Γιατί λένε ψέματα τα παιδιά και πώς να τα διαχειριστείς
- 18 ΑΥΓ 2022
Τι σημαίνει όταν ένα παιδί ξεκινάει να λέει ψέματα; Στην πραγματικότητα όλα τα παιδιά λένε ψέματα από καιρό σε καιρό. Για τους ειδικούς μάλιστα, όταν ένα παιδί μαθαίνει να λέει αποτελεσματικά ψέματα, θεωρείται σημάδι ευφυΐας.
«Αναλύοντας τα στοιχεία που είναι απαραίτητα, ακόμα και για τα πιο απλά ψέματα, δείχνουν ένα ορισμένο ποσοστό κοινωνικής, νευρολογικής, πνευματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης» υπογραμμίζει ο ψυχολόγος Lawrence Kutner μιλώντας στο Healthline. Οι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά λένε ψέματα ποικίλλουν. Ωστόσο, για τα περισσότερα είναι απλώς η πιο αποτελεσματική λύση στην αντίληψή τους απέναντι σε ένα πρόβλημα.
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουν να κατανοούν τις συνέπειες αυτού που κάνουν και αναπτύσσουν περισσότερη ενσυναίσθηση και κατανόηση, με αποτέλεσμα το ψέμα να γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο. Τα παιδιά μπορεί επίσης να λένε ψέματα για να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους ή να αποφύγουν την τιμωρία.
Ο φόβος της τιμωρίας και η αυστηρότητα καλλιεργούν το έδαφος για παραβατική συμπεριφορά
Στο ντοκιμαντέρ του BBC, «The Truth About Children Who Lie», η ψυχοθεραπεύτρια Philippa Perry αναφέρεται σε έρευνα της Δρ Victoria Talwar, μιας διάσημης ειδικού στην κοινωνικο-γνωστική ανάπτυξη των παιδιών στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά. Η Talwar και οι συνεργάτες της ανέπτυξαν ένα τεστ που ονομάζεται «Peeping Game». Το 2011, χρησιμοποίησαν το παιχνίδι σε δύο διαφορετικά σχολεία της Δυτικής Αφρικής. Το ένα σχολείο είχε αυστηρούς πειθαρχικούς κανόνες και το άλλο ήταν λιγότερο αυστηρό.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, τα παιδιά κλήθηκαν να μαντέψουν τι αντικείμενο αντικείμενο έκανε θόρυβο, χωρίς να το κοιτάξουν. Οι ενήλικες ήταν έξω από το δωμάτιο κατά τη διάρκεια της δοκιμής. Όταν οι ενήλικες επέστρεψαν στο δωμάτιο, ζήτησαν από τα παιδιά να αναγνωρίσουν το αντικείμενο και τους ρώτησαν αν «έκλεψαν» και κοίταξαν.
«Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά που βρίσκονταν σε περιβάλλον όπου χρησιμοποιούνταν αυστηρή και τιμωρητική πειθαρχία είχαν περισσότερες πιθανότητες να πουν ψέματα και ανέπτυξαν καλύτερες δεξιότητες να λένε ψέματα νωρίτερα σε ηλικία, σε σύγκριση με άλλα παιδιά», δήλωσε η Talwar σχετικά. «Το βασικό είναι ότι ένα σκληρό τιμωρητικό περιβάλλον μπορεί να ενθαρρύνει την ανεντιμότητα».
Αν και η μελέτη της Talwar εξέτασε μόνο το ψέμα σε εκπαιδευτικό περιβάλλον, η ίδια υποστηρίζει ότι και η αυστηρή ανατροφή των παιδιών μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα.
«Αυτό που γνωρίζουμε με βάση την έρευνά μου και την ευρύτερη βιβλιογραφία για την αντικοινωνική συμπεριφορά των παιδιών, είναι ότι η αυστηρή ανατροφή των παιδιών χωρίς καμία ευαισθησία (σε αντίθεση με την αυστηρή ανατροφή των παιδιών όπου υπάρχουν σταθερά όρια, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει σεβασμός για τις πεποιθήσεις και τα συναισθήματα του παιδιού) δεν προάγει την εσωτερίκευση της ηθικής συμπεριφοράς και αρχών. Και μπορεί να οδηγήσει σε πιο παραβατική συμπεριφορά των παιδιών».
Εάν τα παιδιά δεν βλέπουν εναλλακτική λύση, τότε το ψέμα γίνεται η μόνη τους επιλογή.
«Αν το παιδί πιστεύει ότι οι γονείς του θα το χτυπήσουν, αν παραδεχτεί ότι επέστρεψε στο σπίτι αργά, τότε το λογικό που θα κάνει είναι να πει ψέματα. Το ψέμα είναι μια προσαρμοστική συμπεριφορά», επισημαίνει από τη μεριά του ο Kutner.
Μπορεί η ανατροφή των παιδιών να επηρεάσει το ψέμα;
Η Talwar υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει μια απλή απάντηση στο είδος του τρόπου ανατροφής που μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά καλύτερα από το ψέμα. «Οι γονείς πρέπει να έχουν σταθερούς κανόνες και προσδοκίες από το παιδί τους, αλλά δεν πρέπει να είναι αυταρχικοί. Πρέπει να είναι ευαίσθητοι και να προσφέρουν και να δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου το παιδί αισθάνεται ασφαλές», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Αν ένα παιδί που λέει συνέχεια ψέματα ή το κάνει με τρόπο αυτοκαταστροφικό, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να βοηθήσεις το παιδί, να έχει μια καλύτερη ζωή. Δεν θέλεις να γίνεις αστυνομικός και να προσπαθήσεις να το πιάσεις να λέει ψέματα. Δεν είναι αυτό το θέμα. Στον πυρήνα του θέματος, πρέπει να το βοηθήσεις να ξεπεράσει τα συναισθήματα που οδηγούν στο ψέμα.
Πρέπει να προσεγγίσεις το ψέμα ως πειθαρχικό ζήτημα, παρά ως έκκληση για τιμωρία. «Να θυμάσαι ότι το ψέμα είναι φυσιολογικό. Όταν πειθαρχείς το παιδί σου, ο ρόλος σου είναι να του διδάξεις ποια εναλλακτικά πράγματα θα μπορούσε να κάνει αντί να καταφύγει στα ψέματα», συμβουλεύει ο Kutner. «Μην το κατηγορήσεις για τα ψέματα που λέει. Προσπάθησε να αναγνωρίσεις το υποκείμενο ζήτημα για το ψέμα και να βρεις μια λύση που το παιδί δεν σκέφτηκε, απλώς επειδή είναι παιδί».
