανακλαστικά, ενώ η σίτιση μετά από αυτό το διάστημα είναι μια μαθημένη συμπεριφορά. Η διαδικασία της μάθησης ξεκινά στους 6 περίπου μήνες και ολοκληρώνεται στους 24.
- Μύθος 3- Το φαγητό είναι μια διαδικασία δύο βημάτων
Πολλοί νομίζουν ότι για να φάει ένα παιδί πρέπει απλώς να ακολουθήσει δύο βήματα: 1= να κάτσει, 2 = να φάει. Στην πραγματικότητα η σίτιση είναι μια διαδικασία 25-32 βημάτων που ξεκινά με τα αισθητήρια συστήματα. Τα 6 «μεγάλα» σιτιστικά βήματα είναι τα εξής:
Ανέχομαι
Αλληλεπιδρώ
Μυρίζω
Ακουμπάω
Γεύομαι
Τρώω
Από το βήμα 1 στο βήμα 2 υπάρχουν μικρότερα βηματάκια, αντίστοιχα από το βήμα 2 στο βήμα 3 κτλ. (Toomey & Associates, 2021). Αν δεν αφήσουμε ελεύθερο το παιδί να πειραματιστεί με τα βήματα αυτά, τότε το εμποδίζουμε να μάθει να σιτίζεται σωστά. Το baby led weaning αφήνει ελεύθερο πεδίο για εξερεύνηση και αλληλεπίδραση.
- Μύθος 4 – Δεν είναι εντάξει να παίζεις με το φαγητό σου
Ακούμε συχνά τις φράσεις: «Τώρα δεν παίζουμε, τώρα τρώμε», «Μην πασαλείβεσαι». «Έχεις γίνει χάλια». Το να «φοράμε» το φαγητό είναι μέρος της διαδικασίας εκμάθησης. Τα παιδιά πρέπει να παίζουν με το φαγητό τους. Τα παιδιά επιβάλλεται να παίζουν με το φαγητό τους. Μέσα από αυτό τον διασκεδαστικό τρόπο καλλιεργούν σιτιστικές δεξιότητες που προοδευτικά θα τους οδηγήσουν στην εκμάθηση ορθών σιτιστικών συμπεριφορών.
- Μύθος 5 – Αν ένα παιδί πεινάει αρκετά, θα φάει.
Το 2012, το HCUP Kids’ Inpatient Database ανέφερε ότι 68.645 παιδιά νοσηλεύτηκαν στις ΗΠΑ (6 πολιτείες δεν περιλαμβάνονται στην έρευνα) για αδυναμία αύξησης βάρους, ανώμαλη απώλεια βάρους και διαγνωστικές υπολειτουργίες. Το 51% ήταν ηλικίας κάτω του 1 έτους. Το 23% ήταν μεταξύ 1 και 4 ετών. Το 8,5% ήταν 5 – 9 ετών. Το 9,5% ήταν 10 – 14 ετών.
Εάν ένα παιδί δεν έχει την ικανότητα, δεν μπορεί να φάει. Εάν δεν έχει τις δεξιότητες, δεν έχει σημασία πόσο πεινάει. Η ικανότητα έρχεται πρώτα, μετά έρχεται ο όγκος. Επομένως, πρέπει να ξεκινήσουμε με τον τρόπο απόκτησης των δεξιοτήτων. Υπάρχουν παιδιά που βιώνουν δυσκολίες σίτισης και μένουν αβοήθητα γιατί κάποιος επαγγελματίας πιστεύει ότι κάνουν πείσματα ή έχουν κακές συμπεριφορές. Υπάρχουν παιδιά με κινητικά ή αισθητηριακά ζητήματα που δυσκολεύονται να φάνε. Όταν το παιδί μου δυσκολεύεται με το φαγητό, όταν το παιδί μου είναι επιλεκτικό, αναζητώ βοήθεια από εξειδικευμένους επαγγελματίες και δεν επαναπαύομαι.
* Ευχαριστούμε την Ντόρα Πιτσικάλη, Λογοθεραπεύτρια MSc για τις πληροφορίες.
