Απαγορευμένες τροφές στον θηλασμό και βότανα που ενισχύουν την παραγωγή: Τι ισχύει τελικά; Η ειδικός απαντά

Γιατί; Γιατί θέλουμε κι εμείς να βάλουμε το λιθαράκι μας στην εκστρατεία ευαισθητοποίησης και δράσης για θέματα που σχετίζονται με τον θηλασμό, η οποία προωθείται σε παγκόσμιο επίπεδο από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), την Παγκόσμια Συμμαχία για τον Μητρικό Θηλασμό (WABA) και τη Unicef.

Γιατί θέλουμε να ενημερωθείς σωστά από τους ειδικούς και να μην έχεις λανθασμένες απόψεις στο κεφάλι σου. Είναι γεγονός πως υπάρχουν αρκετοί μύθοι για τον θηλασμό που διαιωνίζονται (χωρίς λόγο).

Και θα ξεκινήσουμε με τον βασικότερο καημό των μαμάδων που θηλάζουν. Η ερώτηση που δέχονται διαρκώς, ειδικά τον πρώτο καιρό.

«Φτάνει το γάλα σου; και πώς το ξέρεις ότι φτάνει;».

Η απάντηση που είχα πάρει εγώ από τη δική μου παιδίατρο-σύμβουλο θηλασμού όταν είχα αναρωτηθεί, είναι πως ο καλύτερος οδηγός είναι τα κιλά του βρέφους και φυσικά οι πάνες του. Αν, λοιπόν, το παιδί σου παίρνει βάρος, ακολουθεί τις καμπύλες του και «βρέχει» πολλές πάνες μέσα στη μέρα, τότε δεν χρειάζεται να βάζεις μπελάδες στο κεφάλι σου. Μην αναρωτιέσαι αν φτάνει το γάλα σου. Μια χαρά φτάνει και παραφτάνει.

Πώς ρυθμίζεται η παραγωγή του γάλακτος;

Η παραγωγή του γάλακτος ρυθμίζεται μέσω δύο μηχανισμών:

Τοπική ρύθμιση: το ίδιο το γάλα περιέχει μια πρωτεΐνη (τον παλίνδρομο αναστολέα της γαλουχίας) που η αυξημένη συγκέντρωσή της στο γάλα μειώνει την παραγωγή γάλακτος. Η συσσώρευση γάλακτος στους πόρους προκαλεί αύξηση της συγκέντρωσης της ανασταλτικής πρωτεΐνης. Αυτή δρα στα ίδια τα εκκριτικά κύτταρα αναστέλλοντας την παραγωγή γάλακτος.

Με την έναρξη του θηλασμού, το μωρό απομακρύνει γάλα από τους πόρους προκαλώντας μείωση της συγκέντρωσης του παλίνδρομου αναστολέα της γαλουχίας. Η μείωση αυτή, επιτρέπει την εκ νέου έναρξη της παραγωγής γάλακτος από τα εκκριτικά κύτταρα. Με απλά λόγια, όταν το στήθος αδειάζει επαρκώς, τόσο μικρότερη είναι η περιεκτικότητα του αναστολέα και επομένως μεγαλύτερη η παραγωγή γάλακτος.

Νευρικός – ορμονικός έλεγχος: η τοποθέτηση του μωρού στο στήθος ή ο ερεθισμός της θηλής διεγείρει τα νεύρα που οδηγούν στην έκκριση των ορμονών που σχετίζονται με την παραγωγή γάλακτος:

την ωκυτοκίνη: υπεύθυνη για την απελευθέρωση του γάλακτος από το μαστό

και την προλακτίνη: υπεύθυνη για την έναρξη της παραγωγής γάλακτος.

Τι καταλαβαίνουμε από αυτά;

Όσο αφήνεις το βρέφος στο στήθος, τόσο περισσότερη παραγωγή θα έχεις. Και δεν το λέμε εμείς, αλλά η ειδικός Iωάννα Αγγουράκη.

Όπως τονίζει η ίδια, πολλές φορές η εφαρμογή κάποιων πρακτικών (που μπορεί να δίνονται ακόμα και από την κλινική) όπως είναι το τάισμα ανά 3 ώρες, η χρήση πιπίλας ή η αδυναμία αναγνώρισης των σημείων πείνας που δείχνει το μωρό, σε ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα μετά τη γέννηση, μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία επαρκούς παραγωγής γάλακτος.

Η παραγωγή γάλακτος στηρίζεται στον κανόνα προσφοράς – ζήτησης. Όλες οι μαμάδες μπορούν να παράγουν γάλα και να θηλάσουν (εάν όχι αποκλειστικά, σίγουρα σε κάποιο βαθμό) πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Η παραγωγή γάλακτος δεν επηρεάζεται από το μέγεθος του στήθους, αλλά από την ποσότητα του μαστικού αδένα.

Μια μαμά με μικρότερο αριθμό λοβίων (γαλακτοποιοί αδένες μαστού) θα πρέπει να θηλάζει πιο συχνά για να σιτίσει επαρκώς το μωρό της (για αυτό δεν υπάρχουν κανόνες και ωράρια). Η συμβουλή είναι να ακολουθείς το μωρό σου.

Υπάρχουν μαγικές τροφές και βότανα που αυξάνουν αποδεδειγμένα την παραγωγή γάλακτος;

Σύμφωνα με τη MSc Διαιτολόγο – Διατροφολόγο, Ιωάννα Αγγουράκη, κάποιες συνηθισμένες φυσικές γαλακταγωγές ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι η τριγωνέλα, το γαϊδουράγκαθο, η μαγιά μπύρας και η βρώμη.

Η βιβλιογραφία, όμως, μέχρι στιγμής δεν έχει καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα. Επομένως δεν μπορούμε να πούμε πως υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η κατανάλωση τέτοιων βοτάνων και τροφών θα έχει σημαντική (ή και καθόλου) επίδραση στην παραγωγή μητρικού γάλακτος. Επίσης, θα πρέπει να μελετηθούν και τυχόν παρενέργειες από την κατανάλωσή τους.

Υπάρχουν απαγορευμένες τροφές;

Άλλος ένας καημός των μαμάδων που θηλάζουν είναι ο περιορισμός στο διατροφολόγιό τους. Είναι γεγονός πως πολλές θηλάζουσες απορρίπτουν από τη διατροφή τους τροφές που θεωρούν πως κάνουν κακό στο μωρό τους. Υπάρχουν όντως τέτοιες τροφές; Κατά την Ιωάννα Αγγουράκη όχι. Η μαμά που θηλάζει μπορεί να φάει τα πάντα.

Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός είναι δύο εντελώς διαφορετικές καταστάσεις όσον αφορά τη μεταφορά ουσιών από τη διατροφή της μητέρας στο έμβρυο και στο μωρό αντίστοιχα. Οτιδήποτε σχετιζόταν με αυξημένο κίνδυνο για τροφική δηλητηρίαση στην εγκυμοσύνη (π.χ. ωμά τρόφιμα κλπ.) δεν αποτελεί κίνδυνο για το μωρό που θηλάζει. Η μαμά μπορεί να το καταναλώσει άφοβα.

Ο καφές επίσης επιτρέπεται. Αν και κάποια μωρά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα από κάποια άλλα, μπορείς να παρατηρήσεις αν η ποσότητα καφέ που καταναλώνεις δημιουργεί νευρικότητα στο μωρό σου και να το ελαττώσεις (2-3 φλιτζάνια καφέ είναι μια ασφαλής κατανάλωση). Σίγουρα δεν χρειάζεται να τον βγάλεις πλήρως από την καθημερινότητά σου.

Μπορεί να έχεις ακούσει ότι τα όσπρια, το μπρόκολο, το κρεμμύδι ή τα καυτερά, θα προκαλέσουν αέρια ή κολικούς στο βρέφος. Καμιά ξεκάθαρη και αποδεδειγμένη επιστημονικά απάντηση δεν υπάρχει πάνω σε αυτό. Οι κολικοί του μωρού μπορεί να οφείλονται σε πολλούς και διάφορους λόγους. Δεν χρειάζεται αποκλεισμός των τροφίμων που αναφέρθηκαν παραπάνω στη διατροφή της θηλάζουσας.

Πρέπει η μαμά που θηλάζει να κάνει διαίτα;

Περιοριστική δίαιτα της μητέρας με αποκλεισμό τροφών ή ομάδας τροφίμων, δεν χρειάζεται. Αυτό θα πρέπει να γίνει μόνο όταν υπάρχει ένδειξη για αλλεργία του βρέφους. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, να γίνεται μόνο με παρακολούθηση από παιδοαλλεργιολόγο και διαιτολόγο, που θα σχεδιάσει μια ισορροπημένη διατροφή για τη θηλάζουσα ανάλογα με τις τροφές που αποκλείονται. Κανένας λόγος για αυθαίρετο περιορισμό επειδή έτσι ακούσαμε από κάποιον άλλο.

Όλοι αυτοί οι διατροφικοί κανόνες που αναπαράγονται παντού μπορούν να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη ζωή της θηλάζουσας, κάτι που ενδεχομένως να οδηγήσει σε πρόωρη διακοπή του θηλασμού. Ας μην κάνουμε ακόμα πιο δύσκολο τον θηλασμό, διασπείροντας ανυπόστατους ισχυρισμούς.

*Ευχαριστούμε την Ιωάννα Αγγουράκη, MSc Διαιτολόγο – Διατροφολόγο, με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Διατροφή και Δημόσια Υγεία και εξειδίκευση στη βρεφική και παιδική διατροφή

Mommy & Me – Early Nutrition Center